Και τι δεν έχει ακουστεί τις τελευταίες ημέρες:

 

◆ Θέσπιση αφορολογήτου στις 12.000 ευρώ.

◆ Καθιέρωση ενιαίας φορολογικής κλίμακας βάσει της οποίας θα φορολογούνται όλα τα εισοδήματα.

◆ Υπολογισμός των τελών κυκλοφορίας με βάση τον αριθμό των αυτοκινήτων που υπάρχουν ανά οικογένεια ή ακόμη και με βάση την εμπορική τους αξία.

◆ Ανακατανομή των φορολογικών βαρών ώστε να πληρώσουν οι «πλούσιοι» και ριζική αναμόρφωση του ΕΝΦΙΑ από την επόμενη χρονιά έτσι ώστε να ελαφρυνθούν οι μικροϊδιοκτήτες.

 

Καλά όλα αυτά, σωστά και δίκαια, αλλά πόσο εύκολο είναι να υλοποιηθούν εδώ και τώρα; Πόσο εφικτό είναι τέτοιου είδους αλλαγές να συνδυαστούν με τις επιταγές του τρίτου μνημονίου, το οποίο μας επιβάλλει να υλοποιήσουμε 127 δράσεις – εκ των οποίων περισσότερες από 60 φορολογικού περιεχομένου – μέχρι το τέλος της χρονιάς; 

 

Αντέχει ο κρατικός προϋπολογισμός παρεμβάσεις οι οποίες θα έχουν μεν θετικό κοινωνικό πρόσημο – δεδομένου ότι θα μειώνουν τα φορολογικά βάρη γι’ αυτούς που εμφανίζουν τα μικρότερα εισοδήματα και τις μικρότερες περιουσίες – αλλά ταυτοχρόνως θα ψαλιδίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τη φορολογητέα ύλη;

 

Είθισται η χρονική περίοδος που μεσολαβεί μεταξύ δύο αξιολογήσεων από τους εκπροσώπους των δανειστών να είναι γεμάτη από σενάρια ριζικών αλλαγών, πολλές εκ των οποίων μάλιστα μπορεί να ηχούν και ευχάριστα στα αυτιά εκατοντάδων χιλιάδων φορολογουμένων. Με την έλευση βέβαια της τρόικας, το σκηνικό αλλάζει και επέρχεται η απότομη προσγείωση στην πραγματικότητα. 

 

Σημαίνει αυτό ότι το ελληνικό φορολογικό σύστημα δεν χρήζει αλλαγών και παρεμβάσεων; Κάθε άλλο! Απλώς, ο χρόνος πιέζει τόσο πολύ και οι… μεταρρυθμιστικές αντοχές της δημόσιας διοίκησης είναι τόσο περιορισμένες, ώστε είναι πλέον εξαιρετικά αμφίβολο όχι μόνο αν θα προχωρήσουν οι ριζικές αλλαγές που προαναφέρθηκαν, αλλά ακόμη και αν θα μπορέσει η κυβέρνηση να προωθήσει τα «προαπαιτούμενα» μέσα στις συμφωνηθείσες προθεσμίες.

 

 

Ποια είναι όμως τα «εμπόδια» στην προσπάθεια για άμεση βελτίωση του φορολογικού νόμου ώστε να αποκατασταθούν απίστευτες αδικίες ή ακόμη και να ελαφρυνθούν τα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια;

 

1 Ενιαία φορολογική κλίμακα. Με το ισχύον φορολογικό σύστημα ζούμε τον απίστευτο παραλογισμό: δύο φυσικά πρόσωπα που εμφανίζουν ακριβώς το ίδιο εισόδημα να πληρώνουν εντελώς διαφορετικό φόρο μόνο και μόνο επειδή διαφέρει η προέλευση του εισοδήματός τους. Αυτό που σε εμάς φαίνεται παράλογο οι δανειστές το θεώρησαν αυτονόητο επιβάλλοντας το 2013 τον νέο φορολογικό νόμο. 

