Η άνοδος της Δημοκρατίας / Καπότε / Ο θάνατος του Μπάνι Μανρό / Χαμένο σύμβολο / Οι τελευταίες ημέρες του Καίσαρα

Marcel Gauchet

Η άνοδος της Δημοκρατίας

Η επανάσταση των Νεώτερων Χρόνων – τόμ. Α΄

Η κρίση του Νεοφιλελευθερισμού (1880-1914) – τόμ. Β΄

Μετάφραση: Αλέξανδρος Κιουπκιολής

Εκδόσεις Πόλις

Σελ. 456

Όπως υποδεικνύεται και στα στοιχεία του τίτλου, ο τόμος αυτός χωρίζεται σε δυο μέρη, θα λέγαμε μάλιστα εκ των προτέρων με εξίσου ενδιαφέρον περιεχόμενο, και έρχεται σαν συνέχεια της «Απομάγευσης του κόσμου», ενός βιβλίου που είχε βασικό του θέμα την καθοριστική επίδραση της θρησκείας στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών. Η «Άνοδος της Δημοκρατίας» έρχεται σαν συνέχεια, για να εξετάσει τις πολιτικές και κοινωνικές μεταπτώσεις του εικοστού αιώνα υπό το πρίσμα της σχέσης που αναπτύχθηκε μεταξύ πολιτικής και θρησκείας. Ο αιώνας αυτός υπήρξε ο αιώνας των δημοκρατικών μεταπτώσεων. Στο πρώτο μέρος («Η επανάσταση των Νεώτερων Χρόνων») διερευνάται σε περίοδο τεσσάρων αιώνων (1500-1900) ο αγώνας των αναδυόμενων κοινωνιών για την κατάκτηση της αυτονομίας τους, αλλά και η σύγκρουση της κοσμικής εξουσίας με τη θρησκευτική. Αυτή η περιπέτεια απεξάρτησης από τη θρησκευτική παρουσία στην οργάνωση και διοίκηση της κοινωνίας δημιούργησε μια νέα επαναστατική δυναμική, που ανέδειξε την πολιτική, το δίκαιο και την ιστορία ως βασικές συνιστώσες που οδηγούν στην αυτοδιάθεση των κοινωνιών. Στον δεύτερο τόμο ερευνάται εξονυχιστικά η περίοδος 1880-1914, η οποία διαμόρφωσε τις κατοπινές εξελίξεις του εικοστού αιώνα, με τις τραγωδίες αλλά και τα επιτεύγματά του. Την περίοδο αυτή μπαίνουν οι βάσεις της φιλελεύθερης δημοκρατίας∙ δηλαδή το αντιπροσωπευτικό πολίτευμα είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά της καθολικής ψηφοφορίας, πράγμα που σπάει την αγκύλωση μιας ισχυρότατης ανελεύθερης παράδοσης. Η ανάδυση της εκλεγμένης κοινοβουλευτικής αντιπροσώπευσης θα δημιουργήσει μια σειρά φαινομένων, τα οποία στις ακραίες τους εκδοχές θα προκαλέσουν παρεκτροπές, αλλά ταυτόχρονα θα συμβάλουν και στην εμπέδωση και σταθεροποίηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Τζέραλντ Κλαρκ

