Το μοντέλο… Λούλα – Σαρκοζί έχει στο μυαλό του το δίδυμο Βενιζέλου – Μπεγλίτη όσον αφορά τις ριζικές αλλαγές που επιθυμούν στην κατεύθυνση των περιβόητων και εν πολλοίς δαιμονοποιημένων Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (Α.Ω.), που συνοδεύουν συνήθως τις αγορές όπλων.

Το μοντέλο… Λούλα – Σαρκοζί έχει στο μυαλό του το δίδυμο Βενιζέλου – Μπεγλίτη όσον αφορά τις ριζικές αλλαγές που επιθυμούν στην κατεύθυνση των περιβόητων και εν πολλοίς δαιμονοποιημένων Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (Α.Ω.), που συνοδεύουν συνήθως τις αγορές όπλων.

Δύο είναι τα στοιχεία που ο Βραζιλιάνος πρόεδρος απαίτησε και ο Γάλλος ομόλογός του (σχετικά εύκολα) προσφέρει για να επιτευχθεί η επιδιωκόμενη μεγάλη συμφωνία αγοράς όπλων της μιας χώρας από την άλλη, συνολικού ύψους άνω των 12 δισ. ευρώ: αφενός «άφθονη» μεταφορά υψηλής και «ευαίσθητης» τεχνολογίας και αφετέρου δυνατότητα βιομηχανικής συνεργασίας για επιτόπια παραγωγή μερών ή και ολόκληρων οπλικών συστημάτων.

Στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ υπάρχει η κατεύθυνση της επανεξέτασης από μηδενική βάση του θεσμού των Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (Α.Ω.), με κύριες επιδιώξεις, όπως λένε οι «πράσινοι», την επίτευξη διαφάνειας και την αύξηση ποσοστού συμπαραγωγής αμυντικού υλικού για την απόκτηση τεχνογνωσίας και εγχώριας προστιθέμενης αξίας μέσω διασφάλισης συνεργασιών των ξένων προμηθευτών με το σύνολο της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.

Ήδη οι Βενιζέλος και Μπεγλίτης έχουν αρχίσει να επεξεργάζονται τις αναγκαίες αλλαγές ενώ παράλληλα συγκεντρώνουν δεδομένα από τις υπηρεσίες για την υπάρχουσα νοσηρή κατάσταση που έχει δημιουργήσει η λογική «δεν υπογράφω τίποτα για να έχω ήσυχο το κεφάλι μου» που εφάρμοζαν ο Μεϊμαράκης και ο αρμόδιος για τους εξοπλισμούς γενικός διευθυντής Ε. Βασιλάκος.

Όπως είπαν χθες σε συνέντευξη Tύπου Μπένι και Μπεγλίτης, θα υπάρξει ριζική αντιμετώπιση του όλου πλαισίου «πέραν των καθυστερήσεων των αντισυμβαλλομένων» κάνοντας νύξη και για προβλήματα στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων των προμηθευτών όπλων.

 

Η… κληρονομιά Βασιλάκου

Αυτά που έχουν να αντιμετωπίσουν Βενιζέλος και Μπεγλίτης είναι πολλά:

1. Η στρεβλή διαμόρφωση στερεότυπων και ευθυνόφοβων γραφειοκρατών – εντός και εκτός Πενταγώνου – ότι συλλήβδην ο θεσμός των Α.Ω. είναι ένας «μηχανισμός» παραγωγής σκανδάλων και υπόκρυψης παράνομων ενεργειών. Η εικόνα αυτή καλλιεργείται και από τους πάσης φύσεως μεσάζοντες – αεριτζήδες, που θέλουν οι «δουλειές» τους να γίνονται με τη μορφή «ξεπέτα – πάρε τα λεφτά και φύγε».

