Νέα «συνταγή» για την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές ενεργοποιεί από σήμερα η κυβέρνηση. Στο Υπουργικό Συμβούλιο αναμένεται να παρουσιαστεί το πρώτο νομοσχέδιο – «σκούπα», το οποίο θα αποτυπώνει το «e-mail Βαρουφάκη» και θα καταδεικνύει – τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές – την αποφασιστικότητα της ελληνικής πλευράς να υλοποιήσει τα συμφωνηθέντα της 20ής Φεβρουαρίου. 

Συμφωνία επί των διατάξεων που θα παρουσιαστούν με τους δανειστές, προς το παρόν, δεν φαίνεται να υπάρχει (από χθες έχει αρχίσει η προσπάθεια σύγκλισης με την παρουσίαση των διατάξεων στο EuroWorking Group). Φαίνεται όμως ότι η ελληνική πλευρά αποφάσισε να εγκαταλείψει τις συζητήσεις επί των… e-mail και να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις επί νομοθετικών κειμένων, ώστε να ψηφίζεται οτιδήποτε συμφωνείται.

 

Απώτερος στόχος; Η επίτευξη μιας πρώτης συμφωνίας, αν καταστεί δυνατόν μέσα στο επόμενο δεκαήμερο, και η άρση, μέσα στον Μάιο, του στραγγαλισμού που επιχειρείται από τους δανειστές μέσω του περιορισμού της ρευστότητας. 

 

Αυτή είναι η άμεση και καυτή ανάγκη, καθώς η κατάσταση της ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας είναι πλέον οριακή, κάτι που φάνηκε ιδιαίτερα κατά τη χθεσινή ημέρα. Το ποσό για την καταβολή των συντάξεων συγκεντρώθηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή και χρειάστηκε να βγει ανακοίνωση από την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών προκειμένου οι συνταξιούχοι να μην ανησυχήσουν για το γεγονός ότι κάποιοι λογαριασμοί πιστώθηκαν στις 11 το πρωί. 

 

Η νέα «συνταγή» θα αρχίσει να εκτελείται με το… μαλακό. Έτσι, τουλάχιστον σε αυτήν τη φάση, αναμένεται – ή τουλάχιστον αυτό θα επιδιωχθεί – να αποφευχθούν τα «βαριά» κεφάλαια, τα οποία ενδέχεται να πυροδοτήσουν αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στις κοινωνικές ομάδες που στηρίζουν τον κυβερνητικό σχηματισμό. Ως «καυτές πατάτες» στην προκειμένη περίπτωση θεωρούνται τα εργασιακά (και ειδικά το θέμα των ομαδικών απολύσεων), το ύψος των συντάξεων, κύριων και επικουρικών, και η αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ.

 

Ένα βασικό κεφάλαιο στη διαπραγμάτευση αποτελεί η αλλαγή των ονομαστικών συντελεστών του ΦΠΑ. Η κυβέρνηση θέλει να περάσει σε πρώτη φάση όλα τα μέτρα που αποσκοπούν στην αύξηση της εισπραξιμότητας του φόρου και όχι να ανεβάσει τους συντελεστές, οι οποίοι ούτως ή άλλως είναι από τους υψηλότερους στον κόσμο. 

 

Ο πρωθυπουργός υπερασπίστηκε – και στην προχθεσινή τηλεοπτική συνέντευξή του στο Star – το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ στις νησιωτικές περιοχές (σ.σ.: επιβάλλεται ΦΠΑ με συντελεστές 9% και 16% αντί για 13% και 23% που είναι οι κανονικοί συντελεστές σε ολόκληρη τη χώρα) λέγοντας ότι πιθανή κατάργηση του καθεστώτος (το οποίο αποτελεί κεκτημένο της Ελλάδας ήδη από την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε ΕΟΚ) θα επιβάρυνε όχι μόνο τα πλουσιότερα νησιά των Κυκλάδων, αλλά και τα ακριτικά νησιά, τα οποία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, ειδικά με το μεταφορικό κόστος.

 

Έτσι η προσπάθεια θα επικεντρωθεί σε πρώτη φάση στο να ενεργοποιηθούν τα εναλλακτικά μέτρα για την αύξηση της εισπραξιμότητας του συγκεκριμένου φόρου, η οποία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι η χειρότερη σε ολόκληρη την Ευρώπη (σ.σ.: πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν καταδεικνύει ότι οι ετήσιες απώλειες ξεπερνούν τα 6,5 δισ. ευρώ, ποσό αναλογικά υψηλότερο σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα – μέλος). Ποια είναι αυτά τα μέτρα;

 

1 Η υποχρεωτική πραγματοποίηση συναλλαγών πάνω από ένα όριο (σ.σ.: ο Αλέξης Τσίπρας το κατέβασε στα πολύ χαμηλά επίπεδα των 50-70 ευρώ) μέσω πλαστικού χρήματος. 

Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να την προωθήσει και το μόνο που μένει να φανεί είναι αν το μέτρο θα ισχύσει καταρχάς πιλοτικά στις τουριστικές περιοχές προκειμένου στη συνέχεια να επεκταθεί σε ολόκληρη τη χώρα. Από την ακριβή διάταξη του νόμου θα φανεί με ποιον τρόπο οι πελάτες θα πειστούν να εφαρμόσουν το μέτρο, το οποίο είναι δύσκολο να «επιτηρηθεί».

Στην πραγματικότητα, η επιτυχία του μέτρου επαφίεται στην καλή θέληση του καταναλωτή και στο κατά πόσον θα συνοδευτεί από κίνητρα για την πραγματοποίηση των συναλλαγών μέσω των πιστωτικών καρτών.

 

2 Η σύνδεση των ταμειακών μηχανών με το Taxisnet αλλά και η υποχρεωτική ενημέρωση της «ηλεκτρονικής εφορίας» με όλες τις συναλλαγές που πραγματοποιούν οι ελεύθεροι επαγγελματίες. 

Το μέτρο αυτό θεωρείται το πιο «επίπονο» να εφαρμοστεί άμεσα και συζητείται εδώ και εβδομάδες τόσο από το επιτελείο του Γιάννη Δραγασάκη όσο και από το επιτελείο της Νάντιας Βαλαβάνη και μένει να φανεί αν οι απαιτούμενες νομοθετικές προσαρμογές (απαιτούνται αλλαγές ακόμη και στα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα) θα ενσωματωθούν σε αυτό το πρώτο νομοσχέδιο.

 

3 Μέτρο στην ίδια κατεύθυνση είναι και οι «λοταρίες» των αποδείξεων. Άλλη μια παρέμβαση που συζητείται να υιοθετηθεί, έστω και πιλοτικά σε πρώτη φάση. Το μέτρο έχει δοκιμαστεί και έχει επιτύχει στο εξωτερικό, ειδικά στην Πορτογαλία. Ωστόσο και πάλι η επιτυχία εξαρτάται από την καλή θέληση των καταναλωτών.

 

4 Η αυτόματη καταβολή του φόρου κατά τη συναλλαγή στο Δημόσιο είναι ένα ακόμη μέτρο για την ενίσχυση της εισπραξιμότητας του ΦΠΑ. Εξετάζεται να εφαρμοστεί αρχικά στις συναλλαγές άνω των 500 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων ή επαγγελματιών και άνω των 1.500 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων ή επαγγελματιών και ιδιωτών. 

 

Είναι ένα καλό μέτρο για τη ρευστότητα του Δημοσίου, καθώς δεν θα περιμένει να εισπράξει τρεις ή και τέσσερις μήνες τον ΦΠΑ που επιβάλλεται σε μια συναλλαγή, αλλά κακό μέτρο για την αγορά, η οποία θα δει να κλείνει άλλη μια άτυπη πηγή ρευστότητας.

Σε όλα αυτά τα μέτρα οι δανειστές δεν αναμένεται να διαφωνήσουν, καθώς είναι παρεμβάσεις που εφαρμόζονται και σε άλλες χώρες του εξωτερικού. 

Αυτό όμως που θα αμφισβητήσουν είναι η άμεση απόδοσή τους, κάτι που θα έχει αποτέλεσμα το ζήτημα του ΦΠΑ να παραμείνει ανοικτό για τη διαπραγμάτευση του Ιουνίου. Πρώτο μεγάλο αγκάθι λοιπόν.

 

Από τη Δευτέρα το βράδυ, οπότε έγινε γνωστό ότι προετοιμάζεται η κατάθεση του πολυνομοσχεδίου – «σκούπα», κυβερνητικοί παράγοντες παρέπεμπαν συνεχώς στις 18+8 προτάσεις Βαρουφάκη, δηλαδή στα μέτρα που ενσωματώθηκαν στο 26 σελίδων e-mail προς τους θεσμούς. Μεγάλο κεφάλαιο σε αυτό το e-mail είναι οι ρυθμίσεις. 

Εκτός από τις ρυθμίσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, το e-mail περιλαμβάνει και την τακτοποίηση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων, όπως επίσης και το ξεκαθάρισμα των υποθέσεων με τα εμβάσματα στο εξωτερικό. 

 

Από προχθές η κυβέρνηση κατέστησε σαφές ότι το θέμα των εμβασμάτων θα αντιμετωπιστεί όχι μόνο μέσω των φορολογικών ελέγχων, αλλά μέσα από μια διαδικασία ρύθμισης κατά την οποία ο κάθε φορολογούμενος με καταθέσεις στο εξωτερικό θα καλείται να πληρώσει ένα ποσό της τάξεως του 15% επί των καταθέσεών του με αντάλλαγμα την αποφυγή του φορολογικού ελέγχου για την προέλευση των χρημάτων. 