Καπότε

Μια ζωή εν θερμώ

Μετάφραση: Βασίλης Μανουσάκης

Εκδόσεις Μεταίχμιο

Σελ. 616

Ξεκινώντας την ανάγνωση της πολυσέλιδης αυτής βιογραφίας σχηματίζεις την εντύπωση ότι πρόκειται για μυθιστόρημα∙ ένα μυθιστόρημα που ξεσηκώνει στις σελίδες του μια νοσταλγία για έναν τόπο μακρινό που οι περισσότεροι από εμάς τον έχουμε βιώσει μέσα από τον κινηματογράφο. Μερικές φορές λοιπόν σκέφτομαι ότι η Αμερική είναι ο κινηματογράφος της και η καταπληκτική της λογοτεχνία, της οποίας, θα συμπλήρωνα, γνήσιος εκπρόσωπος υπήρξε ο Τρούμαν Καπότε, ένας μικροκαμωμένος άνθρωπος, με χαρακτηριστική παιδική φωνούλα που τον έκανε να δείχνει αλλόκοτος, πράγμα που ήταν αλήθεια, γιατί ο προικισμένος αυτός συγγραφέας υπήρξε ένα αλλόκοτο πλάσμα εντός και εκτός του εαυτού του. Η μυθιστορηματική του ζωή περιγράφεται με ακρίβεια, ωστόσο το βιβλίο που είναι βασισμένο σε εξοντωτικές λεπτομέρειες, ξεπερνά τα όρια της αυστηρής και πλήρους βιογραφίας, μιας και ο λόγος του ζωντανεύει το πρόσωπο, τα γεγονότα, την ίδια τη ζωή του, όπως αυτή κύλησε ανάμεσα σε χαρές και απογοητεύσεις, επιτυχίες και αποτυχίες. Ο Τρούμαν Καπότε έζησε το αμερικανικό όνειρο από νωρίς, όταν στα 23 του χρόνια κατάφερε να γίνει ένα περιζήτητο στην πατρίδα του πρόσωπο, με την έκδοση του πρώτου του κιόλας βιβλίου. Το «Οι άλλες φωνές», ένα βιβλίο για την ομοφυλοφιλία, του άνοιξε την πόρτα σε μια ζωή φανταχτερή, χαρίζοντάς του ένα εισιτήριο διαρκείας στην πολύχρυση και βουερή κοινωνία των κοσμικών, των πάρτι, του λεγόμενου διεθνούς τζετ σετ. Ακολουθώντας τα βήματα του συγγραφέα, ο βιογράφος του Τζέραλντ Κλαρκ μοιάζει να πιάνει τον συγγραφέα από το χεράκι της παιδικής του ηλικίας και να τον οδηγεί προς την ενηλικίωση, την καταξίωση, τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού του, παραδίδοντάς μας έναν Καπότε αληθινό στην κάθε του πτυχή και πάντα γοητευτικό μέσα από την άσκηση των παθών, των αδυναμιών και των αστραφτερών εκφάνσεων του ταλέντου του, σαν ένα πρόσωπο του μύθου, σαν μια ζωή που ταιριάζει περισσότερο σ’ ένα μυθιστόρημα παρά στην πραγματικότητα.

Nick Cave

Ο θάνατος του Μπάνι Μανρό

Μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης

Εκδόσεις Τόπος

Σελ. 238

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Νικ Κέιβ απασχολεί τη λογοτεχνία. Στον «Θάνατο του Μπάνι Μανρό» επαληθεύεται για μια ακόμη φορά η έντονη ανάγκη τρυφερότητας που διαπερνά τη ζωή και τον τρόπο ζωής όλων εκείνων των –για διάφορους λόγους και αιτίες– εξοργισμένων ανθρώπων με το σύστημα, την κοινωνία, τον εαυτό τους, τον κόσμο ολόκληρο. Ο Μπάνι Μανρό είναι ένας τύπος που κατοικεί στη Νότια Αγγλία και γυρίζει από πόρτα σε πόρτα πουλώντας καλλυντικά και… έρωτα στις γυναίκες. Πίσω από μια επιθετική λογοτεχνία, η οποία στην προσπάθειά της να μας βάλει στην ατμόσφαιρα του ψυχισμού του ήρωα, αλλά και του δικού του κόσμου, αναγκάζεται να μας πει ότι «χώνει ένα τσιγάρο στο στόμα του και το λαμπαδιάζει με τον ζίπο», κρύβονται φοβισμένοι άνθρωποι, άνθρωποι σχεδόν απελπισμένοι, που δεν τα βρίσκουν με κανέναν, λες κι ο κόσμος φτιάχτηκε μόνο και μόνο για να τους τη σπάσει. Ο Μπάνι Μανρό, εκτός από την καύλα του, έχει να κουλαντρίσει και τον πρόωρο χαμό της γυναίκας του και την ευθύνη του εννιάχρονου γιου του. Σεξ, ποτά, ναρκωτικά, το γνωστό μοτίβο της απελπισίας και της παρακμής των μεγάλων καπιταλιστικών κέντρων, κυριαρχούν δίπλα στην ανθρωπιά, στον αγώνα και την αγωνία μιας προοπτικής ελπίδας. Στο βιβλίο αυτό καταγράφεται ο ανδρικός ψυχισμός στραπατσαρισμένος από την εικόνα που αντανακλάται πάνω σ’ ένα παιδί που πρέπει να φροντίσεις και να βοηθήσεις να ξεπεράσει τις δικές σου αγωνίες, τα δικά σου αδιέξοδα, τις δικές σου παραδοχές. Ωραίο ανάγνωσμα, που διαβάζεται άνετα και με αμείωτο ενδιαφέρον.