 

◆ Με το επιχείρημα ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες φοροαποφεύγουν, βρέθηκαν να πληρώνουν φόρο από το πρώτο ευρώ και μάλιστα με συντελεστές 26% και 33% (ο δεύτερος συντελεστής για εισοδήματα άνω των 50.000 ευρώ).

◆ Οι αγρότες θεωρήθηκαν περισσότερο «ευάλωτοι» και κλήθηκαν να πληρώνουν φόρο με συντελεστή 13% από το πρώτο ευρώ (σ.σ.: είναι ένα από τα προνόμια των αγροτών που οι δανειστές θέλουν να καταργήσουν εδώ και τώρα επιφέροντας διπλασιασμό της επιβάρυνσής τους).

◆ Φόρος από το πρώτο ευρώ επιβλήθηκε και στους εισοδηματίες για το εισόδημα από ενοικίαση ακινήτου. Ο συντελεστής από το 11%, βάσει του σχεδιασμού που περιλαμβάνει το μνημόνιο, θα εκτοξευτεί στο 15%. Και η φορολόγηση των ενοικίων από το πρώτο ευρώ ήταν απαίτηση της τρόικας. Ο λόγος; Λόγω κρίσης και φοροδιαφυγής, το κατά κεφαλήν εισόδημα από ενοίκια πέφτει πολύ χαμηλά για τη συντριπτική πλειονότητα των φορολογουμένων.

 

Έτσι, το προηγούμενο καθεστώς με το αφορολόγητο στερούσε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από φόρους. Βέβαια, με την αυτοτελή φορολόγηση (11%)… γλίτωσαν φόρους πολλοί μεγαλοϊδιοκτήτες, οι οποίοι, εκεί που φορολογούνταν με συντελεστή 42% για το ενοίκιο που εισέπρατταν, ξαφνικά είδαν τον φορολογικό συντελεστή να μειώνεται στο 11% ή στο 33% (σε περίπτωση που το εισόδημα από ενοίκια ξεπερνούσε τα 12.000 ευρώ).

 

Αυτή λοιπόν είναι η κατάσταση σήμερα. Να δούμε τι θα γινόταν αν προχωρούσε μια ενιαία φορολογική κλίμακα; Εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες, που σήμερα φορολογούνται με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ, θα βρίσκονταν να πληρώνουν λιγότερα. 

 

Θα ήταν αδιανόητο η νέα αυτή κλίμακα που θα σχεδίαζε το υπουργείο Οικονομικών να είχε αρχικό συντελεστή φορολόγησης το 26%, καθώς κάτι τέτοιο θα γονάτιζε όποιον μισθωτό και συνταξιούχο θα ξεπερνούσε το αφορολόγητο. Κάτι αντίστοιχο θα συνέβαινε και με τα εισοδήματα από ενοίκια, τα οποία επίσης θα έπρεπε να φορολογηθούν με χαμηλότερο συντελεστή. 

 

Τι θα γινόταν λοιπόν αν προχωρούσε η ενιαία φορολογική κλίμακα; Θα προέκυπτε δημοσιονομική τρύπα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ με ωφελημένους κυρίως τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες. Και ποιος θα πλήρωνε τον λογαριασμό; Αυτό είναι το αμέσως επόμενο ερώτημα που προκύπτει. 

 

Ακόμη και αν υποτεθεί ότι η τρόικα θα έκανε δεκτή μια τέτοια αλλαγή, οι φόροι θα έπρεπε να πέσουν στις πλάτες των μεσαίων εισοδημάτων. Μπορεί ο έχων ονομαστικό εισόδημα 15-25 χιλιάδες ευρώ – ο οποίος καλείται ταυτόχρονα να πληρώσει φροντιστήρια, δάνεια, λογαριασμούς super-market με ΦΠΑ 23% – να σηκώσει και άλλα βάρη χωρίς να φορτώσει με ληξιπρόθεσμα είτε τις τράπεζες είτε το Δημόσιο είτε τη ΔΕΗ;

 

 

2 Αύξηση αφορολογήτου στα 12.000 ευρώ. Η δεύτερη μεγάλη μεταρρυθμιστική διαρροή κάνει λόγο για αύξηση του αφορολογήτου στα 12.000 ευρώ. Το σχέδιο μάλιστα κυκλοφόρησε εμπλουτισμένο: δεν θα φορολογούνται όσοι δηλώνουν εισόδημα μέχρι 12.000 ευρώ, αλλά από αυτό το όριο και πάνω ο φόρος θα επιβάλλεται από το πρώτο ευρώ. 