 

Ο αντίλογος που αναμένεται; Οι ρυθμίσεις μπορεί να αποδειχθούν εισπρακτικά πολύ αποτελεσματικά μέτρα. Ειδικά η ρύθμιση οφειλών προς την εφορία έχει αποφέρει περισσότερα από 250 εκατ. ευρώ μέχρι στιγμής (150 εκατ. ευρώ από τη ρύθμιση – εξπρές και περίπου 100 εκατ. ευρώ από τη ρύθμιση των 100 δόσεων μέχρι στιγμής). 

 

Το πρόβλημα με τους δανειστές είναι ότι αυτά τα μέτρα τα θεωρούν μη μόνιμου χαρακτήρα. Άρα, ακόμη και αν συμφωνήσουν για τη συμβολή τους στη διαμόρφωση του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2015, είναι βέβαιο ότι θα εγείρουν θέμα για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016. Άλλο ένα ζήτημα ανοικτό για τη συμφωνία του Ιουνίου.

 

Εργασιακά και ασφαλιστικά θα… απουσιάζουν από το νομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί σήμερα στο Υπουργικό Συμβούλιο. Θεωρείται εξαιρετικά απίθανο αυτήν τη στιγμή η κυβέρνηση να ανοίξει θέμα μείωσης επικουρικών συντάξεων (έστω και για τις μεγάλες συντάξεις), όπως φημολογούνταν τις τελευταίες ημέρες. Άλλωστε, αυτό καθ’ αυτό το μέτρο της περικοπής των επικουρικών δεν μπορεί να περιοριστεί στις «μεγάλες επικουρικές». 

 

Η εξαγγελία για μη εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος κοστίζει δημοσιονομικά περισσότερα από 360 εκατ. ευρώ. Για να βρεθεί τέτοιο ποσό, πρακτικά θα έπρεπε να μπει πλαφόν στις επικουρικές στα επίπεδα των 200 ευρώ. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε τεράστια απώλεια πολιτικού κεφαλαίου για την κυβέρνηση. 

 

Έτσι, και η συζήτηση για το ασφαλιστικό φαίνεται να μετατίθεται χρονικά για τον Ιούνιο. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και για τα εργασιακά, όπου η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει το ζήτημα των ομαδικών απολύσεων. Διατάξεις εργασιακές δεν αναμένεται να περιλαμβάνει το υπό κατάρτιση νομοσχέδιο.

 

Αυτό που αναμένεται να περιλαμβάνει είναι σειρά διατάξεων για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου. Προωθείται αυστηροποίηση των ποινών με στόχο να περιοριστεί το φαινόμενο που έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις, ειδικά σε ποτά και τσιγάρα. Την αυστηροποίηση των ποινών έχουν ζητήσει και οι ίδιοι οι εκπρόσωποι των δύο κλάδων, που θέλουν παρεμβάσεις καθώς βλέπουν τα μερίδια αγοράς τους να πέφτουν και τα μερίδια των λαθραίων προϊόντων να ανεβαίνουν κατακόρυφα.

 

Είναι σαφής η ανάγκη αύξησης της ρευστότητας του Δημοσίου. Είναι σαφές ότι σε κυβερνητικό επίπεδο συζητήθηκε το ενδεχόμενο επιβολής μιας έκτακτης εισφοράς και ας διαψευδόταν κατηγορηματικά η σχετική πληροφορία μέχρι και χθες (σ.σ.: η αλήθεια είναι ότι πολλά σενάρια έπεσαν στο τραπέζι, χωρίς όμως να έχει βρεθεί αποτελεσματικό μέτρο μέχρι στιγμής, πέραν ίσως της πρόσκλησης στους έχοντες στείλει χρήματα στο εξωτερικό να πληρώσουν για να γλιτώσουν). 

 

Σήμερα έκτακτη εισφορά δύσκολα θα ανακοινωθεί. Είναι πιθανό ωστόσο να συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο ο φόρος επί των διανυκτερεύσεων εν όψει και της τουριστικής περιόδου. Εκτιμάται ότι το συγκεκριμένο μέτρο θα μπορέσει – ακόμη και στα μάτια των δανειστών – να λειτουργήσει ως «υποκατάστατο» του ΦΠΑ και να συμβάλει στην επίτευξη μιας μίνιμουμ συμφωνίας μέχρι τις 9 Μαΐου.

Όσον αφορά τις «καυτές πατάτες» του φορολογικού (ΕΝΦΙΑ και φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων), οι αποφάσεις μετατίθενται για το τέλος Ιουνίου οπότε και αναμένεται να υπάρξει νέο φορολογικό νομοσχέδιο. Ήδη, από προχθές, εμμέσως πλην σαφώς, ο πρωθυπουργός φρόντισε να ψαλιδίσει τις ελπίδες και για την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και για την αύξηση του αφορολογήτου στις 12.000 ευρώ.