2. Η νέα κοινοτική οδηγία, που ως νομικό «προϊόν» των μεγάλων και ισχυρών βιομηχανιών ευρωπαϊκών χωρών δεν ευνοεί τη διάχυση τεχνολογιών στον βαθμό που θα το ήθελαν οι μικρότερες και υπό ανάπτυξη οικονομίες. Δεν είναι τυχαίο ότι όχι μόνο οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια πιέζουν αφόρητα για την κατάργηση των Α.Ω.

3. Ένας ωκεανός ανεκτέλεστων συμβάσεων Α.Ω. που η αδράνεια της προηγούμενης κυβέρνησης συσσώρευσε στα γραφεία της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών. Μόνο οι αμερικάνικες εταιρείες λέγεται ότι οφείλουν 350 εκατ. ευρώ για ανεκτέλεστα Α.Ω..

4. Η λογική που επανήλθε πρόσφατα επί Βασιλάκου και αφορά την αξιοποίηση των Α.Ω. όχι για προώθηση μεταφοράς τεχνολογίας, υποκατασκευαστικού έργου και βιομηχανική συνεργασία κυρίως αμυντικών υλικών, αλλά για χρησιμοποίηση των παρεχόμενων κονδυλίων στην κατασκευή… υποστέγων και άλλων κτιρίων διοικητικής μέριμνας!

Ουσιαστικά επρόκειτο για επαναφορά στις αρχές της δεκαετίας του 1980, τότε που όντας σε εμβρυακή ηλικία ο θεσμός είχαν καταγραφεί ακόμα και οι… τουρίστες που θα μας έστελνε η προμηθεύτρια χώρα για διακοπές στην Ελλάδα ως αντιστάθμιση στην αγορά αεροσκαφών. Ήταν τα λεγόμενα «έμμεσα» Α.Ω., που φυσικά αργότερα καταργήθηκαν (το 1996 εντελώς) και τώρα η νέα ηγεσία καλείται πάλι να τα βγάλει από το κάδρο.

Πέραν της απραξίας, που είχαν επιλέξει Μεϊμαράκης – Βασιλάκος προκειμένου να αποφύγουν το ρίσκο μιας απόφασης και τυχόν πολιτικό κόστος από αυτή, η μη αξιοποίηση των Α.Ω. ως αναπτυξιακού εργαλείου της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας οφείλεται και στο δαιδαλώδες και αναποτελεσματικό νομοθετικό πλαίσιο που θέσπισε.

Ένα από τα αυτοκτονικά της πρακτικής 2005-2009 είναι ότι ο – θεωρητικά – προστάτης της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, η Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών του υπ. Άμυνας ήταν που δημιούργησε τεράστια εμπόδια στη… ροή χρήματος στην ελληνική οικονομία. Προσέξτε, δεν είναι σχήμα λόγου: Πάρα πολλές μεγάλες βιομηχανίες του εξωτερικού χρωστούσαν χρήματα σε ελληνικές μικρές και μεγάλες εταιρείες από υλοποίηση Α.Ω.

 

Μπλόκο στις πληρωμές!

Οι ελληνικές εταιρείες είχαν παραδώσει τα έργα, είχαν πάρει τα έγγραφα παραλαβής από τους χρήστες (ένοπλες δυνάμεις κ.λπ.), αλλά η Γενική Διεύθυνση αρνιόταν στην πράξη, με διάφορα προσχήματα και αφορμές, να επιβεβαιώσει την υλοποίηση ώστε να πληρωθούν. Αυτό είχε αποτέλεσμα:

• Ξένοι προμηθευτές, μη πληρώνοντας τους Έλληνες υποκατασκευαστές τους, να αξιοποιούν τα χρήματά τους και να κερδίζουν ουσιαστικά περισσότερα από τις εγγυητικές επιστολές.

• Οι Έλληνες υποκατασκευαστές να στενάζουν, να απολύουν κόσμο και κάποιοι να κλείνουν.

