Σε μια εβδομάδα με πυκνές πολιτικές εξελίξεις γύρω από το μέλλον της διαπραγμάτευσης και της συμφωνίας με τους δανειστές και ενώ τα σενάρια πρόωρων εκλογών μπήκαν ξανά μπροστά το ΠΑΣΟΚ κάνει το συνέδριο του.

 

Σε μια εβδομάδα με πυκνές πολιτικές εξελίξεις γύρω από το μέλλον της διαπραγμάτευσης και της συμφωνίας με τους δανειστές και ενώ τα σενάρια πρόωρων εκλογών μπήκαν ξανά μπροστά το ΠΑΣΟΚ κάνει το συνέδριο του. Το δέκατο και «φαρμακερό» συνέδριο που πολλοί θέλουν να το βαφτίσουν μετεξέλιξης ή αφετηρίας για μια νέα πολιτική συλλογικότητα.

Το δέκατο συνέδριο του κόμματος που κάποτε είχε ποσοστά 44% και τώρα δημοσκοπικά δίνει μάχη για την είσοδό του στην Βουλή αποτελεί μια κρίσιμη στάση στην πορεία του. Οι δύο χιλιάδες σύνεδροι που συγκεντρώθηκαν από χτες στον Πανελλήνιο  θα πρέπει να αποφασίσουν για την πορεία του κόμματος που κατέρρευσε μαζί με τον μύθο της μεταπολιτευτικής ευδαιμονικής Ελλάδας.

Στο συνέδριο συγκρούονται δύο διαφορετικές λογικές και το ζήτημα είναι αν  στις ψηφοφορίες που ξεκινούν το βράδυ και παρά τις συνήθεις παρασκηνιακές εντάσεις για στήσιμο του σώματος, οι σύνεδροι είναι αποφασισμένοι να αναγνωρίσουν  το γερασμένο, αφυδατωμένο πολιτικό προσωπικό που δρα αντανακλαστικά ή θα διεκδικήσουν λόγο και ρόλο στην πορεία και την ανακατεύθυνση του πολιτικού υποκειμένου το οποίο πιστά υπηρετούν.

Μπορεί όλα τα στελέχη που εναπόμειναν στο κόμμα να συμφωνούν ότι ο ιστορικός κύκλος του μεγάλου ΠΑΣΟΚ έκλεισε, δεν συμφωνούν όλοι όμως και για το μέλλον. Προφανώς το κόμμα έχει παρελθόν ( ένδοξο για πολλούς, φαύλους για άλλους τόσους), έχει ένα αμήχανο παρόν, αλλά το μέλλον μοιάζει δύσκολο. Κάποια στελέχη όπως ο Μιχάλης Χρυσοχοίδης ζητάνε την αυτοδιάλυση του κόμματος με βασικό επιχείρημα, ότι έκλεισε τον βιοιστορικό του κύκλο και πρέπει να υποστείλει σημαίες, σύμβολα και συνθήματα προς χάρη ενός νέου πολιτικού κόμματος χωρίς αβαρίες και αμαρτίες του παρελθόντος, που θα ενσωματώνει την μνημονιακή εμπειρία και θα χαράσσει διαχωριστικές γραμμές από το πελατειακό – κρατικιστικό παρελθόν του.

 «Θεωρώ ότι είναι αδιανόητο ένα κόμμα σαν το ΠΑΣΟΚ να μπορεί να συζητάει την αυτοδιάλυσή του» απάντησε από τη Θεσσαλονίκη η Φώφη Γεννηματά, «Το ΠΑΣΟΚ» πιστεύει η φέρελπις αρχηγός του  «έχει γράψει ιστορία στον τόπο, έχει αλλάξει τη μοίρα των ανθρώπων, ένα κόμμα που εκπροσωπείται στο Κοινοβούλιο με μια πολύ δυναμική και πολύ ικανή και αποτελεσματική κοινοβουλευτική ομάδα, που έχει εκπροσώπους στο ευρωκοινοβούλιο, που έχει εκπροσώπηση δυναμική που πλειοψηφεί σε όλους τους κοινωνικούς χώρους.»

Η ίδια ανακοινώνοντας την Πέμπτη την υποψηφιότητά της έκανε λόγο για ένα κόμμα πιο συλλογικό, όπου ο Πρόεδρος δεν θα δρα ανεξέλεγκτα και θα ελέγχεται λειτουργώντας ως πρώτος μεταξύ ίσων.

