search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 17:50
MENU CLOSE

Γκάζι – φρένο ο τουρισμός

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 1864
14-05-2015
19.05.2015 03:00
tourismos-4.jpg

Αγκάθι η αβεβαιότητα των ξένων για τις τοπικές εξελίξεις και τον ΦΠΑ στις τουριστικές περιοχές

 

Επαναφορά στις ράγες κι έναν καλό κυβερνητικό… σταθμάρχη θα χρειαστεί η ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, ο τουρισμός, για να ολοκληρώσει με επιτυχία το στοίχημα του 2015 με τους 25.000.000 επιβάτες. Παρά τα αισιόδοξα μηνύματα του πρώτου τριμήνου, η αβεβαιότητα των ξένων για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και η αναμονή για το φορολογικό καθεστώς στους τουριστικούς προορισμούς προκάλεσαν ένα «φρενάρισμα» τον Απρίλιο, που κατά τις ενδείξεις συνεχίζεται και τον Μάιο σε ό,τι αφορά τις κρατήσεις και τις αφίξεις. Όσο κι αν ορισμένα από τα στοιχεία αποδίδονται στην «παραδοσιακή γκρίνια» ορισμένων εκπροσώπων του τουριστικού κλάδου, τα καμπανάκια που έχουν ηχήσει ειδοποιούν για άμεση αντιμετώπιση εάν η ελληνική οικονομία δεν θέλει να χάσει πολύτιμο χρήμα από τους ξένους σε μια χρονιά που το έχει ιδιαίτερη ανάγκη. 

Το ξεκίνημα της τουριστικής σεζόν ήταν άκρως εντυπωσιακό. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2015 τα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας «έγραψαν» πάω από 810.000 αφίξεις εξωτερικού. Ο αριθμός αντιστοιχεί σε αύξηση 29% ή, για την ακρίβεια, σε 180.000 περισσότερους επισκέπτες από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014. 

Τον κύριο όγκο των αφίξεων αυτών δέχθηκαν η Αθήνα (+29,5%) και η Θεσσαλονίκη (+23%), κάτι που οδήγησε τους φορείς του τουρισμού να εκφράσουν την εκτίμηση ότι είναι εφικτό να πιαστεί ο στόχος της χρονιάς για 25 εκατ. τουρίστες. Στην υπόλοιπη χώρα τα νούμερα του τριμήνου είναι μικρά (μια και πρόκειται για καθαρά θερινούς προορισμούς) για να εξαχθούν συμπεράσματα. Παρ’ όλα αυτά, το Ηράκλειο, τα Χανιά, η Κέρκυρα και η Κως είχαν σχεδόν 13.000 περισσότερους ξένους επισκέπτες (αεροπορικές αφίξεις) σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014. 
 
Το ανησυχητικό στοιχείο για την περιφέρεια ήταν ότι τα ξενοδοχεία των δημοφιλών αυτών προορισμών είχαν αύξηση μόλις 0,4% στα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο, σύμφωνα με τα στοιχεία που πρόσφατα παρουσίασε η εξειδικευμένη στον τουρισμό εταιρεία συμβούλων GBR Consulting. Αντίθετα, πάλι στην πρωτεύουσα, τα ξενοδοχεία βελτίωσαν σημαντικά τις πληρότητές τους, ενώ τα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο ενισχύθηκαν κατά 17,3%. Πιο πίσω η Θεσσαλονίκη, με αύξηση εσόδων της τάξης του 7% – 8%. 
 
Το β’ τρίμηνο
 
Κάπως έτσι, οι ξενοδόχοι πρωτεύουσας και συμπρωτεύουσας εμφανίζονται αισιόδοξοι για τη συνέχεια με διατήρηση της ανόδου σε αφίξεις, διανυκτερεύσεις και έσοδα και στο δεύτερο τρίμηνο του 2015. Το κακό είναι όμως ότι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη διαμορφώνουν μόνο ένα τμήμα του τουριστικού όγκου της Ελλάδας. Στην περιφέρεια, αντιθέτως, που αναμένει τον κύριο όγκο, τα μηνύματα δεν είναι τόσο αισιόδοξα. 
Από τα τέλη Φεβρουαρίου και κυρίως τον Μάρτιο άρχισε να καταγράφεται μια «συγκράτηση» στις κρατήσεις για το επόμενο διάστημα, ενώ οι πληροφορίες απέδιδαν το κύριο πρόβλημα σε δύο από τις αγορές – τροφοδότες του ελληνικού τουρισμού (Βρετανία και Γερμανία), αλλά και στην πρόβλεψη για σημαντική μείωση των Ρώσων τουριστών, που σύμφωνα με ορισμένους κύκλους μπορεί να περάσει και το 30%. 
 
