Μετά και την ψήφιση του 2ου εφαρμοστικού νόμου για το 3ο μνημόνιο, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους πέφτει με τα… μούτρα στους αριθμούς ώστε να προετοιμάσει τον αναθεωρημένο προϋπολογισμό του 2015 αλλά και το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για την περίοδο μέχρι και το τέλος του 2018. 

Τα νούμερα που θα αποτυπώσει ειδικά ο φετινός προϋπολογισμός είναι εφιαλτικά. Με χαμένο – μεταξύ άλλων και από δημοσιονομικής άποψης – το πρώτο εξάμηνο, με τους περιορισμούς στη διακίνηση κεφαλαίων να βρίσκονται σε πλήρη ισχύ παρά τον τερματισμό της τραπεζικής αργίας και την ύφεση να επιστρέφει στην πιο άγρια μορφή της,  το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να καταρρίπτει το ένα ρεκόρ εισπράξεων μετά το άλλο προκειμένου να εμφανίσει πρωτογενές πλεόνασμα στο τέλος της χρονιάς έστω και 1% ή 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ.

 

 

Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι το να επιτευχθεί δημοσιονομικό πλεόνασμα ίσο με το 1% του ΑΕΠ μέσα στο 2015 τη στιγμή που τον περασμένο Νοέμβριο ο προϋπολογισμός έθετε ως βασικό στόχο πλεόνασμα τρεις φορές μεγαλύτερο – περίπου 3% του ΑΕΠ ή πάνω από 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ – αποτελεί «παιχνιδάκι». Κι όμως, αν ρωτούσε κανείς τα στελέχη στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους που γνωρίζουν πώς εξελίσσονται τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, μάλλον θα του απαντούσαν ότι θα ήταν προτιμότερο να γυρίσει πίσω ο χρόνος και να υλοποιηθεί ένας προϋπολογισμός με τριπλάσιο πρωτογενές πλεόνασμα αλλά σε μια λιγότερο ευάλωτη οικονομία. Ξέρουν τι λένε αυτά τα στελέχη. Γνωρίζουν ότι:

 

Έτσι όπως εξελίσσεται η χρονιά, οδεύουμε ολοταχώς προς την ύφεση, η οποία μπορεί να φτάσει και στο 4% του ΑΕΠ (αν ληφθεί υπόψη η πρώτη επίσημη πρόβλεψη που έγινε μετά τα capital controls και η οποία διατυπώθηκε από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

 

 

 Στο 1ο εξάμηνο, τα καθαρά έσοδα διαμορφώθηκαν στα 21,8 δισεκατομμύρια ευρώ έναντι στόχου 22,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Δηλαδή, έχει ήδη καταγραφεί απόκλιση 906 εκατομμυρίων ευρώ. Στο σκέλος των δαπανών, εμφανίστηκε υπερσυγκράτηση. Η αγορά στερήθηκε τέσσερα ολόκληρα δισεκατομμύρια ευρώ καθώς το Δημόσιο δαπάνησε 23,242 δισεκατομμύρια ευρώ έναντι 27,332 δισ. ευρώ που  ήταν ο στόχος του εξαμήνου.

 

Ο προϋπολογισμός του 2015, καταρτίστηκε με στόχο να κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα 5,748 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτός ο στόχος δεν υπάρχει. Για να τηρηθεί η συμφωνία με τους δανειστές πρέπει να εμφανίσουμε πρωτογενές πλεόνασμα μόλις 1,748 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πώς θα γίνει αυτό; 

 

Στο σκέλος των δαπανών δεν έχει υπάρξει κανένα μέτρο. Έτσι, αν το υπουργείο Οικονομικών αποφασίσει κάποια στιγμή να δώσει τα χρωστούμενα στους προμηθευτές του, οι δαπάνες στο τέλος του έτους θα φτάσουν στα 55,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Από αυτά, περίπου τα έξι δισεκατομμύρια ευρώ θα πάνε για τους τόκους. Άρα για να κλείσει η χρονιά με πρωτογενές πλεόνασμα (σ.σ. το οποίο ως γνωστόν δεν περιλαμβάνει τους τόκους) της τάξεως των 1,7 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα έσοδα του 2015 θα πρέπει να φτάσουν περίπου στα 51 δισεκατομμύρια ευρώ. Πόσα από αυτά έχουν εισπραχθεί κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου; Μόλις 21,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Πόσα λοιπόν πρέπει να εισπραχθούν στο 2ο εξάμηνο; Τριάντα ολόκληρα δισεκατομμύρια ευρώ  ή περίπου πέντε δισεκατομμύρια ευρώ ανά μήνα.

