Μέχρι και τον Οκτώβρη του 2009, ο Τομέας της Ψυχικής Υγείας στην Ελλάδα ήταν ενδεδυμένος με τα κολωνακιώτικα ρετάλια του κακλαμάνειου αλτρουισμού και παρφουμαρισμένος με τις ακριβές κολόνιες του Δημήτρη Αβραμόπουλου. Στο πλαίσιο του περιβόητου προγράμματος «Ψυχαργώς» που υποσχόταν αποασυλοποίηση και πρωτοποριακή επαναπροσέγγιση των προβλημάτων ψυχικής Υγείας, χόρτασε φανφάρες όλο το «σάικο» σινάφι κι έβαλε και κατά μέρος.

Μέχρι και τον Οκτώβρη του 2009, ο Τομέας της Ψυχικής Υγείας στην Ελλάδα ήταν ενδεδυμένος με τα κολωνακιώτικα ρετάλια του κακλαμάνειου αλτρουισμού και παρφουμαρισμένος με τις ακριβές κολόνιες του Δημήτρη Αβραμόπουλου. Στο πλαίσιο του περιβόητου προγράμματος «Ψυχαργώς» που υποσχόταν αποασυλοποίηση και πρωτοποριακή επαναπροσέγγιση των προβλημάτων ψυχικής Υγείας, χόρτασε φανφάρες όλο το «σάικο» σινάφι κι έβαλε και κατά μέρος.

Και τη μακρινή εκείνη εποχή, όμως, που οι κυβερνώντες δεν τσιγγουνεύονταν ούτε στα λόγια ούτε στις κατευθυνόμενες εκταμιεύσεις, η υποτιθέμενη Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση (μία από τις πολλές Μεταρρυθμίσεις) λάμβανε τελικά το πιο τσουρούτικο μερίδιο της πίτας. Ίσως γιατί οι «τρελοί», ακόμα κι αν τους βγάλεις από την απομόνωση και τους αφήσεις να συνηθίσουν το φως τη μέρας, ακόμα κι αν τους φορέσεις τα καλά τους και τους φωτογραφίσεις σε καθαρά σεντόνια, δεν αποτελούν ιδανικές κούκλες για βιτρίνα.

Τα πράγματα τείνουν να γίνουν πολύ χειρότερα σήμερα.

Προ ημερών, το υπουργείο Υγείας, ύστερα από έναν χρόνο παλινδρομήσεων ανάμεσα στην απόλυτη ανθρωπιστική νομενκλατούρα και στην ανήκεστη διαχειριστική αδυναμία, ανέσυρε στον μνημονιακό αφρό το πρόγραμμα «Ψυχαργώς» (για τη δεκαετία 2011-2020 αυτήν τη φορά) και ανέθεσε σε μία φρέσκια «ομάδα εργασίας» την επικαιροποίησή του με κοντές μπαλιές και γρήγορες. Η πρώτη μάλιστα σχετική εισήγηση των εκλεκτών μελών της θα πρέπει να γίνει στο τέλος του Ιανουαρίου. Φορώντας το σφιχτό κολάρο της τρόικας, που προσβλέπει με πάθος σε μεγάλες περικοπές δαπανών με υγειονομικό περιεχόμενο, ο αριθμομνήμων υπουργός μας επιχειρεί ως εκ τούτου (χωρίς πόρους και υιοθετώντας το στρίβειν διά των συμβουλατόρων, όπως κάνει άλλωστε και ο πρωθυπουργός) να φέρει τους ψυχικά ασθενείς στα μέτρα της εποχής, παρ’ ότι η εποχή έρχεται στα μέτρα των ψυχικά ασθενών. Ως γνωστόν, το μνημόνιο παράγει νέα, πρωτογενή ψυχοπαθολογία από μόνο του.

