Η νέα χρονιά που ξεκινούσε τον Ιανουά­ριο του 1959 βρήκε τους Αµερικάνους να ανησυχούν ιδιαίτερα από το τετε­λεσµένο που είχε διαµορφωθεί στη γειτονική Κούβα.

Η νέα χρονιά που ξεκινούσε τον Ιανουά­ριο του 1959 βρήκε τους Αµερικάνους να ανησυχούν ιδιαίτερα από το τετε­λεσµένο που είχε διαµορφωθεί στη γειτονική Κούβα. Μάλιστα, µετά τη θριαµβευτι­κή είσοδο του Κοµαντάντε Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και του Φιντέλ Κάστρο στην Αβάνα, η αµερικάνικη κυβέρνηση και ο πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ δεν έκρυβαν τη φρίκη τους µπροστά στο ισχυρό ενδεχόµενο να εξαπλωθεί ο κοµµουνισµός σε ολόκληρη τη Λατινική Αµερική. Στη συντριπτική του πλειονότητα ο κουβανικός λαός είχε υπο­στηρίξει µε όλες του τις δυνάµεις την επανάστα­ση, µια επανάσταση που σήµανε την κατάρρευση ενός διεφθαρµένου συστήµατος που είχαν εγκα­θιδρύσει οι Αµερικάνοι στην Κούβα και που τελι­κά ανέτρεψε τον εκλεκτό και εγκάθετο της Ουά­σιγκτον δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα, σύµµα­χό της στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέµου. Το σχέδιο της ανατροπής του Κάστρο δεν άργη­σε να εκπονηθεί από τους εγκεφάλους της Ουά­σιγκτον, όπως δεν άργησε να δοθεί και η πρώτη γερή αφορµή από µέρους του αρχηγού του επα­ναστατικού καθεστώτος. Πριν ακόµη ο Κάστρο προβεί στην εφαρµογή της αγροτικής µεταρρύθµισης – στις 17 Μαΐου άρχισε να απαλλοτριώνει τις αµερικάνικες εταιρείες, ξεκινώντας από τις µπανανοφυτείες της επιχείρησης United Fruit Co – οι Αµερικάνοι είχαν κάνει ένα βήµα µπρος όταν το Συµβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οί­κου είχε αποφασίσει, στις 10 Μαρτίου 1959, ότι έπρεπε να αντικατασταθεί ο Φιντέλ, και µελετού­σε στρατηγικές για να «τοποθετήσει µια νέα κυ­βέρνηση στην Κούβα».

Η επιθετική πολιτική των ΗΠΑ

Έχοντας πάρει το πράσινο φως από τον πρόεδρο Αϊζενχάουερ, η περιβόητη CIA άρχισε να πληρώ­νει και να εξοπλίζει διάφορες τροµοκρατικές ορ­γανώσεις (που κατά διαβολική σύµπτωση στις µέ­ρες µας αποκηρύσσει µετά βδελυγµίας) και Κουβανούς εξόριστους από το καθεστώς, προκειµέ­νου να υπονοµεύσει την πολιτική του Κάστρο. Όπως αποκάλυψε το 1975 η ειδική επιτροπή της Γερουσίας των Ηνωµένων Πολιτειών, η CIA µε άκρα µυστικότητα είχε την εξουσιοδότηση να διεξά­γει δολοφονικές επιχειρήσεις κατά του Κουβανού προέδρου. Ο ακήρυχτος αυτός βρόµικος πόλεµος των ΗΠΑ εναντίον της Κούβας άρχισε ουσιαστικά από τις 21 Οκτωβρίου 1959, όταν δύο αεροπλάνα, µε προέλευση τις Ηνωµένες Πολιτείες, βοµβάρ­δισαν την Αβάνα, προκαλώντας τον θάνατο δύο ανθρώπων και τον τραυµατισµό πενήντα. Οι ΗΠΑ λειτούργησαν σαν άθλιοι και δειλοί τροµοκράτες ενάντια σε µια χώρα, η οποία επιτέλους τραβούσε τον δικό της δρόµο! Τη δολοφονική αυτή επίθεση των ΗΠΑ έφερε στον ΟΗΕ στις 18 Ιουλίου 1960 ο τότε υπουργός των Εξωτερικών Ραούλ Ρόα κατα­θέτοντας αδιαµφισβήτητες αποδείξεις. Μάλιστα, ο Κάστρο δεν δίστασε τον Σεπτέµβριο του 1960 να βρεθεί στη Νέα Υόρκη για να παρουσιάσει το θέµα εκ νέου στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ. Ωστόσο οι Αµερικάνοι αρνούνταν ότι υπάρχει θέµα επίθε­σης εναντίον της Κούβας. Επιπλέον, µάλιστα, ο Αϊ­ζενχάουερ είχε διαθέσει 13 εκατοµµύρια δολάρια για τη δηµιουργία ενός στρατοπέδου τροµοκρατι­κής εκπαίδευσης στη Γουατεµάλα, όπου εξόριστοι αντικαθεστωτικοί Κουβανοί προετοιµάζονταν για την εισβολή στην Κούβα.

