Οι προσδοκίες του Κρεμλίνου και το χαμηλό προφίλ της Ρώμης στη διένεξη για την Ουκρανία.

Άλλη μια ευρωπαϊκή χώρα περνάνε από κόσκινο οι ΗΠΑ για τις σχέσεις της με τη Ρωσία. Αυτή τη φορά την προσοχή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ φαίνεται να κεντρίζει η Ιταλία. Τα αμερικανικά ΜΜΕ όμως καθώς και το γνωστό για τις διασυνδέσεις του με το αμερικανικό κατεστημένο θινκ τανκ Στράτφορ σπεύδουν να υποβαθμίσουν το γεγονός (σε αντίθεση με τις περιπτώσεις της Κύπρου και της Ελλάδας), αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία να «εξηγήσουν» στη Ρώμη με άμεσο τρόπο αλλά και στη Μόσχα (!) εμμέσως πως τα «οφέλη» που θεωρούν ότι μπορεί να αποκομίσουν προσεγγίζοντας ο ένας τον άλλον… απλώς δεν υφίστανται.

Αφορμή για τον νέο «μίνι» (αυτή τη φορά) πονοκέφαλο στον Λευκό Οίκο στάθηκε η συνάντηση του Ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι με τον Ρώσο πρόεδρο στη Μόσχα, στις 5 Μαρτίου. Το ταξίδι του Ιταλού ηγέτη εντάσσεται στη γενικότερη… διπλωματική παρέλαση που παρακολουθούμε το τελευταίο διάστημα με πρωταγωνιστές Ρώσους και Ευρωπαίους κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Όπως θέλουν να πιστεύουν οι Αμερικάνοι (και σε έναν βαθμό ίσως να έχουν και δίκιο), η Ιταλία και η Ρωσία διατηρούν πολύ σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς, ωστόσο μοιράζονται ελάχιστα στρατιωτικά ή πολιτικά κοινά συμφέροντα.

Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι στην οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ιταλία, οι «σημαντικοί εμπορικοί δεσμοί» και ο τρόπος με τον οποίο πλήττονται οι τελευταίοι από τις κυρώσεις εις βάρος της Μόσχας δεν μπορεί να προεξοφλείται ως «αμελητέο» στοιχείο της εξίσωσης. Ωστόσο, τονίζουν οι Αμερικάνοι, ούτε ο Ρέντσι ούτε ο Πούτιν μπορούν να περιμένουν «απτά αποτελέσματα» από την όποια στενότερη επαφή τους σε θέματα που θεωρούν κρίσιμα.

Από τη μια πλευρά, η Μόσχα συνεχίζει να διατηρεί «ανοιχτή» την πόρτα της σε ευρωπαϊκές δυνάμεις που ενδεχομένως να μπορέσουν να ασκήσουν πιέσεις στους κόλπους της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά την ανανέωση ή μη των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Ωστόσο, το Κρεμλίνο έχει διαπιστώσει ότι μέχρι στιγμής τα πραγματικά αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής έχουν επιφέρει ελάχιστους καρπούς.

Η Ρώμη δε, παρά τις παραδοσιακά καλές σχέσεις με τη Μόσχα, έχει αποφασίσει τα τελευταία χρόνια να διατηρεί ιδιαίτερα χαμηλό προφίλ στη διένεξη Δύσης – Ρωσίας, ακριβώς επειδή δεν θέλει να ρισκάρει μια περαιτέρω επιδείνωση στις σχέσεις της (η οποία θα μπορούσε να συμβεί από «ατύχημα» σε περίπτωση που αναλάμβανε πρωταγωνιστικό ρόλο στην κρίση) σε μια περίοδο που οι οικονομικές δυσκολίες της είναι εξαιρετικά μεγάλες.

Από την πλευρά του, ο Ρέντσι επιθυμεί την αποκλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία προκειμένου να μπορέσουν να αρθούν οι κυρώσεις – και, κυρίως, τα αντίποινα των Ρώσων που πλήττουν τις εξαγωγές της Ιταλίας προς τη Ρωσία –, ωστόσο η κρίση της Ουκρανίας εντάσσεται σε ένα ευρύτερο μπρα ντε φερ Δύσης – Ρωσίας, το οποίο ξεπερνάει κατά πολύ τις δυνατότητες παρέμβασης της Ρώμης…

Ενεργειακή ασφάλεια

Επιπλέον, ο Ιταλός πρωθυπουργός φαίνεται πως βλέπει στη Ρωσία μια δύναμη που θα μπορούσε – εάν και εφόσον τα πράγματα ησύχαζαν στα υπόλοιπα μέτωπα – να παίξει καθοριστικό ρόλο στη σταθεροποίηση της πρώην ιταλικής αποικίας, της Λιβύης. Η συνεχιζόμενη επιδείνωση της κατάστασης στη Λιβύη έχει πολλαπλές συνέπειες για την Ιταλία, ξεκινώντας από τους χιλιάδες πρόσφυγες που προσπαθούν να φτάσουν στη Λαμπεντούζα και φτάνοντας μέχρι την ενεργειακή ασφάλεια της Ιταλίας – η οποία καλύπτει το 20% των πετρελαϊκών της αναγκών από τη Λιβύη – και τα προβλήματα που δημιουργούνται στις δραστηριότητες του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού ENI στη βορειοαφρικανική χώρα.

Η Ιταλία θέλει να πετύχει μια εκεχειρία στη Λιβύη καθώς και τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας, η οποία θα είναι ικανή, μεταξύ άλλων, να συγκροτήσει έναν στρατό που θα ανακόψει τους τζιχαντισές (και το πέρασμα των τελευταίων σε ευρωπαϊκό έδαφος διαμέσου της Ιταλίας).

Αυτή τη στιγμή, όμως, οι διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ μοιάζουν να έχουν… κολλήσει και η Ρώμη θα ήθελε να δει τη Ρωσία να χρησιμοποιεί τη θέση της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να επηρεάσει τις εξελίξεις προς αυτή την κατεύθυνση (περιλαμβανομένης και της άρσης του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη). Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με την αμερικανική οπτική, ο Πούτιν έχει ελάχιστο συμφέρον σε όλα τα παραπάνω και δεν φαίνεται να υπάρχει – προς το παρόν – κάποιο σοβαρό αντάλλαγμα που να μπορεί να του προσφέρει η Ιταλία προκειμένου η Μόσχα να συμμεριστεί τις προτεραιότητες της Ρώμης…