 

Είναι αυτό εφικτό; Αρκεί μόνο να σημειωθεί ότι τέτοια εισπρακτική επίδοση δεν επετεύχθη ούτε πέρυσι που η οικονομία κινούνταν περίπου σε σταθερά επίπεδα. Είναι λοιπόν ένα σοβαρό ερώτημα αν θα επιτευχθεί φέτος που βουλιάζουμε στην ύφεση. Πόσω μάλλον, όταν τα νέα μέτρα που έχουν επιβληθεί, αφορούν στην έμμεση φορολογία η οποία σχετίζεται άμεσα με την κατανάλωση.

 

 

Το 2ο εξάμηνο δεν ξεκινάει και με τις καλύτερες των προϋποθέσεων. Μπορεί με το κλείσιμο της συμφωνίας με τους Ευρωπαίους και την ψήφιση των δύο εφαρμοστικών νόμων να βελτιώθηκε λίγο το κλίμα – με την έννοια ότι αποφεύχθηκε το Grexit – από την άλλη όμως έμεινε μια ολόκληρη αγορά να προσπαθεί να προσαρμοστεί μέσα στην καρδιά της τουριστικής σεζόν στα νέα δεδομένα που δημιουργούν τα capital controls και τα καινούργια φορολογικά μέτρα. 

 

Αρχικά, στο υπουργείο Οικονομικών επικράτησε αισιοδοξία καθώς με το που επιβλήθηκε η «τραπεζική αργία» άρχισαν να εισρέουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ στα δημόσια ταμεία σε ημερήσια βάση. Ναι, ήταν ο φόβος ότι θα γίνει το «κούρεμα» των καταθέσεων που οδήγησε πολλούς φορολογούμενους – κυρίως επιχειρήσεις – στο να μεταβιβάσουν ηλεκτρονικά μεγάλα ποσά προς την εφορία προκειμένου τουλάχιστον να έχουν εκπληρώσει τις φορολογικές τους υποχρεώσεις.

 

Το αποτέλεσμα ήταν να συγκεντρωθούν περισσότερα από 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ μέσα στο πρώτο 15νθήμερο και παρά το γεγονός ότι όλες οι προθεσμίες για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων είχαν παραταθεί.  Δυστυχώς για το υπουργείο Οικονομικών, αυτή η έμπνευση των φορολογούμενων δεν κράτησε για πολύ. 

 

Με το που ανακοινώθηκε η επίτευξη συμφωνίας – τμήμα της οποίας ήταν και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών – οι φορολογούμενοι ξέχασαν τον κίνδυνο του κουρέματος και σταμάτησαν να στέλνουν εμβάσματα προς τον τραπεζικό λογαριασμό της εφορίας (σ.σ. το αίσθημα της ασφάλειας ενισχύθηκε και χθες με την ψήφιση της Κοινοτικής Οδηγίας που διασφαλίζει τις καταθέσεις μέχρι το ύψος των 100.000 ευρώ). Και σαν να μην έφτανε αυτό, ήρθαν και οι νέες παρατάσεις για όλες τις φορολογικές υποχρεώσεις, να σπρώξουν ακόμη πιο πίσω την πληρωμή φόρων που κανονικά θα έπρεπε να αρχίζουν να γεμίζουν τα άδεια ταμεία του κράτους ήδη από το τέλος Ιουλίου.

 

Το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε και επίσημα την περασμένη Παρασκευή την παράταση στην προθεσμία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων τόσο για τα φυσικά πρόσωπα όσο και για τις επιχειρήσεις. Δεδομένου ότι τα νομικά πρόσωπα θα υποβάλλουν δηλώσεις μέχρι τις 20 Αυγούστου, θα πάει ακόμη πιο πίσω η καταβολή της πρώτης δόσης του φόρου νομικών προσώπων για περισσότερα από 150 χιλιάδες νομικά πρόσωπα που δεν έχουν υποβάλει ακόμη δήλωση.