Η εισβολή

Αποτέλεσµα αυτής της αλήτικης πολιτικής εναντί­ον του Κάστρο ήταν και η επίθεση – εισβολή που δέχτηκε η Κούβα ένα σαββατιάτικο πρωινό, στις 15 Απριλίου 1961, όταν πιλότοι πληρωµένοι από την CIA βοµβάρδισαν τα αεροδρόµια του Σαντιάγο δε Κούβα και του Σαν Αντόνιο δε λος Μπάνιος, καθώς και τα αεροσκάφη των κουβανικών αερο­πορικών δυνάµεων στην Αβάνα. Τη µεθεποµένη, περίπου 1.500 τροµοκράτες προ­σέγγισαν την Ακτή των Χοίρων, που έγινε γνωστή ανά την υφήλιο από την ολοκληρωτική καταστρο­φή που υπέστησαν οι πληρωµένοι δολοφόνοι των Αµερικάνων από τις δυνάµεις του Κάστρο. Χαρα­κτηριστικές υπήρξαν οι δηλώσεις των εµπλεκοµέ­νων στον ΟΗΕ. Από τη µεριά του ο υπουργός των Εξωτερικών Ραούλ Ρόα κατήγγελλε τα γεγονότα, ότι δηλαδή η Κούβα δεχόταν επίθεση από «µισθο­φορική δύναµη την οποία είχε οργανώσει, χρηµα­τοδοτήσει και εξοπλίσει η κυβέρνηση των Ηνωµέ­νων Πολιτειών και η οποία προερχόταν από τη Γου­ατεµάλα και τη Φλόριντα». Από την άλλη, ο Αµερικάνος πρεσβευτής Αντλάι Στίβενσον απέρριψε αυ­τές τις κατηγορίες, τις οποίες χαρακτήρισε «εντε­λώς ψεύτικες: οι Ηνωµένες Πολιτείες δεν πραγµα­τοποίησαν καµία επίθεση κατά της Κούβας».

Ο Κένεντι στο προσκήνιο

Σύντοµα, ο Κάστρο, και παρά την αλλαγή πολιτικής επί Κένεντι, ο οποίος αντικατέστησε µαζί µε την πολιτική του και τον Αϊζενχάουερ, κατάλαβε ότι η Αμερική δεν θα χωνέψει εύκολα την παρουσία του στην ηγεσία της Κούβας. Έτσι, καθόλου δεν ησύχασε όταν ο Κένεντι αναγκάστηκε να ομολο­γήσει την αλήθεια για τις επιθέσεις. Από την άλ­λη, ωστόσο, η Ουάσιγκτον συνέχισε τον πόλεμό της κατά του καθεστώτος τού Κάστρο και επέ­βαλε ολοκληρωτικό εμπάργκο στα αμερικάνικα προϊόντα με προορισμό την Κούβα. Η Μόσχα όλο αυτό το διάστημα παρακολουθούσε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα γεγονότα. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από τα απομνημονεύματα του Νικήτα Χρουστσόφ, που αναφέρεται στα γεγο­νότα… «Είχα διαρκώς το πρόβλημα στο μυαλό μου… Αν έπεφτε η Κούβα, οι άλλες λατινοαμερι­κανικές χώρες θα μας απέρριπταν, με τον ισχυρι­σμό ότι, παρά τη μεγάλη δύναμή της, η Σοβιετική Ένωση δεν ήταν ικανή να κάνει το παραμικρό για την Κούβα, εκτός από το να εκφράζει κούφιες διαμαρτυρίες στα Ηνωμένα Έθνη». Υπό την πίεση των γεγονότων, ο Σοβιετικός ηγέ­της δεν είχε την πολυτέλεια του χρόνου να το… ξανασκεφτεί και αποφάσισε να προβεί σε μια άκρως τολμηρή ενέργεια, για τις ευαίσθητες ισορροπίες της περιοχής. Έτσι οργανώθηκε η επι­χείρηση «Αναντίρ», η οποία τέθηκε σε εφαρμογή τον Μάιο του 1962, όταν η σοβιετική κυβέρνηση αποφάσισε τελικά να αποστείλει με πλοία, πλέοντας τον Ατλαντικό, 50.000 σοβιετικούς στρατιώ­τες και 60 ατομικούς πυραύλους στην Κούβα… Η είδηση πάγωσε στην κυριολεξία τα μέλη της αμερικάνικης κυβέρνησης. Υπό την επήρεια του ισχυρότατου σοκ ο πρόεδρος των ΗΠΑ συγκάλε­σε αμέσως το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας σε μυστική συνεδρίαση στον Λευκό Οίκο. Όταν ο Κένεντι αναρωτιόταν «Γιατί λοιπόν τα έβα­λε (ο Χρουστσόφ) αυτά (τους πυραύλους) εκεί; Είναι σαν εμείς, ξαφνικά, να αρχίσουμε να αυξά­νουμε τον αριθμό των MRBM (ατομικοί πύραυ­λοι) στην Τουρκία. Θα ήταν φοβερά επικίνδυνο νομίζω», δεν περίμενε την πληρωμένη θαρρείς απάντηση που έλαβε διά στόματος του ειδικού συμβούλου Μακτζόρτζ Μπάντι: «Ε, λοιπόν, αυτό ακριβώς έχουμε κάνει, κύριε πρόεδρε!» Ο σύμ­βουλος προφανώς αναφερόταν στους πυραύ­λους Τζούπιτερ, τους οποίους οι Ηνωμένες Πο­λιτείες είχαν πράγματι εγκαταστήσει στην Τουρ­κία, κοντά στη σοβιετική μεθόριο, το 1961. Από το άλλο στρατόπεδο τώρα, ο Νικήτα Χρουστσόφ αναγκάστηκε από τις περιστάσεις να προ­χωρήσει σε μια επίδειξη ισχύος τόσο απέναντι στις ΗΠΑ όσο και απέναντι στην… άσπονδη φί­λη Κίνα. Η σύμμαχος Κούβα τού την παρείχε και έτσι οι Σοβιετικοί στρατιώτες είχαν αρχίσει να εγκαθιστούν τους πυρηνικούς πυραύλους στην Κούβα όταν, στις 14 Οκτωβρίου 1962, ένα αμερικάνικο κατασκοπευτικό αεροσκάφος U-2 τους φωτογράφισε. Η αρχή του εφιάλτη μιας πυρηνι­κής σύγκρουσης είχε ξεκινήσει.

