Επίκαιρο το ερώτημα του τίτλου στο περιβάλλον που έχει προκύψει από τις εξελίξεις στις τράπεζες, αλλά και με τη χώρα να δέχεται μπαράζ ταξιδιωτικών οδηγιών από ευρωπαϊκά και άλλα κράτη. Με την πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς να αντιδρούν ακαριαία για να προστατεύσουν το εθνικό προϊόν, η πρώτη μάχη που δόθηκε, για να διασφαλιστεί πως οι τουρίστες δεν θα έχουν προβλήματα στις οικονομικές τους συναλλαγές, φαίνεται να έχει ήδη κερδηθεί.

Ο πόλεμος όμως θα είναι μακρύς. Εκτός από τους τουρίστες που βρίσκονται ήδη σε ελληνικό έδαφος, θα πρέπει να διασφαλιστεί πως δεν θα υπάρξουν απώλειες τους κρίσιμους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο (που διαμορφώνουν τον μεγάλο κορβανά των εσόδων), αλλά και να εξασφαλιστούν τα συμβόλαια του 2016. Οι πρώτες ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές, αλλά, όπως είπαμε, ο πόλεμος θα διαρκέσει. 

 

Το πρώτο βήμα έγινε ήδη με τη διασφάλιση ότι από τις αποφάσεις για τους περιορισμούς κεφαλαίων εξαιρούνται οι τουρίστες, οι οποίοι εφόσον χρησιμοποιούν πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες ξένων τραπεζών θα μπορούν να κάνουν κανονική χρήση χωρίς όρια συναλλαγών. Η απόφαση ήταν λυτρωτική. Έστω κι αν τις πρώτες ώρες από την επιβολή των capital controls παρατηρήθηκε ανησυχία μεταξύ των τουριστών (μερικοί από τους οποίους έσπευσαν, όπως πολλοί Έλληνες, στα ΑΤΜs), η κατάσταση ομαλοποιήθηκε μετά τις διευκρινιστικές ανακοινώσεις. 

 

Κατευναστικά λειτούργησε και η ανακοίνωση – απάντηση στις ταξιδιωτικές οδηγίες από το εξωτερικό – του υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού ότι η Ελλάδα συνεχίζει να εγγυάται την υψηλού επιπέδου ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει στους επισκέπτες της που την έχουν καταστήσει κορυφαίο τουριστικό προορισμό διεθνώς: 

 

«Το υπουργείο ενημερώνει όσους επισκέπτονται ή πρόκειται να επισκεφθούν την Ελλάδα ότι τα μέτρα περιορισμού στην κίνηση κεφαλαίων που επέβαλε η ελληνική κυβέρνηση δεν αφορούν όσους επιθυμούν να κάνουν συναλλαγές ή αναλήψεις μέσω ΑΤΜ κάνοντας χρήση χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών που έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό».

 

 

Το δεύτερο βήμα, που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, είναι να αμβλυνθεί η όποια ανησυχία υπάρχει στα μεγάλα πρακτορεία τουρισμού της Ευρώπης, ώστε να μην επηρεαστεί η κίνηση τουριστών προς την Ελλάδα. Από το Σάββατο, οπότε οι εξελίξεις είχαν αρχίσει να προδιαγράφονται, ο ΣΕΤΕ δίνει μάχη ενημέρωσης εξηγώντας την κατάσταση στη χώρα, αλλά και τα ειδικά μέτρα προστασίας των τουριστών. 

 

Ο πυρετός των επαφών περιλαμβάνει ακόμη και την κατ’ ιδίαν ενημέρωση των ηγετικών στελεχών των μεγάλων «οπερέιτορ», όπως για παράδειγμα το TUI, το οποίο δέχτηκε θετικά την ενημέρωση από τους Έλληνες φορείς. Το διακύβευμα είναι κάτι περισσότερο από σαφές. Μόνο το TUI έφερε στην Ελλάδα πέρυσι 2.000.000 Ευρωπαίους τουρίστες και για φέτος είχε προγραμματίσει να αυξήσει τον αριθμό αυτόν κατά άλλες 200.000 επισκέπτες. Εύλογη λοιπόν και η αγωνία των ξενοδόχων. 

 

Ακόμη περισσότερο εύλογη, καθώς ακριβώς την ίδια περίοδο (την τελευταία εβδομάδα δηλαδή), ο ελληνικός τουρισμός δεν είδε να «καρπώνεται» το παραμικρό από το ατύχημα στην Τυνησία, όπου το τρομοκρατικό χτύπημα με τους 39 νεκρούς έβγαλε απαγορευτικό στη χώρα ως προορισμό. Η Ελλάδα θα μπορούσε να πάρει ένα μεγάλο μέρος της κίνησης προς την Τυνησία, αλλά τελικά είδε τα μεγάλα πρακτορεία να στρέφουν τους τουρίστες τους σε άλλους προορισμούς. Προφανώς επειδή την ίδια σχεδόν ώρα υπήρχαν αμφιβολίες για την Ελλάδα, οι οποίες δεν είχαν απαντηθεί… 

 

Στόχος λοιπόν για την ώρα είναι να διασφαλιστούν οι κρατήσεις και οι αφίξεις της χρονιάς, αλλά και να διαμορφωθούν οι κατάλληλες βάσεις για τα συμβόλαια της επόμενης.