 

Το νέο σχέδιο

Με δεδομένα όλα αυτά, παράγοντες του υπουργείου Άμυνας υποστηρίζουν ότι το «μοντέλο Λούλα» δείχνει, επί της αρχής, την κατεύθυνση στην οποία πρέπει να κινηθεί το νέο σχέδιο για τα Α.Ω., που ουσιαστικά είναι «σχέδιο για τη βιομηχανική συνεργασία». Για να γίνει κατανοητό το «μοντέλο Λούλα», το «Π» αποκαλύπτει ότι η συζητούμενη αγορά 36 μαχητικών Rafale προβλέπει την εισαγωγή από τη Γαλλία των έξι (6) πρώτων και επιτόπια παραγωγή / συναρμολόγηση των υπόλοιπων 30 (όπως και άλλων 72 που προβλέπει η οψιόν). Η κύρια μεταφορά τεχνολογίας αφορά, σύμφωνα με πληροφορίες, τον ευαίσθητο τομέα των σύνθετων υλικών, την αναπτυξιακή συντήρηση λογισμικού για τα ηλεκτρονικά συστήματα – όλα μπορούν να δοθούν άνετα διότι είναι αμιγώς γαλλικά.

Πηγές του υπ. Άμυνας υποστηρίζουν ότι, αν υπάρχει η κατάλληλη προετοιμασία και στόχευση, μπορεί να επιτευχθεί ενίσχυση της Βιομηχανικής Συνεργασίας και του υποκατασκευαστικού έργου. Οι προμηθεύτριες εταιρείες μπορούν, αν πιεστούν, να διαθέσουν και να διαχύσουν τεχνολογίες αιχμής – και όχι… βίδες – σε τοπικούς υποκατασκευαστές μέσω Α.Ω. Υπολογίζεται ότι το «κόστος» των Α.Ω. (2% – 10%) όχι μόνο μηδενίζεται μεσοπρόθεσμα, αλλά σε βάθος χρόνου η επένδυση προσφέρει πολύ περισσότερα.

 

Αναπτυξιακό εργαλείο

Αυτό επιτυγχάνεται, λένε, μέσω της εξασφάλισης απασχόλησης και της ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών που συντελούν στη συνολική ανάπτυξη της οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας των εγχώριων εταιρειών στη διεθνή αγορά. Μάλιστα η αξιοποίηση, μέσω συνεργιών βιομηχανικής κατεύθυνσης των δικτύων των πολυεθνικών εταιρειών – προμηθευτριών, μπορούν να προσφέρουν πρόσβαση σε ευρύτατες διεθνείς αγορές. Στο πλαίσιο αυτό διαμορφώνονται οι νέες κατευθύνσεις που θα διέπουν τα νέα Α.Ω.:

1. Προϊόντα: Νέες τεχνολογίες αιχμής και ενσωμάτωσή τους, καινοτόμα προϊόντα μέσω βιομηχανικών συνεργασιών – υποκατασκευαστικό έργο, αλλά και συμπαραγωγές ολοκληρωμένων συστημάτων με συμμετοχή στην έρευνα και ανάπτυξη. Έμφαση στις τεχνολογίες τηλεπικοινωνίας, της πληροφορίας, των ηλεκτρονικών κ.λπ. που χρειάζονται οι ένοπλες δυνάμεις. Κατάργηση των έμμεσων Α.Ω., πριμοδότηση εξαγωγικού χαρακτήρα δράσεων.

2. Διαδικασίες: Δεσμευτικές συμφωνίες για τα κατάλληλα Α.Ω. μεταφοράς τεχνογνωσίας / τεχνολογίας και εγχώρια παραγωγή, παράλληλα με το κύριο συμβόλαιο αγοράς. Διαφάνεια, έλεγχος από κοινοβουλευτική επιτροπή.

3. Έλεγχος: Θεσμοθετημένος έλεγχος υλοποίησης με νέα χρονοδιαγράμματα, ρήτρες και άλλες ασφαλιστικές δικλίδες. Ενεργοποίηση Μητρώου Κατασκευαστών.