Πιο ήπιος αλλά εξίσου σαφής με τον Μιχάλη Χρυσοχοίδη, ο Γιάννης Μανιάτης, άλλοτε πολιτικός φίλος της Άννας Διαμαντοπούλου, αργότερα του Βενιζέλου και εσχάτως κινούμενος σε πιο μοναχικούς ατραπούς εκτίμα ότι «το ΠΑΣΟΚ όπως το γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, έχει κλείσει τον ιστορικό πολιτικό του κύκλο. Υπέστη αυτό που συμβαίνει σε όλα τα κυβερνητικά κόμματα των χωρών που μπαίνει το ΔΝΤ. Η επανίδρυση, ανασυγκρότηση, ανασύσταση της Δημοκρατικής παράταξης είναι τώρα ιστορικά αναγκαία. Με τόλμη, χωρίς μιζέριες και εσωστρέφεια. Με πρόταξη τολμηρού νέου αφηγήματος για το μέλλον μετά από μια ειλικρινή και ιστορικά δίκαιη αξιολόγηση του παρελθόντος. Ένα μεταρρυθμιστικό ευρωπαϊκό συλλογικό υποκείμενο με ρήξεις και αυτοϋπερβάσεις, κρίσιμη μάζα για τη δημιουργία της ευρύτερης παράταξης της Κεντροαριστεράς».

Το ΠΑΣΟΚ με τη σημερινή του μορφή έχει τελειώσει εκτίμησε και ο Γιάννης Μανιάτης και πρότεινε  να πάρει δεσμευτική απόφαση το Συνέδριο αυτό, ώστε να ορισθεί σε επόμενο χρόνο το νέο ιδρυτικό συνέδριο της Δημοκρατικής Παράταξης.

Το ζήτημα λοιπόν ΠΑΣΟΚ ή κάτι άλλο θα τεθεί στο συνέδριο, το προανήγγειλαν και οι δέκα πρώην και υποψήφιοι βουλευτές που ζήτησαν αλλαγή ονόματος, συμβόλων και τίτλων.  Όπως λένε όμως γνωστά στελέχη το συνέδριο δεν πρόκειται να αποφασίσει μαζικά «αυτοδιάλυση». Αν υπάρξει στο άμεσο μέλλον μια τέτοια διαδικασία, αυτό θα σημαίνει πως η νέα ηγεσία θα κλιμακώσει την προσπάθεια διαγραφής του παρελθόντος ώστε να προσέλθει σε ένα εσωτερικό δημοψήφισμα ή συνέδριο για το μέλλον του κόμματος.

Οι δυό επικρατέστεροι διεκδικητές του άλλοτε κραταιού θρόνου Φώφη Γεννηματά και Ανδρέας Λοβέρδος προτείνουν μια ευρεία συνεργασία αλλά πάντα με κορμό το ΠΑΣΟΚ θεωρώντας ότι οι ρίζες του στην κοινωνία είναι γερές και ανθεκτικές και αυτές δεν μπορούν να τις εκριζώσουν βίαια. Ο νεότερος Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος πιστεύει σε μια σταδιακή πολιτική μετεξέλιξη του υποκειμένου ΠΑΣΟΚ χωρίς βέβαια να υποστηρίζει την αυτοδιάλυσή του.

Το άλλο ζήτημα αιχμής είναι αν το ΠΑΣΟΚ θα αφουγκραστεί την συρρίκνωσή του και θα επιχειρήσει μια άλλου τύπου παρέμβαση για την ανάταξή του ή θα κινηθεί καταστατικά.

Η καχυποψία της Φώφης Γεννηματά από την πρώτη στιγμή που ο Ευάγγελος Βενιζέλος έθεσε θέμα αποχώρησης του, πως μεθοδεύεται μια εσωτερική μεταβολή του κόμματος εκτός Καταστατικών διαδικασιών κορυφώνεται αυτές τις μέρες.

Η πρόταση των Νάσου Αλευρά, Κώστα Καρτάλη και Γιώργου Φλωρίδη δεν έπεσε σαν κεραυνός, αφού είναι πολλά τα στελέχη που εκτιμούν ότι οι συγκυρίες απαιτούν διαφορετικούς χειρισμούς, από την μεσσιανικού τύπου εκλογή Προέδρου από την βάση.

«Προτείνουμε σε αυτή τη μεταβατική φάση την ανάδειξη μιας συλλογικής ηγεσίας, όπως αρμόζει σε ένα δημοκρατικό κόμμα που έχει αυτογνωσία και αξιοποιεί την αυτοκριτική. Μιας ηγεσίας που θα υπηρετήσει αξιόπιστα την απόφαση του Συνεδρίου για τη μετεξέλιξη του ΠΑΣΟΚ και θα συντονίσει την αναγκαία μετάβαση στη νέα εποχή χωρίς ηγεμονισμούς, με μοναδικό μέλημα τη μεγάλη παραταξιακή σύγκλιση.»

