Συνεργασία με τους μεγαλύτερους ειδησεογραφικούς οργανισμούς μέσω της υπηρεσίας Instant Articles

Έναν νέο δρόμο στον χώρο των ΜΜΕ ανοίγουν οι ναυαρχίδες της παγκόσμιας ενημέρωσης, προσαρμοζόμενες για μια ακόμα φορά στα σημεία των καιρών και πιο συγκεκριμένα στο διαδικτυακό τσουνάμι που λέγεται social media. 

Αν κάποιοι πίστεψαν ότι η μετάβαση του «έντυπου – ηλεκτρονικού» μιντιακού κόσμου στο Ίντερνετ ολοκληρώθηκε με τα σάιτ, τα ιντερνετικά κανάλια και τις εφαρμογές για τα κινητά, μάλλον θα διαπιστώσουν ότι νέες αλλαγές είναι ξανά προ των πυλών και οι προκλήσεις για τις επιχειρήσεις των Μέσων Ενημέρωσης και τη στρατηγική τους είναι μπροστά τους και όχι στο πρόσφατο παρελθόν.

Το ντόμινο εξελίξεων άρχισε την περασμένη εβδομάδα (12.5), όταν το Facebook ανακοίνωσε την καινούργια υπηρεσία του, την Instant Articles. Πρόκειται για μια συνεργασία με εννέα από τους μεγαλύτερους δημοσιογραφικούς – ειδησεογραφικούς οργανισμούς στον κόσμο, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και ονόματα όπως οι «New York Times», «Guardian», «National Geographic», «Spiegel», BBC, BuzzFeed, «Bild» κ.ά.

Στο εξής οι χρήστες του Facebook θα έχουν τη δυνατότητα να διαβάζουν άρθρα αυτών των εντύπων απευθείας από το συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο, δίχως να χρειάζεται να επισκέπτονται μέσω συνδέσμων (links) τα σάιτ των ΜΜΕ, όπως γίνεται μέχρι τώρα. 

Με λίγα λόγια, βγαίνουν εκτός παιχνιδιού τα σάιτ των ειδησεογραφικών οργανισμών και όλο το παιχνίδι θα γίνεται με πάροχο το Facebook μέσα από εφαρμογές που δημιουργούνται εκεί για να φιλοξενούν τα κορυφαία έντυπα.

Οι σχετικές μετρήσεις, άλλωστε, δείχνουν ότι όλο και περισσότεροι ενημερώνονται μέσω social media και δεν μπαίνουν απευθείας στα σάιτ των μιντιακών ομίλων. Αυτό σημαίνει ότι τα ΜΜΕ έχουν πλέον απόλυτη ανάγκη το Facebook ή το Twitter για να προσελκύσουν κοινό και αυτή η παραδοχή της πραγματικότητας είναι αρκετή για να οδηγήσει τις εξελίξεις. 

Σε αντάλλαγμα τα έντυπα θα μπορούν να τοποθετούν διαφημίσεις στον χώρο που θα τους δίνει το Facebook, με καταχωρίσεις που θα εμφανίζονται δίπλα στα άρθρα. Κατά συνέπεια τα ΜΜΕ θα καρπώνονται και τα έσοδα. Είναι κοινή παραδοχή, άλλωστε, ότι ουδέποτε εξισορροπήθηκαν οι απώλειες των εσόδων του «χαρτιού» από τα διαδικτυακά έσοδα στα «μητρικά» σάιτ των μιντιακών ομίλων. 

Εξάρτηση

Η φρέσκια αυτή συνεργασία έρχεται σαν απόδειξη της όλο και αυξανόμενης επιρροής του Facebook στον κόσμο των ειδήσεων. Εφημερίδες, περιοδικά και σάιτ ΜΜΕ εξαρτώνται πια από το Facebook για να «κερδίζουν» αναγνώστες. Επί της ουσίας, όμως, η ναυαρχίδα του Ζούκερμπεργκ είναι ήδη «διαχειριστής» της κίνησης «επισκεπτών» στα ΜΜΕ, αφού αρκεί μια αλλαγή στον αλγόριθμο του Facebook για να αλλάξει δραματικά η επισκεψιμότητα οποιουδήποτε σάιτ. Κάθε απώλεια επισκεψιμότητας, βέβαια, έχει και κόστος στα έσοδα από διαφημίσεις των ΜΜΕ, αλλά και στη δυναμική των μιντιακών ιστοτόπων, όπως και το αντίστροφο. 