Η διευθέτηση της κρίσης

Αν και ο Κένεντι δεχόταν ισχυρότατες πιέσεις από τους στρατιωτικούς να προχωρήσει σε μια λύση που προέβλεπε τον βομβαρδισμό και την εισβολή ταυτόχρονα στην Κούβα με απρόβλε­πτες για την ανθρωπότητα συνέπειες, κατάφε­ρε να αντιμετωπίσει με περισσότερη ψυχραιμία το καυτό αυτό ζήτημα σε αντίθεση με τους θερμοκέφαλους του Πενταγώνου. Αργότερα απο­καλύφθηκε ότι οι σοβιετικές χερσαίες δυνάμεις που στάθμευαν στην Κούβα ήταν εφοδιασμένες, επιπλέον, με τακτικούς πυρηνικούς πυραύλους, τους οποίους θα χρησιμοποιούσαν σε περίπτω­ση εισβολής των αμερικάνικων δυνάμεων. Ο Κένεντι επέλεξε τον ναυτικό αποκλεισμό του νησιού για να εμποδίσει τα σοβιετικά πλοία να εισάγουν κι άλλους πυραύλους. Ιστορική έμει­νε η Δευτέρα της 22ας Οκτωβρίου, όταν ο Τζον Κένεντι εξήγησε στην τηλεόραση στους αποσβολωμένους πολίτες στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον υπόλοιπο κόσμο ότι η Σοβιετική Ένωση, «αψηφώντας με κατάφωρο και σκόπιμο τρόπο» τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, είχε εγκατα­στήσει πυρηνικούς πυραύλους στην Κούβα. Η συνέχεια δόθηκε τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο, με την ανθρωπότητα να παρα­κολουθεί τις εξελίξεις με κομμένη την ανάσα. Το δίχως άλλο, ποτέ άλλοτε ως τότε ο κόσμος δεν είχε βρεθεί πιο κοντά σε μια πρωτόγνωρη για την ιστορία της ανθρωπότητας σύγκρουση: την πυρη­νική. Ωστόσο, τη σύνεση που δεν έδειξαν κυρίως η CIA και το Πεντάγωνο είχαν οι πρόεδροι διά της διπλωματικής οδού προκειμένου να επέλθει μια αποκλιμάκωση της επικίνδυνης έντασης.

Τέλος καλό

Αν και απογειώθηκαν αμερικάνικα βομβαρδι­στικά που έφεραν πυρηνικές βόμβες, αν και οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ στη Δ. Ευρώπη σήμαναν συ­ναγερμό, αν και τα σοβιετικά υποβρύχια έκα­ναν ασκήσεις στην Καραϊβική και στην Κούβα και οι Σοβιετικοί στρατιώτες εργάζονταν μέρα και νύχτα για να καταστήσουν επιχειρησιακούς τους πυρηνικούς πυραύλους, όλα έμειναν σε επίπεδο ετοιμότητας. Χρουστσόφ και Κένεντι στο παρασκήνιο έκαναν διαπραγματεύσεις έχο­ντας στο μυαλό τους να αποφύγουν πάση θυσία τη σύγκρουση. Αποτέλεσμα των σκληρών δια­βουλεύσεων ήταν να συμφωνήσουν αθορύβως και οι δυο εμπλεκόμενες δυνάμεις να αποσύ­ρουν τους πυραύλους τους από την Κούβα και την Τουρκία αντίστοιχα. Για την ιστορία, στις 28 Οκτωβρίου 1962, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπο­σχέθηκαν να απόσχουν από κάθε νέα επίθεση κατά της Κούβας. Την υπόσχεσή τους αυτή δεν την τήρησαν!

 

[email protected]