Στην πρόταση τους τα τρία στελέχη που προέρχονται από τον εκσυγχρονιστικό χώρο και απ΄ ότι φαίνεται έχουν και υποστηρικτές όπως ο Ν. Μπίστης εισηγούνται το Συνέδριο να εκλέξει ένα σχετικά ολιγομελές καθοδηγητικό όργανό του που θα λαμβάνει όλες τις μεγάλες αποφάσεις. Αυτό πρέπει να είναι η Κεντρική Επιτροπή. Με τη σειρά της, η Κεντρική Επιτροπή να εκλέξει το Εκτελεστικό Γραφείο που θα υπόκειται σε αυτήν. Και το Εκτελεστικό Γραφείο να εκλέξει τον Πρόεδρό του, ο οποίος θα συντονίζει το έργο του και δεν θα αποτελεί αυτόνομο και ανεξέλεγκτο όργανο.

Στόχος αυτής της διαδικασίας επισημαίνουν τα στελέχη στην πρόταση του είναι το ΠΑΣΟΚ να υπάρχει συντεταγμένο, ενωμένο και πολιτικά μαχόμενο, για όσο διάστημα χρειάζεται να ολοκληρωθεί το εγχείρημα της παραταξιακής σύγκλισης που ο κόσμος της παράταξης απαιτεί εδώ και καιρό.
 Η λογική πίσω από την πρόταση είναι ότι από την στιγμή που η παράταξη δεν διαθέτει κάποιον πολιτικό με τέτοια λάμψη που θα μπορεί να λειτουργήσει ως εμβρυουλκό των σκόρπιων κινήσεων, ομάδων, τάσεων, προσώπων και κυρίως κοινωνικών δυνάμεων για την δημιουργία της νέας Κεντροαριστεράς ας είναι ένας «ταπεινός δουλευτής ο Πρόεδρος», ανάμεσα σε μια ομάδα που δεν θα  προκαλεί φόβο ή δισταγμό στους δυνάμει συνομιλητές του.

Βέβαια η πρόταση αυτή μοιάζει να παραπέμπει στην αιχμή του γεννήτορα τους Κώστα Σημίτη για τα σημερινά στελέχη του ΠΑΣΟΚ: «Τα στελέχη προσπαθούν να αναδειχθούν, αλλά μένουν σταθερά στο δεύτερο πλάνο, λίγο πιο σημαντικοί από τους ασήμαντους.» Ο πρώην πρωθυπουργός και Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μοιάζει να αντιμετωπίζει με δυσθυμία το συνέδριο του κόμματος, θεωρώντας κυρίως ότι οι διαδικασίες που αποφασίζονται είναι με βάση ένα καταστατικό «αυτόματο πιλότο» και όχι απόρροια  της συγκυρίας και της ανάγκης.

Πάντως τόσο η Φώφη Γεννηματά όσο και ο έτερος επίδοξος ηγέτης του ΠΑΣΟΚ Οδυσσέας  Κωνσταντινόπουλος, αλλά και ο Γιάννης Μανιάτης στις παρεμβάσεις των τελευταίων ημερών επιμένουν ότι πρέπει να τηρηθούν οι καταστατικές διαδικασίες και να γίνει την επόμενη Κυριακή 14 Ιουνίου οι εκλογές για την ανάδειξη του νέου Προέδρου από την βάση του κόμματος.

Πολλοί είναι πάντως αυτοί που δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να επιχειρηθεί στο Συνέδριο μια άλλη απόφαση λόγω των εξελίξεων που υπάρχουν τόσο με τις διαπραγματεύσεις της χώρας, όσο και το ενδεχόμενο εκλογών. Σίγουρα η πρόταση των τριών (Αλευρά, Καρτάλη,Φλωρίδη) αυτούσια ή παραπλήσια θα κατατεθεί στο Συνέδριο, το οποίο ως κυρίαρχο όργανο έχει τη δυνατότητα να παρακάμψει ακόμα και καταστατικές προβλέψεις και δεσμεύσεις.

Στελέχη της βενιζελικής πλευράς θα ευνοούσαν μια τέτοια εξέλιξη, να αποκλειστεί δηλαδή στην παρούσα φάση η εκλογή από τα μέλη και τους φίλους του κόμματος, γνωρίζοντας ότι είναι πιο εύκολο να ελέγξουν τις λίστες και να κατευθύνουν τη σταυροδοσία για την εκλογή των μελών της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Άλλωστε έχουν την τεχνογνωσία, το ΠΑΣΟΚ έχει δώσει πολλά δείγματα γραφής σε όλα τα προηγούμενα συνέδρια.