Στοιβάζουν ασθενείς

Βάφονται όμως αυγά με πορδές; Όταν τα δύο προπύργια του τομέα, το ΨΝΑ (Δαφνί) και το Δρομοκαΐτειο, ψυχορραγούν, το πρώτο λόγω των αυξημένων αναγκών (πάντα εξυπηρετεί επιστρατεύοντας 30-80 ράντσα πέραν της προβλεπόμενης δύναμής του) και της ταυτόχρονης παροιμιώδους υποστελέχωσής του… και το δεύτερο λόγω των απάνθρωπων συνθηκών που διαιωνίζουν στα άδυτά του οι κληρονομικώ δικαίω διοικητές του (πρόσφατα μείωσαν τους μισθούς των τροφίμων που εργάζονται στο κυλικείο και «κυνήγησαν» πειθαρχικά και ποινικά δύο ψυχολόγους που τάχθηκαν υπέρ των ασθενών, κι άρχισαν να ξαναστοιβάζουν ασθενείς στις αραχνιασμένες πτέρυγες χρόνιων παθήσεων)… πώς μπορούμε να κάνουμε λόγο για νέες, σύγχρονες δομές ψυχικής Υγείας;

Με δεδομένο το «πέντε φεύγουν, ένας μένει» του Πολ Τόμσεν, με τι προσωπικό θα διαμειφθεί η εν λόγω μεταρρύθμιση; Είναι αλήθεια πως φέτος θα συνταξιοδοτηθούν 120 νοσηλευτές στο Δαφνί χωρίς να αντικατασταθούν; Είναι αλήθεια ότι η μόνη επιλογή που έχει το υπουργείο είναι να «απλώσει» το προσωπικό που διαθέτει ως λιγοστό τραχανά μες στον αδηφάγο κυκεώνα των υπαρχουσών δομών του; Και πώς θα στελεχώσει τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας και τ’ άλλα μεγαλεπήβολα… που ονειρεύεται; Προς τα πού θα ρεύσουν τα ποθητά κονδύλια από το ΕΣΠΑ; Μήπως προς τους επιχειρηματίες Υγείας και τους υποτιθέμενους Μη Κερδοσκοπικούς… που δεν θα κωλώσουν να μισθώσουν μπλοκάκηδες και κολοβούς συμβασιούχους;;;

Θα μιλήσει για όλα η ίδια η «Ψυχαργώς». Κι ας ελπίσουμε ότι δεν θα είναι η τελευταία της κουβέντα.

ΚΕΘΕΑ ενός κατώτερου θεού

Ναι, υπάρχουν ακόμα τα Κέντρα Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων. Οι εργαζόμενοι σε αυτά, παρ’ ότι έχουν υποστεί μειώσεις μισθών, παρ’ ότι αναγκάζονται να ανταποκρίνονται σε αυξημένες ανάγκες με όλο και πενιχρότερα μέσα, παρ’ ότι έμαθαν από καιρό να κρατούν πολύ μικρό καλάθι σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες για προσλήψεις ή δημιουργία νέων δομών, εξακολουθούν να βρίσκονται επί ποδός πολέμου και να προσδοκούν τη μοναδική εκείνη στιγμή ωριμότητας κατά την οποία… ένα ακόμα εξαρτημένο άτομο θα πάρει την απόφαση να ζητήσει τη βοήθειά τους. Χωρίς λίστες αναμονής, με μοναδικό προαπαιτούμενο τη βούληση των νέων τους θαμώνων, τους καλοδέχονται και επιστρατεύουν όλα τα μέσα για να τους κρατήσουν σταθερούς στην αρχική επιλογή. Είναι λειτούργημα, με όλη τη σημασία της λέξης, το δικό τους. Το άρθρο 25 του πολυνομοσχεδίου για την Υγεία, ωστόσο, τους έχει θορυβήσει ιδιαιτέρως. Διαβλέπουν ότι πίσω του κρύβεται η πρόθεση για μετακύλιση (με το αζημίωτο) μιας ακόμα κρατικής, προνοιακής ευθύνης στα χέρια των ιδιωτών. Στο όνομα της δημοσιονομικής ένδειας, ανοίγεται η δυνατότητα αδειοδότησης ιδιωτικών κέντρων απεξάρτησης… τα οποία μάλιστα προτίθεται το υπουργείο να επιχορηγεί μέσω του αρμόδιου Τμήματος Εξαρτησιογόνων Ουσιών της Διεύθυνσης Εξαρτήσεων. Αν πρόκειται, για κάθε πάρτι στον τομέα της Υγείας που τελειώνει, να εγκαινιάζεται ύπουλα ένα καινούργιο, να μας λείπει η εξυγίανση…