Το σάιτ των «New York Times» παίρνει πάνω από το 15% της μηνιαίας κυκλοφορίας του από το Facebook, ενώ κάποιοι άλλοι ιστότοποι προσεγγίζουν ακόμα και το 50%, δηλαδή τα μισά κλικ επισκεπτών «προέρχονται» από τα social media. Τα μεγάλα ειδησεογραφικά μαγαζιά, μάλιστα, έχουν ήδη φροντίσει να αποκτήσουν πολλούς «φίλους» (κοινό που τα παρακολουθεί) και κατά συνέπεια αναγνώστες μέσω Facebook.

Με τη νέα συνεργασία οι μεν εκδότες θα εξαπλωθούν σε καινούργιο, μεγαλύτερο κοινό, το δε Facebook θα εξασφαλίσει ότι οι χρήστες του δεν θα περιπλανώνται στο διαδίκτυο «πηδώντας» από σάιτ σε σάιτ. Κι έτσι με την αύξηση του χρόνου παραμονής στο Facebook θα μπορεί κι αυτό με τη σειρά του να πλασάρει περισσότερες, αλλά κι ακριβότερες διαφημίσεις.

Γολιάθ

Βέβαια δεν λείπουν οι επιπλοκές. Το Facebook, με 1,4 δισ. χρήστες και με διαρκώς αυξανόμενες τάσεις, έχει εξελιχθεί σε Γολιάθ που ελέγχει ήδη το 9% της online διαφημιστικής πίτας παγκοσμίως. 

Οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί, λοιπόν, με αυτήν την κίνησή τους να «αφομοιωθούν» οι διαδικτυακές υπηρεσίες τους από το Facebook, ρισκάρουν να του παραχωρήσουν ακόμη μεγαλύτερη δύναμη. Κι αυτό επειδή θα εκπαιδεύονται οι νεότεροι χρήστες του Ίντερνετ στη νοοτροπία ότι μπορούν να κάνουν τα πάντα και να ενημερωθούν για τα πάντα σε μία μόνο «διαδικτυακή στάση», στο Facebook. Κάτι που θα υπονομεύσει τα ίδια τα σάιτ των ΜΜΕ, τα οποία, εκτός των άλλων, δίνουν όλο και περισσότερες θέσεις εργασίας και σε τεχνικό επίπεδο. 

Στο παρελθόν, πάντως, «φίρμες» που συνέδεσαν στενά τη δουλειά τους με το Facebook υπέστησαν και τραυματισμούς. Για παράδειγμα, η Zynga, μια εταιρεία online παιχνιδιών, διέπρεπε έως τη στιγμή που το Facebook άλλαξε τη συχνότητα ενημέρωσης των χρηστών με τα μηνύματα για τα σκορ των φίλων τους. Έτσι από την απογείωση ήρθε η απότομη προσγείωση, αφού το Facebook περιόρισε την παρουσία της Zynga. 

Η εξάρτηση της επιτυχίας ή αποτυχίας από το Facebook είναι πασιφανής. Και είναι κοινή παραδοχή ότι η δύναμη, και της ενημέρωσης πλέον, περνάει στα χέρια του Μαρκ Ζούκερμπεργκ και της «μηχανής» του.