Η τάση αυτή αποτυπώθηκε στα προκαταρκτικά στοιχεία του Απριλίου και, σύμφωνα με φορείς του τουρισμού, διατηρείται και τον Μάιο: με εξαίρεση τους δημοφιλέστερους προορισμούς (Μύκονο και Σαντορίνη), οι περισσότεροι άλλοι αντιμετωπίζουν μείωση από 10% έως 15%. Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση σε λιγότερο δημοφιλείς προορισμούς (που δεν έχουν και την πολυτέλεια των διαφημιστικών προωθήσεων), όπου η πτώση ξεπερνά το 30%. 
 
Τα αίτια
 
Οι λόγοι που οδήγησαν στο «φρενάρισμα» αυτό, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές του τουριστικού κλάδου, είναι τρεις:
 
1 Η αβεβαιότητα για τις εξελίξεις στην Ελλάδα, που καλλιεργήθηκε επίμονα από ξένα ΜΜΕ τους πρώτους μήνες της χρονιάς, με διαρκείς αναφορές στο ενδεχόμενο ενός Grexit και την πρόκληση χάους στη χώρα. 
 
2 Η καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, που έδωσε «τροφή» στα σενάρια αβεβαιότητας, και ακόμη περισσότερο τα σενάρια για αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου και η επιβολή τέλους διαμονής στα ξενοδοχεία που έχουν προκύψει ως ενδεχόμενο της διαπραγμάτευσης αυτής. 
 
3 Η προσπάθεια επιστροφής που κάνουν άλλοι ανταγωνιστικοί προορισμοί της Μεσογείου (όπως λ.χ. η Αίγυπτος) ή και η ενίσχυση της προσπάθειας προσέλκυσης τουριστών που επιχειρεί η Τουρκία. Οι προσπάθειες αυτές καταγράφονται σε μια στιγμή αδυναμίας της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας να απαντήσει δυναμικά. 
 
Και οι τρεις αυτοί παράγοντες έχουν την ειδική συμβολή τους στη συγκράτηση των αριθμών του ελληνικού τουρισμού. 
 
Η αγορά της Γερμανίας ήταν η πρώτη που έδωσε τις ενδείξεις από τον περασμένο Φεβρουάριο καταγράφοντας αρνητική πορεία. Πολλοί αποδίδουν τη μεταστροφή των Γερμανών σε πολιτικούς λόγους και κυρίως στο «εχθρικό» κλίμα που διαμορφώθηκε στην Ελλάδα στο πλαίσιο των πολιτικών διαβουλεύσεων για το μνημόνιο και το χρέος μετά την κυβερνητική αλλαγή στην Αθήνα. Κατά μια ερμηνεία πολλοί Γερμανοί δεν είδαν με καλό μάτι τις αντιπαραθέσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τη γερμανική και γύρισαν την πλάτη στην Ελλάδα. 
 
Το πρόβλημα με τις προγραμματισμένες αφίξεις Ρώσων τουριστών είχε αρχίσει πολύ νωρίτερα και τοποθετείται στην περίοδο της ψύχρανσης των σχέσεων της Ε.Ε. με τη Μόσχα, αλλά και τα ευρύτερα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ρωσία. 
 
Και οι δυο παράγοντες έδειξαν πως επηρεάζουν σημαντικά την Ελλάδα ως προορισμό. Και το δυστύχημα είναι ότι η πρόσφατη προσέγγιση Αθήνας – Μόσχας σε πολιτικό επίπεδο δεν μπόρεσε να αλλάξει προς το καλύτερο τα πράγματα. Με τη ρωσική τουριστική αγορά να μειώνεται κατά περίπου 45%, η Ελλάδα μετράει απώλειες άνω του 65%, κάτι που σημαίνει ότι για τον ελληνικό τουρισμό οι Ρώσοι θα μειωθούν σε επίπεδα που ίσως φτάσουν και το 40%. 
 
Για τους Βρετανούς δεν υπήρξαν βέβαια αντίστοιχοι λόγοι, αλλά οι τουρίστες από το Ηνωμένο Βασίλειο σταμάτησαν να παρουσιάζουν την αυξητική πορεία αφίξεων στην Ελλάδα που είχε καταγραφεί τα τελευταία χρόνια. Ελπίδες, αντιθέτως, υπάρχουν για την αμερικανική αγορά, η οποία ωστόσο δεν είναι τόσο μεγάλη για να αντισταθμίσει τέτοιες απώλειες. 
 
Η αλλαγή κλίματος
 
Ένας από τους λόγους για τους οποίους το «καμπανάκι» για τον τουρισμό έχει μεγάλη σημασία να ηχήσει την κατάλληλη ώρα είναι ότι ο Μάιος είναι σημαντικός μήνας για τον τουρισμό. Μπορεί να μην έχει τα μεγαλύτερα μεγέθη σε κρατήσεις και αφίξεις, αλλά, σύμφωνα με όλους τους παράγοντες της αγοράς, είναι ο μήνας που κρίνει την πορεία όλου του έτους. 
 