Όλοι όμως υπολογίζουν χωρίς τον ξενοδόχο, αφού στα συνέδρια και γενικά στους μαζικούς χώρους κυριαρχούν αστάθμητοι παράγοντες και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ελέγχει ένα συνέδριο μέχρι να ολοκληρωθεί.

Συνεργάτες της Φώφης Γεννηματά όμως έλεγαν χτες ότι αν υπάρξει διαδικασία να συρθεί το συνέδριο σε αντικαταστατικές διαδικασίες και να αποτρέψει την εκλογή νέου Προέδρου από την βάση η ίδια θα αποχωρήσει πάραυτα από την διαδικασία και το ΠΑΣΟΚ, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την εξέλιξη και την πορεία του κόμματος.

Το βέβαιο είναι ότι οι Βενιζελικοί (και πολλοί άλλοι) εκτιμούν ότι αν υπάρξει εκλογή από τη βάση η Φώφη είναι ακλόνητο φαβορί γι αυτό και αναμένεται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις κινήσεις τους.

Αυτό που της καταλογίζουν είναι ότι δεν έχει ξεκάθαρα καταδικαστική στάση απέναντι στον Γιώργο Παπανδρέου και θα επιχειρήσει πολιτική συγκόλληση μετά την εκλογή της. Η ίδια προχτές από την Θεσσαλονίκη απαντώντας σε σχετικό ερώτημα ήταν επιθετική: «Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι αρχηγός ενός άλλου κόμματος. Θεωρώ ότι είναι μια λάθος και μάλιστα άκομψη η συζήτηση αυτή όταν αφορά τον πρόεδρο ενός άλλου κόμματος.»

Η Φώφη  αρνείται να επιβεβαιώσει δημόσια την απόφαση της να διεκδικήσει την ηγεσία, λέγοντας ότι οι υποψηφιότητες θα κατατεθούν το Σάββατο στο συνέδριο. Δίνει όμως στίγμα των προθέσεών τη λέγοντας ότι αφού ολοκληρωθούν οι εσωκομματικές διεργασίες πρέπει: «Αμέσως να ξεκινήσει τη διαδικασία διαλόγου με όλες τις όμορες πολιτικές δυνάμεις, κινήσεις και πρόσωπα που προσδιορίζουν τον χώρο της Κεντροαριστεράς, τον χώρο του δημοκρατικού σοσιαλισμού.»

Ο Ανδρέας Λοβέρδος, που τις τελευταίες μέρες έχει αποσυρθεί ελαφρά από την δημοσιότητα, δεν κρύβει την φιλοδοξία του να ηγηθεί του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος απαντά στους «3» πως «Χρειάζεται συλλογική λειτουργία, όχι συλλογική ηγεσία». Ο ίδιος αιχμηρός κατά των μέχρι σήμερα Προέδρων του κόμματος προτείνει: «Στόχος είναι να μην μπορεί ο αρχηγός να καταργεί την συλλογική λειτουργία του κόμματος. Ο ισχυρός γραμματέας, ακόμη και ένας ισχυρός αντιπρόεδρος, εκλεγμένοι από το Συνέδριο, δημιουργούν τις εγγυήσεις της συλλογικής λειτουργίας».
Ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος μοιάζει σχεδόν βέβαιος ότι διαθέτει τις 250 μοναδικές υπογραφές συνέδρων που απαιτούνται προκειμένου να είναι υποψήφιος. Σε γραπτή ανακοίνωση του χτες καταγράφει περιληπτικά τις βασικές τους προγραμματικές διακηρύξεις καταλήγοντας: «Οι ρόλοι του κόμματος, της κοινοβουλευτικής ομάδας και της συνδικαλιστικής παράταξης πρέπει να είναι διακριτοί. Διεκδικώ μία μεγάλη ευθύνη. Σήμερα, για το Αύριο».

Πάντως αυτή τη στιγμή δεν έχει διαφανεί όχι μόνο σε ποια υποψηφιότητα θα δώσει βάρος τελικά ο ίδιος ο Ευάγγελος Βενιζέλος, αλλά και στο πλευρό τίνος θα εμφανιστούν δυο σοβαρά από άποψη επιρροής στελέχη: ο Κώστας Σκανδαλίδης, λόγω ιστορίας και ο γραμματέας και ευρωβουλευτής του Κόμματος Νίκος Ανδρουλάκης λόγω οργανωτικής υπεροχής.