Απρόσμενο και αν-ορθόδοξο (μικρό λογοπαίγνιο) buddy movie με πρωταγωνιστές τους δύο πιο πρόσφατους ποντίφικες, Βενέδικτο και Φραγκίσκο, δύο ανθρώπους και θρησκευτικούς ηγέτες με πολύ διαφορετικούς χαρακτήρες και κοσμοθεωρήσεις.

Ο ένας έμεινε γνωστός ως ‘‘το ροτβάιλερ του Θεού’’. Ο άλλος ρεβιζιονιστής, πολύ πιο προσιτός, και ‘του λαού’.

Ωστόσο, και των δύο το παρελθόν έχει βαριές σκιές.

Ο ένας χαρακτηρίστηκε Ναζί, και κατηγορήθηκε ότι έκανε τα στραβά μάτια στο τεράστιο σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών από καθολικούς ιερείς. Ο άλλος κατηγορήθηκε ότι συνεργάστηκε με τη χούντα στην πατρίδα του την Αργεντινή τη δεκαετία του ’70.

Ο ένας φιλόδοξος, διεκδίκησε ανοιχτά τη θέση του προκαθήμενου της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Ο άλλος προσπαθούσε για καιρό να παραιτηθεί/συνταξιοδοτηθεί, και δεν ήθελε καθόλου τον τίτλο αυτό, και την ευθύνη που συνεπάγεται.

Στο διάστημα των δύο και κάτι ωρών της ταινίας, οι δύο αυτοί ηλικιωμένοι άνδρες θα ανταλλάξουν πνευματώδεις δηλητηριώδεις ατάκες, θα συγκρουστούν, θα συζητήσουν, θα αναπτύξουν τις απόψεις τους για την πίστη και το μέλλον της Εκκλησίας και του κόσμου, θα γελάσουν και θα συγκινηθούν, θα ζητήσουν συγχώρεση, θα γίνουν φίλοι.

Στους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους είναι εξαίρετοι, ως συνήθως, οι Άντονι Χόπκινς και Τζόναθαν Πράις. Στη μακρά καριέρα του ο πρώτος έχει υποδυθεί, μεταξύ άλλων, τον Απόστολο Παύλο, ενώ ο δεύτερος πρόσφατα ενσάρκωσε τον High Sparrow στο Game of Thrones. Στο Δύο Πάπες, ξεχωρίζουν ιδιαίτερα η σκηνή του περιπάτου τους στον κήπο, και αυτή στο πιάνο.

Η παραγωγή Νetflix φαίνεται όσο ακριβή θα ανέμενε κανείς — π.χ., η Καπέλα Σιστίνα ξαναστήθηκε από το μηδέν για την ταινία. 

Ενδιαφέρουσα και πρωτότυπα κινηματογραφημένη η αναπαράσταση των φετιχιστικών εκκλησιαστικών τελετουργικών που έχουν μια εξωτική αίσθηση για τους ‘‘κοινούς θνητούς’’ θεατές. 

Ωστόσο, το κομμάτι της αναδρομής στο νεανικό παρελθόν του Φραγκίσκου στην Αργεντινή δίνει την αίσθηση ότι είναι βγαλμένο από άλλη ταινία.  

Επιπλέον, ο συνάδελφός μου, Robert Hensley-King, ο οποίος έχει γράψει για τον καθολικισμό στον κινηματογράφο, μού επισήμανε ότι η ταινία καταβάλλει εμφανή προσπάθεια να εξανθρωπίσει τον Ράτζινγκερ, όμως το να ισχυριστεί κανείς ότι εκείνος και ο Φραγκίσκος έγιναν κάτι σαν ‘‘κολλητάρια’’ είναι τραβηγμένο, όταν είναι αμφισβητήσιμο ότι η σχέση τους ήταν κάτι περισσότερο από την εντελώς τυπική. Ο Hensley-King μού επισήμανε επίσης ότι το γεγονός ότι η ταινία μετά το τέλος υπαινίσσεται ότι ο φιλελεύθερος  Φραγκίσκος προέβη σε κάποια ριζοσπαστική αλλαγή είναι κι αυτό παραπλανητικό, καθότι προς το παρόν, κατά τη διάρκεια της θητείας του, οι γάμοι μεταξύ ομοφυλοφίλων εξακολουθούν να μην επιτρέπονται, ενώ δεν έχει χειροτονήσει γυναίκα ιερέα. Τέλος ο Hensley-King μού ανέφερε την ιδιαίτερη σημασία της λέξης Ιησουίτης (το τάγμα από το οποίο προέρχεται ο Φραγκίσκος): οι Ιησουίτες θεωρούνται οι πιο έξυπνοι από τους ιερείς, όμως παράλληλα το επίθετο ‘‘ιησουιτικός’’ στα αγγλικά έχει και τη σημασία εκείνου που είναι καλός στα λόγια και επιδεικνύει προσαρμοστικότητα στις καταστάσεις, αλλά αποφεύγει να προχωρήσει σε πράξεις.

Κλείνω με το, κατ’ εμέ πιο σημαντικό: παρά την αστραφτερή όψη, τη μοντέρνα σκηνοθεσία (Φερνάντο Μεϊρέγιες—βλ. Η Πόλη του Θεού, Ο Επίμονος Κηπουρός), και το ανώτατο επίπεδο της υποκριτικής, το Οι Δύο Πάπες είναι ‘ένοχο’ για αυτό για το οποίο είναι ένοχη και η άλλη αστραφτερή σαπουνόπερα/ημι-προπαγάνδα υψηλής ποιότητας, και πάλι παραγωγής Netflix, Το Στέμμα: ξεπλένει με ενοχλητική άνεση ένα μεγάλο όνειδος. Γιατί δεν μπορείς παρά να σκεφτείς τα ανήλικα θύματα των παπάδων, την ώρα που, εν πολλοίς, στην ταινία, ο ηλικιωμένος ιεράρχης παρουσιάζεται να τη σκαπουλάρει με μια εξομολόγηση που μοιάζει σχεδόν με το στανιό, για να δει μετά μπαλίτσα και να πιει μπιρίτσες κάνοντας bonding με τον νέο του φίλο. Η ευκολία της μετάβασης όπως απεικονίζεται είναι σχεδόν γκροτέσκα.

Είναι, λοιπόν, μία από τις λίγες φορές που θα αφαιρέσω μισό βαθμό από την αρχική βαθμολογία μου για το λόγο ότι θεωρώ τη συγκεκριμένη καλλιτεχνική αντιμετώπιση ενός τέτοιου θέματος δυσανάλογα ελαφριά, και κατά συνέπεια οριακά ανήθικη.

Βαθμολογία 3,5/5

Ευχαριστούμε τον κινηματογράφο Τρία Αστέρια για τη φιλοξενία