Είναι αυτός που αποτελεί πρόκριμα για τις επιδόσεις των «σίγουρων μηνών» (Ιουνίου – Αυγούστου), αλλά και αυτός που (μαζί με τον Σεπτέμβριο) μπορεί να καταγράψει κρίσιμα γεμίσματα σε αφίξεις και διανυκτερεύσεις.
 
Οι πρώτες του ημέρες δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο στον βαθμό που θα επιθυμούσε η ελληνική τουριστική βιομηχανία. 
 
Για τον λόγο αυτόν, επισημαίνουν επιχειρηματίες του τουρισμού, το σάλπισμα της ελληνικής αντεπίθεσης θα πρέπει να γίνει πριν κλείσει ο μήνας. Στο ερώτημα πώς μπορεί να γίνει αυτό, οι ίδιοι απαντούν:
 
– Η κατάσταση είναι αναστρέψιμη, ή έστω αντιμετωπίσιμη, εφόσον οι πολιτικές εξελίξεις επιτρέψουν την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης ώστε να αντιστραφεί η εικόνα ασάφειας για τη χώρα. 
 
– Την εικόνα αυτή θα βοηθήσει η οριστικοποίηση των όποιων παρεμβάσεων υπάρξουν σε φοροοικονομικό επίπεδο με τον ΦΠΑ στις τουριστικές περιοχές και το τέλος διανυκτέρευσης. Εφόσον υπάρξουν αλλαγές, θα πρέπει να προβληθεί με ειδική καμπάνια ότι κάτι τέτοιο δεν επηρεάζει σημαντικά το κόστος διαμονής στην Ελλάδα. 
 
Άλλωστε οι εκτιμήσεις άλλων φορέων, όπως η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), παραμένουν θετικές και αισιόδοξες μιλώντας για αύξηση της κίνησης κατά 10% στη χώρα κατά τη διάρκεια του 2015, ώστε να φτάσει τον «μαγικό» αριθμό των 50 εκατ. αφίξεων και αναχωρήσεων. 
 
Σύμφωνα με τα στοιχεία τετραμήνου της ΥΠΑ (Ιανουάριος – Απρίλιος) ο συνολικός αριθμός πτήσεων έφθασε τις 85.600 έναντι 74.346 το 2014 και 74.317 το 2013. Το ίδιο διάστημα οι επιβάτες έφθασαν τα 7,7 εκατ. έναντι 6,2 εκατ. επιβάτες το 2014 και 5,7 εκατ. επιβάτες το 2013. Το αξιοπερίεργο μάλιστα είναι πως τον Απρίλιο, δηλαδή τον μήνα κατά τον οποίο οι ξενοδόχοι των τουριστικών προορισμών της περιφέρειας ανέφεραν «φρενάρισμα» των κρατήσεων, οι πτήσεις αυξήθηκαν 10,3% (+8,9% εσωτερικού, +12% εξωτερικού), ενώ οι επιβάτες κατέγραψαν άνοδο 15,3% (+18,8% στα δρομολόγια εσωτερικού και +13,8% στις πτήσεις εξωτερικού).
 
Πάντως τα στοιχεία της ΥΠΑ επιβεβαιώνουν ότι η αύξηση στις πτήσεις εξωτερικού οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» της πρωτεύουσας. Ο ΔΑΑ, που το περυσινό πρώτο τετράμηνο είχε 6.274 πτήσεις εξωτερικού, φέτος εκτινάχθηκε στις 7.877, ανεβάζοντας την επιβατική του κίνηση από 769.462 επιβάτες τον Απρίλιο του 2014 στους 945.907 τον ίδιο μήνα φέτος. 
Βασικός «μοχλός» της αεροπορικής άνοιξης είναι η Aegean, που σχεδίασε ένα μεγαλεπήβολο πρόγραμμα πτήσεων για το 2015 με 2 εκατομμύρια περισσότερες θέσεις από το 2014 (συνολικά 15.000.000 διαθέσιμες θέσεις) σε ένα δίκτυο 134 προορισμών (100 εξωτερικού και 34 εσωτερικού) σε 42 χώρες και την Ελλάδα! Προφανώς η αεροπορική εταιρεία (η οποία μάλιστα την τρέχουσα διετία παραλαμβάνει επτά νέα αεροσκάφη) δεν κινήθηκε τυχαία, αν και η ίδια επιβεβαιώνει την κάμψη της κίνησης από τη Ρωσία και τη Γερμανία. Αντίστοιχα κινήθηκαν και άλλες αεροπορικές εταιρείες που αύξησαν τις πτήσεις τους για φέτος τόσο στην Αθήνα όσο και σε άλλους δημοφιλείς προορισμούς, όπως η Ryanair και η British Aerospace. 
 