Dan Brown

Χαμένο σύμβολο

Μετάφραση: Χρήστος Καψάλης

Εκδόσεις Α.Α. Λιβάνης

Σελ. 669

Και το βιβλίο αυτό ακολουθεί τα «χρυσά ίχνη » του «Κώδικα Ντα Βίντσι», κι απ’ ό,τι φαίνεται όχι άδικα, μιας κι ο συγγραφέας τους κάθε άλλο παρά τυχαίος είναι. Αμέτρητα παρόμοια βιβλία έχουν γραφτεί και γράφονται προσβλέποντας στη μεγάλη εκδοτική επιτυχία ως αυτοσκοπό. Ωστόσο, δεν λείπουν οι αρετές σε παρόμοια βιβλία και κυρίως σε αυτά του Νταν Μπράουν, ο οποίος ξέρει να αφηγείται μια ιστορία, πολύ δε περισσότερο έχει ένα βασικό πλεονέκτημα, το να ισορροπεί σχεδόν θαυμαστά ανάμεσα στα όρια των ακραίων επιστημονικών παραδοχών και των πραγματικών μυστηρίων που περιβάλλονται με την αχλύ του μεταφυσικού. Ο Μπράουν δεν παρεκκλίνει λοιπόν σε ακρότητες, παρά το γεγονός ότι κινείται στα άκρα! Στη νέα του παγκόσμια επιτυχία η πλοκή εκτυλίσσεται μέσα από ένα λαβύρινθο υπαρκτών κωδίκων, μυστικών και άγνωστων αληθειών. Η αφήγηση μας μεταφέρει στις μυστικές διαδρομές των υπογείων θαλάμων, των απόκρυφων στοών και ναών της Ουάσινγκτον, αρχής γενομένης από την ομιλία του Ρόμπερτ Λάνγκντον, ο οποίος είναι καθηγητής της συμβολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και καλείται αιφνίδια να δώσει μια διάλεξη στο κτίριο του αμερικανικού Καπιτωλίου. Ο καταιγιστικός ρυθμός της αφήγησης αρχίζει ευθύς αμέσως μετά την άφιξη του καθηγητή στο κτίριο του Καπιτωλίου. Ένα περίεργο αντικείμενο πέφτει στην αντίληψή του κι από κει αρχίζουν όλα να παίρνουν συνταρακτικές όσο και γοητευτικές διαστάσεις, κρατώντας στο μάξιμουμ το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέσα από μιαν εμπεδωμένη και κατακτημένη αφηγηματική άνεση.

Βαλέριο Μάσιμο Μανφρέντι

Οι τελευταίες ημέρες του Καίσαρα

Μετάφραση: Άμπυ Ραΐκου

Εκδόσεις Ψυχογιός

Σελ. 360

Κλασικός φιλόλογος, ο συγγραφέας μεταφράζει την αγάπη και τις γνώσεις του για την αρχαιότητα σε μια σειρά μυθιστορηματικών αποτυπώσεων της Ιστορίας. Στο βιβλίο αυτό ο Βαλέριο Μάσιμο μας μεταφέρει στις αρχές Μαρτίου του 44 π.Χ., όταν ο μεγάλος κατακτητής του τότε γνωστού κόσμου Ιούλιος Καίσαρας ήταν πενήντα έξι χρονών και τα σημάδια της ψυχοσωματικής του κούρασης ήταν πια εμφανή. Ο Καίσαρας είχε να αντιμετωπίσει μια σειρά μεγάλων προβλημάτων τα οποία ξεκινούσαν από το κλείσιμο των μετώπων του εμφυλίου πολέμου, που αποσάθρωνε τα θεμέλια της αυτοκρατορίας και έθετε σε κίνδυνο τον ρωμαϊκό πολιτισμό, αλλά και να ελέγξει το εσωτερικό κύμα δυσπιστίας απέναντί του, που είχε σαν αποτέλεσμα να εξυφαίνονται συνωμοσίες εναντίον του, καθώς είχε πλέον εμπεδωθεί η πεποίθηση ότι στο πρόσωπό του είχαν εξανεμιστεί οι ελευθερίες και τα ιδανικά της Δημοκρατίας. Ο Καίσαρας, μπροστά σ’ αυτό το αδιέξοδο, σκέφτηκε να ανοίξει ένα νέο πολεμικό μέτωπο εναντίον των Πάρθων, ώστε να στρέψει αλλού το ενοχλητικό ενδιαφέρον των αντιπάλων του. Ωστόσο, οι συνωμότες δεν επηρεάστηκαν από αυτόν τον πολιτικό ελιγμό του Καίσαρα και η συνωμοσία μπήκε σε εφαρμογή. Φαίνεται ότι το μοιραίο για τον μεγάλο στρατηλάτη είχε δρομολογηθεί και οι φιλότιμες προσπάθειες των πιστών του προσώπων θα έπεφταν στο κενό. Οι οιωνοί που προέβλεπαν το μοιραίο θα επαληθεύονταν και η ιστορία της Ρώμης θα άλλαζε ολοκληρωτικά κλείνοντας ένα μεγάλο κεφάλαιο. Πρόκειται για ένα ανάγνωσμα που συνδυάζει τις ιστορικές γνώσεις με την περιπέτεια.

Ξενοφών Μπρουντζάκης [[email protected]]