Οι διαφημιστές

Τα τελευταία χρόνια οι ειδησεογραφικές εταιρείες επιχειρούν μια πιο αναλυτική προσέγγιση στο διαδικτυακό κομμάτι τους, που αποτελεί εν πολλοίς έναν άγνωστο κόσμο. Γνωστά ΜΜΕ προσλαμβάνουν ειδικούς αναλυτές δεδομένων και λογισμικών ή εταιρείες με γνώσεις στην traffic analysis, όπως την ChartBeat, για να ενημερώνονται σε πραγματικό χρόνο από πού προέρχονται οι αναγνώστες τους και τι επιλέγουν να διαβάσουν. Οι διαφημιστές, άλλωστε, γοητεύονται όταν τα πάντα είναι μετρήσιμα. Και το Ίντερνετ δίνει αυτή τη δυνατότητα με άμεσο και ξεκάθαρο τρόπο. 

Σύμφωνα με τον Γκόρντον Κρόβιτζ, εκ των διασημότερων ειδικών για τα ΜΜΕ και βασικό συντελεστή για την ενσωμάτωση της «Wall Street Journal» στο Ίντερνετ, το πρόβλημα είναι ότι δίνεται μεγάλη σημασία στον αριθμό των επισκεπτών που «έρχονται» μέσω κοινωνικών δικτύων και όχι αρκετή στο πόσο ακριβώς χρόνο παραμονής ξοδεύουν αυτοί οι επισκέπτες μέσα στα σάιτ τους. 

Μετά την αρχή που έκανε το Facebook, αναμένεται ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα κοινωνικά δίκτυα. Ήδη γλυκάθηκαν και ανταγωνίζονται για να εξασφαλίσουν τη φιλοξενία premium – δηλαδή υψηλής δημοσιογραφικής ποιότητας – υλικού. Πριν από λίγους μήνες το Snapchat, μια υπηρεσία μηνυμάτων, άρχισε να προσφέρει στους χρήστες του άρθρα από επιλεγμένα ειδησεογραφικά ονόματα.

Ο Πολ Ζίλενμπεργκ, διευθύνων σύμβουλος της Boston Consulting Group, μιας από τις μεγαλύτερες συμβουλευτικές εταιρείες, εκτιμά ότι εν τέλει κάποιες επιχειρήσεις κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένου του Facebook, θα πληρώνουν τους εκδότες για να μπορούν να φιλοξενούν άρθρα τους. 

Μέχρι τώρα, πάντως, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Με συνέπεια τα ΜΜΕ, πέραν του ότι συχνά ενδίδουν στη μάχη των «κλικ» και υποχρεώνονται να πληρώσουν στο Facebook για να προωθήσουν τις σελίδες ή τις δημοσιεύσεις τους, να είναι και περισσότερο ευάλωτα στα καπρίτσια των αλγορίθμων των διαφόρων κοινωνικών δικτύων, που ανεβοκατεβάζουν όποιον θέλουν.

Παρ’ όλα αυτά, ο μεγαλύτερος κίνδυνος που διατρέχουν οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί προέρχεται από την προοπτική τα κοινωνικά δίκτυα να μεταμορφωθούν σε μια μορφή «μεταμοντέρνας» εφημερίδας, ιεραρχώντας κατά βούληση το περιεχόμενο, εμπλέκοντας παράλληλα σ’ αυτή τη διαδικασία και τους χρήστες. Μετατρέποντας τα like και τη διαδραστικότητα των σχολίων σε δυναμικό εμπορικό προϊόν, που ουσιαστικά πωλείται σε διαφημιστές. 

Αναλυτικοί όροι από την πρόσφατη συμφωνία ΜΜΕ – Facebook δεν έχουν γίνει γνωστοί, ωστόσο τα κορυφαία μίντια διεθνώς αλλάζουν άρδην την ιντερνετική στρατηγική τους προσαρμόζοντάς την πλέον σχεδόν αποκλειστικά στα social media. Είναι κοινά αποδεκτό, άλλωστε, ότι ένα περιοδικό, μια εφημερίδα, ακόμη κι ένα σάιτ με ενεργή online παρουσία δεν μπορούν να περιμένουν από το κοινό να πλησιάσει μόνο του. Έτσι αποφάσισαν τα ΜΜΕ να πάνε αυτά στο κοινό.