 
Ο στόχος των 25.000.000 αφίξεων δεν είναι άπιαστος
 
Κατ’ αρχάς ο στόχος των 25.000.000 αφίξεων είναι ένα ζήτημα που παραμένει ρευστό. Ύστερα από μια χρονιά ρεκόρ, το 2014, η τουριστική μας βιομηχανία έθεσε έναν ακόμη υψηλότερο στόχο. Οι συνθήκες ίσως να μην τον ευνοούν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι… άπιαστος.
 
Αναμφίβολα η τουριστική Ελλάδα δεν θα είναι όπως πέρυσι. Τα μηνύματα από προορισμούς όπως η Ρόδος, η Κως και η Κέρκυρα δείχνουν ότι ο χάρτης μπορεί να αλλάξει. Και μαζί με αυτόν κάποιες επιχειρήσεις θα πληγούν και θα αναγκαστούν να αναπροσαρμόσουν τα σχέδιά τους.
 
Πολλά θα εξαρτηθούν από τις επόμενες ημέρες και κυρίως από το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης. Η ολοκλήρωσή της θα δώσει την απάντηση τόσο στο θέμα του τέλους διαμονής (αν και με ποιον τρόπο θα εφαρμοστεί), αλλά και του ΦΠΑ, κάτι που θα ξεκαθαρίσει την εικόνα των ξένων για το «πόσο» θα κοστίζει τελικά η διαμονή στην Ελλάδα. Στο σημείο αυτό οι ξενοδόχοι δικαίως διαμαρτύρονται ότι η αλλαγή του συντελεστή ΦΠΑ εν μέσω της σεζόν θα ήταν «πολύ αρνητική» για την εικόνα της Ελλάδας ως προορισμού. 
 
Ξενοδόχοι και κυβέρνηση δεν βρίσκονται βέβαια απέναντι. Άλλωστε το μέτρο της υποχρεωτικής χρήσης πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας στις συναλλαγές πάνω από ένα ορισμένο ποσό γίνεται δεκτό τόσο από τους ξενοδόχους όσο και από τους τουριστικούς επιχειρηματίες γενικότερα. Κάτι που δείχνει ότι για την υποστήριξη του τουριστικού προϊόντος της χώρας ο τουρισμός ως βιομηχανία χρειάζεται και μια κυβέρνηση – τιμονιέρη που να δίνει καλές και γρήγορες λύσεις στα πραγματικά της ζητήματα. 
 
Όπως εξηγούν αναλυτές της αγοράς, το μείζον πρόβλημα δεν είναι τόσο η πληρότητα κάποιων μονάδων, που φροντίζουν να δημοσιοποιούν κάποια δυσάρεστα δεδομένα (όπως λ.χ. οι πεντάστερες μονάδες που πωλούν τον Μάιο δωμάτια all inclusive με 18-20 ευρώ το άτομο), όσο η γενικότερη τάση της μείωσης της κατά κεφαλήν δαπάνης των ξένων στην Ελλάδα. 
 
Πρόκειται για ένα πρόβλημα το οποίο από το 2013 είχε επισημάνει το «Ποντίκι» και το οποίο μεγάλωσε το 2014. Την τελευταία διετία οι ξένοι τουρίστες αυξήθηκαν κατά 6,5 εκατ. φθάνοντας από τα 15,5 εκατ. του 2012 στα 22,033 εκατ. το 2014. «Έγραψαν» δηλαδή μια αύξηση 38,5% σε δύο χρόνια και σε αριθμούς που, σημειωτέον, απέχουν ελάχιστα από τον στόχο των 24.000.000 τουριστών που έθετε το τελευταίο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού για το… 2021. 
 
Την ίδια περίοδο όμως οι εισπράξεις της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας ήταν μικρότερες αναλογικά, αφού με βάση τα στοιχεία της ΤτΕ αυξήθηκαν μόνο κατά 28%. Σε απόλυτους αριθμούς η κατά κεφαλήν δαπάνη των ξένων έπεσε από τα 646 ευρώ του 2012 στα 591,7 ευρώ το 2014.
 
Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι η Ελλάδα πουλιέται ολοένα και φθηνότερα ως προορισμός. Πρόκειται για ένα καμπανάκι πολύ πιο σοβαρό από τη μείωση της κίνησης και των κρατήσεων σε δημοφιλείς προορισμούς, που ούτως άλλως χαρακτηρίζονται και από υπερπροσφορά. Εάν ο ελληνικός τουρισμός δεν επιλύσει το σοβαρό αυτό ζήτημα έγκαιρα και αποτελεσματικά, το θέμα του δεν θα είναι οι αριθμητικοί στόχοι, αλλά η ίδια η επιβίωσή του.
google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 17:50