Μ’ ένα μήνυμα θέλησε να ξεκινήσει το ταξίδι του για την Επίδαυρο ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, ο τρίτος που γίνεται εφέτος «οικοδεσπότης» στο ιστορικό αργολικό θέατρο.

Μ’ ένα μήνυμα θέλησε να ξεκινήσει το ταξίδι του για την Επίδαυρο ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, ο τρίτος που γίνεται εφέτος «οικοδεσπότης» στο ιστορικό αργολικό θέατρο: 

 

«Το αρχαίο θέατρο ήταν και είναι βήμα Δημοκρατίας. Και η Επίδαυρος, το ομορφότερο ανοιχτό θέατρο στον κόσμο, είναι το σύμβολό της. Γι’ αυτό και έχει ιδιαίτερο νόημα στις μέρες μας το γεγονός ότι πραγματοποιείται το Φεστιβάλ Επιδαύρου. Θα ήταν ήττα της Δημοκρατίας η ματαίωση των παραστάσεων σ’ αυτό τον χώρο. Γι’ αυτό και καλώ τους θεατρόφιλους να ψηφίσουν με την παρουσία τους «Ναι» στη δημιουργία, στο θέατρο, στην ομορφιά, στη ζωή, στη Δημοκρατία». Ύστερα από τρία χρόνια απουσίας – το 2012 ανέβασε τις «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη –, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος επανακάμπτει φέτος το καλοκαίρι στην Επίδαυρο. Θα παρουσιάσει με το Θέατρο του Νέου Κόσμου αύριο και μεθαύριο τον «Αίαντα» του Σοφοκλή. Πρόκειται για την παλαιότερη από τις επτά σωζόμενες τραγωδίες του Σοφοκλή και μέρος της τριλογίας «Αίας – Τεύκρος – Ευρυσάκης», η οποία περιγράφει την τρέλα και τον θάνατο του αρχηγού των Σαλαμινίων, Αίαντα, που συμμετείχε στον Τρωικό Πόλεμο, όταν δεν του αποδόθηκαν τα όπλα του Αχιλλέα. «Η παράσταση προσπάθησε να κινηθεί ανάμεσα στην αφήγηση και την υπόκριση. Με την παρουσία ενός ραψωδού, που βγαίνει μέσα από τον Χορό, και με τη βοήθεια της μουσικής, θελήσαμε να φτιάξουμε μια παράσταση που να είναι ένα τραγούδι για τον Αίαντα. Για τον κάθε Αίαντα ώς τις μέρες μας…».

Η συζήτησή μας γίνεται μερικές μέρες πριν από τη συμφωνία και το κλίμα είναι φορτισμένο. 

 

 

Πάνε πολλά χρόνια που ο φίλος Δ.Ν. Μαρωνίτης μου έδωσε μια θαυμάσια μετάφραση του «Αίαντα». Πάντα θεωρούσα πως ο Ευριπίδης είναι πιο συγγενικός με τη σύγχρονη εποχή. Κι αυτό μπορεί να ισχύει. Όμως υποκλίνομαι στη θεατρική ιδιοφυΐα του Σοφοκλή και στην πολιτική του σκέψη, θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που έσκυψα ειδικά πάνω στον «Αίαντα», την αρχαιότερη από τις σωζόμενες τραγωδίες του, και ελπίζω ότι όλοι μαζί οι συντελεστές θα μπορέσουμε να προσφέρουμε μια καθαρή αφήγηση αυτής της ιστορίας στο σύγχρονο θεατρικό κοινό.

 

 

Αυτά τα έργα, προϊόντα μιας ανεπανάληπτης εποχής, είναι πολύτιμα για όλη την ανθρωπότητα και φυσικά για μας που έχουμε άλλη πρόσβαση στα κείμενα και τόσο κοντά μας τα υπέροχα αρχαία θέατρα, με πρώτο απ’ όλα την Επίδαυρο. Είναι εντυπωσιακό ότι στην Ελλάδα της κρίσης ο κόσμος εξακολουθεί να πηγαίνει στο θέατρο, κι ακόμα να γεμίζει την Επίδαυρο και τα αρχαία θέατρα ανά την Ελλάδα. Κάτι σημαίνει αυτό για τη σκηνική τέχνη. Και αξίζει τον κόπο να μη στερήσουν από τον εαυτό τους οι θεατρόφιλοι αυτό το ετήσιο ταξίδι στην Επίδαυρο, τη μοναδική στιγμή που σβήνουν τα φώτα κι αρχίζει η παράσταση. Αυτά τα έργα είναι μεγάλη παρηγοριά για τον πολίτη που δοκιμάζεται, είναι το πνευματικό κεφάλαιο που μας ενώνει όλους, που προσφέρεται για νηφάλιο αναστοχασμό σε κρίσιμες περιόδους. 

 

 

Οι πόλεμοι και οι επαναστάσεις κάποτε τελειώνουν και οι κοινωνίες περνάνε σε φάση ανασυγκρότησης, όπου τον πρώτο ρόλο παίζουν συνήθως οι πολιτικοί. Οι πολεμιστές, ατίθασα στοιχεία εκ φύσεως (γι’ αυτό και παράτολμοι στη μάχη), δεν μπορούν κατά κανόνα να προσαρμοστούν στη νέα τάξη πραγμάτων. Ούτε και τους θέλουν άλλωστε, η αποστολή τους έχει τελειώσει. Κάπως έτσι, λοιπόν, μετά τον θάνατο του Αχιλλέα, κατά την κρίση των όπλων του νεκρού ήρωα, την ώρα της απόφασης δηλαδή σε ποιον θα δοθούν ως έπαθλο αριστείας τα όπλα του Αχιλλέα, οι αρχηγοί των Αχαιών δεν τα δίνουν στον Αίαντα, τον καλύτερο πολεμιστή στο στρατόπεδο των Ελλήνων, αλλά μεροληπτούν υπέρ του Οδυσσέα. Αυτό θίγει βαθιά τον Αίαντα. Τυφλωμένος από την οργή, επιχειρεί να επιτεθεί στις σκηνές των αντιπάλων του, όμως η Αθηνά θολώνει το μυαλό του και η φονική του μανία ξεσπάει στα κοπάδια, τη λεία των Αχαιών. Όταν συνειδητοποιεί τι έχει κάνει, ο Αίας δεν έχει άλλη διέξοδο από την αυτοκτονία. Η ζωή του είναι η τιμή του. Δεν υπάρχει ζωή μετά τον εξευτελισμό. Βλέπουμε λοιπόν ότι ο ηθικός κόσμος του Αίαντα μπορεί να είναι αλώβητος, αλλά ο ίδιος έχει νικηθεί κατά κράτος. 

 

 

Επίκαιρη όσο και διαχρονική: Γιατί ο τίμιος ή πρέπει τίμια να ζει ή να πεθάνει έντιμος.