 

Αυτές οι επιχειρήσεις δεν θα πληρώσουν τίποτα μέσα στον Ιούλιο ενώ το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους είχε προϋπολογίσει να βάλει στο ταμείο πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ κατά τον τρέχοντα μήνα. Θα πληρώσουν την 1η δόση του φόρου τον Αύγουστο και τη 2η δόση μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Το θέμα δεν είναι μόνο «τυπικό». Δηλαδή, το πρόβλημα δεν είναι ότι δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις θα αναβάλουν την έναρξη πληρωμής του φόρου κατά έναν μήνα. Το πρόβλημα είναι ότι οι δόσεις θα «συμπιεστούν» σε τέσσερις – βάσει νόμου απαγορεύεται ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων να εξοφληθεί μετά τον Δεκέμβριο –, που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να πληρώσουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ολόκληρο τον φόρο και μάλιστα μαζί με τις υπόλοιπες υποχρεώσεις (ΕΝΦΙΑ νομικών προσώπων, ρυθμίσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών, τέλος επιτηδεύματος του 2013, αυξημένο ΦΠΑ κ.λπ.).

 

Ατέλειωτες δόσεις, απίστευτο αλαλούμ

Ακόμη μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα με τα φυσικά πρόσωπα. Μέχρι και την περασμένη Τρίτη είχαν υποβληθεί 3,4 εκατομμύρια φορολογικές δηλώσεις όταν το σύνολο που απαιτείται είναι έξι εκατομμύρια. Μετά και τη νέα παράταση που ανακοινώθηκε (σ.σ. τα φυσικά πρόσωπα μπορούν να κάνουν δήλωση μέχρι και τις 26 Αυγούστου) τουλάχιστον οι μισοί φορολογούμενοι θα πληρώσουν την πρώτη δόση του φόρου στο τέλος Αυγούστου. Τη δεύτερη δόση θα πρέπει να την καταβάλουν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου και την τελευταία δόση μέχρι τέλος Νοεμβρίου. Συμπέρασμα; Μέχρι το τέλος Ιουλίου, το Δημόσιο δεν πρόκειται να εισπράξει ούτε ένα ευρώ από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων ενώ είχε προϋπολογιστεί να εισπραχθούν περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο ευρώ.

Σαν να μην έφταναν αυτά, καθυστερήσεις θα υπάρξουν πλέον και στην έναρξη πληρωμής του ΕΝΦΙΑ. Την περασμένη Παρασκευή, με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για τις τράπεζες, μετατέθηκε και η προθεσμία για την υποβολή του Ε9. Δεδομένου ότι και οι δηλώσεις με τα στοιχεία των ακινήτων θα γίνουν μέχρι τις 26 Αυγούστου, το υπουργείο Οικονομικών θα βεβαιώσει τον ΕΝΦΙΑ, στην καλύτερη περίπτωση μέσα στον Σεπτέμβριο. Έτσι, ο φόρος των ακινήτων θα ξεκινήσει να πληρώνεται από τον Οκτώβριο. Σε πόσες δόσεις; Αν δεν υπάρξει αλλαγή νόμου, ο φόρος θα πρέπει να εξοφληθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Αν υπάρξει αλλαγή νόμου, μπορεί να δοθεί ένα επιπλέον δίμηνο προκειμένου η υποχρέωση να εξοφληθεί σε πέντε μηνιαίες δόσεις, μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου.

Στο αλαλούμ των ημερών που έρχονται θα πρέπει να προστεθούν:

1.  Το γεγονός ότι η τρόικα πιέζει για αλλαγή του νόμου των 100 δόσεων. Αν προστεθεί υποχρέωση να καταβάλλονται εμπρόθεσμα όλες οι τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις προκειμένου να διατηρηθεί ζωντανή η ρύθμιση, τότε εκτιμάται ότι δεκάδες χιλιάδες θα απολέσουν το δικαίωμά τους και φυσικά θα σταματήσουν να πληρώνουν τις δόσεις.

2.  Το γεγονός ότι τουλάχιστον 100.000 φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν διορθωμένο (αυξημένο) εκκαθαριστικό, το οποίο θα περιλαμβάνει τον νέο φόρο πολυτελούς διαβίωσης για σκάφη, Ι.Χ. άνω των 2.500 κυβικών και πισίνες.