 

 

Η εξέλιξη των capital controls, σύμφωνα με τα περισσότερα ξενοδοχειακά επιμελητήρια, δεν δείχνει να προκαλεί κάποιο αξιοσημείωτο κύμα ακυρώσεων στο μέσο της θερινής περιόδου, στους μεγάλους προορισμούς της χώρας. Από την άλλη πλευρά, όμως, ξενοδόχοι και τουριστικοί επιχειρηματίες έχουν να αντιμετωπίσουν το «μάζεμα» των κρατήσεων και αφίξεων που καταγράφηκε τους προηγούμενους μήνες και ήδη διαμορφώνει μια «τρύπα» στα τουριστικά έσοδα. 

 

Σε αντίθεση με την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη που καταγράφουν φέτος εντυπωσιακή άνοδο (26% και 12% αντίστοιχα, σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώτου πενταμήνου), το Ηράκλειο Κρήτης και η Ρόδος είχαν μείωση με ποσοστά -3,6% και -2,8% αντίστοιχα. Σύμφωνα μάλιστα με τοπικούς τουριστικούς παράγοντες, ιδιαίτερα τον μήνα Μάιο, η πτώση της γενικότερης κίνησης (τουριστικού τζίρου) σε αυτούς τους προορισμούς έφτασε το 50%, καθώς οι ξενοδόχοι προχώρησαν σε εκπτώσεις έως και 30% για να μη χάσουν τον τουρισμό, έχοντας αντίστοιχα μειωμένα έσοδα στις μονάδες τους. 

 

Από την άλλη πλευρά, ο Μάιος ήταν ένας γενικότερα κακός μήνας για τον ελληνικό τουρισμό, με τις ενδείξεις να παρουσιάζουν τάσεις σημαντικής βελτίωσης τον Ιούνιο. Παρ’ όλα αυτά η μείωση του τζίρου σε Ρόδο και Κρήτη και για τον μήνα αυτόν υπολογίζεται να φτάσει το 10%. 

 

Όπως έχει δείξει και το παρελθόν, οι αριθμοί αυτοί είναι εύκολα αντιστρέψιμοι το δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου, εφόσον ο τουρισμός κινηθεί βάσει των αρχικών προβλέψεων. Και αυτό καθώς ο κατά κεφαλήν αριθμός των τουριστών του Μαΐου δεν είναι τόσο μεγάλος και τα στατιστικά μπορεί να δείχνουν εντυπωσιακά, αλλά δεν καταγράφουν τη συνολική ετήσια εικόνα. Μάλιστα με την προσθήκη του Σεπτεμβρίου, που επεκτείνει την τουριστική σεζόν για την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι και θετικά. 

 

Οι τουριστικοί επιχειρηματίες πάντως συνεχίζουν να ανησυχούν εκτιμώντας πως οι μέχρι τώρα «απώλειες» του κλάδου μπορεί να στοιχίσουν στην ελληνική οικονομία μέχρι και 5 δισ. ευρώ. Το νούμερο βέβαια δεν αφορά μόνο τον κλάδο. (Σ.σ.: Στηρίζεται στη μελέτη του ΣΕΤΕ. Η συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία το 2014, όπου η ο πολλαπλασιαστής της τουριστικής δραστηριότητας υπολογίζεται μεταξύ 2,2 και 2,65 συμπεριλαμβάνοντας και τα πολλαπλασιαστικά οφέλη του κλάδου για την ελληνική οικονομία). 

 

Όποια και αν είναι η πραγματικότητα, το στοίχημα παραμένει: να διατηρηθούν οι αριθμοί των αφίξεων στα προϋπολογισμένα επίπεδα. Εάν αυτό επιτευχθεί, η χρονιά θα κλείσει κοντά στις αρχικές προβλέψεις. 

 

Για να συμβεί αυτό, βασική προϋπόθεση θα είναι η ομαλή λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων (και όχι μόνο των ξενοδοχείων) που θα τους εξυπηρετήσουν στο ελληνικό έδαφος. Η εφοδιαστική αλυσίδα του τουρισμού περιλαμβάνει πρακτικά εταιρείες και επαγγελματίες όλων των κλάδων. Διαχέεται δηλαδή στο σύνολο της οικονομίας. Και από την οπτική αυτή γωνία (άλλωστε τουρισμός δεν είναι μόνο οι all inclusive μονάδες) το τρίτο βήμα για τον τουρισμό, και ίσως το κρίσιμο στοίχημα των επομένων εβδομάδων, θα είναι η ομαλή «συνέχεια» όλων αυτών των επιχειρήσεων. 

 

Με το τραπεζικό σύστημα σε κρίσιμη καμπή, τουριστικοί επιχειρηματίες απ’ όλους τους κλάδους έχουν από τις αρχές της εβδομάδας πυρετώδεις επαφές με τραπεζικά στελέχη για να βρεθούν οι διέξοδοι και οι παρεμβάσεις που απαιτούνται ώστε το «υπόβαθρο» του τουρισμού να παραμείνει ζωντανό το κρίσιμο επόμενο διάστημα.