 

Οι εμπνευστές αυτού του σχεδίου λογαριάζουν χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τη βίαιη μείωση που έχει επέλθει στα εισοδήματα. Κάτω από 12.000 ευρώ εμφανίζουν πλέον περίπου 3,8 έως 4 εκατομμύρια φορολογούμενοι σε σύνολο 6 εκατομμυρίων φορολογικών δηλώσεων. 

 

Μάλιστα, επειδή το εισόδημα είναι ατομικό και όχι οικογενειακό, ο αριθμός σε επίπεδο φορολογουμένων, και όχι δηλώσεων, μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος (σ.σ.: για κάποιον μυστήριο λόγο το υπουργείο Οικονομικών έχει σταματήσει να δίνει στοιχεία για την πορεία των εισοδημάτων από τότε που μπήκαμε στα μνημόνια). Γιατί; 

 

Φανταστείτε ένα ζευγάρι που ο σύζυγος έχει εισόδημα 13.000 ευρώ και η σύζυγος έχει εισόδημα 10.000 ευρώ. Αυτό το ζευγάρι μπορεί να εμφανίζεται με οικογενειακό εισόδημα 23.000 ευρώ (και να κατατάσσεται στη μειονότητα όσων δηλώνουν περισσότερα από 12.000 ευρώ τον χρόνο), η σύζυγος όμως δεν πρόκειται να πληρώσει φόρο. 

 

Με αφορολόγητο στα 12.000 ευρώ, λοιπόν, 4 εκατομμύρια φορολογικές δηλώσεις σε σύνολο 6 εκατομμυρίων θα είναι μηδενικές. Και θα πρέπει μετά, από δύο εκατομμύρια φορολογικές δηλώσεις, το Δημόσιο να βγάλει περισσότερα από 11 δισ. ευρώ. Αντέχει πρόσθετα βάρη η μεσαία τάξη στην Ελλάδα, όταν τα ληξιπρόθεσμα προς την εφορία άρχισαν και πάλι να «φουσκώνουν» με ρυθμό της τάξεως των 650 εκατομμυρίων ευρώ τον μήνα;

 

 

3 Υπολογισμός τελών κυκλοφορίας με βάση την πραγματική αξία. Θεωρητικά είναι σωστό και δίκαιο. Το ακριβότερο αυτοκίνητο να επιβαρύνεται περισσότερο. Έτσι διορθώνονται και απίστευτα φαινόμενα, όπως αυτά που συναντάμε σήμερα: το 1.400 κυβικών τούρμπο να πληρώνει λιγότερα τέλη κυκλοφορίας από το 1.800 κυβικών δεκαετίας. 

 

Όταν έρχεται όμως η ώρα της εφαρμογής, τη σκυτάλη παραλαμβάνει ο αρμόδιος διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών που έχει την αρμοδιότητα να εκτυπώσει τα ειδοποιητήρια αφού κάνει τους υπολογισμούς. Και ρωτάει: Πού υπάρχουν στοιχεία για τις τρέχουσες εμπορικές αξίες 5,5 εκατομμυρίων οχημάτων; 

 

Η απάντηση είναι ότι δεν υπάρχουν. Ούτε καν οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν τις διαθέτουν, καθώς ο σχετικός υπολογισμός γίνεται συνήθως μόνο σε περιπτώσεις ασφαλειών κλοπής ή μεικτών ασφαλειών. Χώρια που ένα εκατομμύριο Ι.Χ. είναι ανασφάλιστα άρα… άγνωστα στους υπολογιστές της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών. 

 

Όσο για το σενάριο περί επιβολής των τελών κυκλοφορίας με βάση τον αριθμό των αυτοκινήτων που υπάρχουν σε κάθε οικογένεια, διεκδικεί παγκόσμια πρωτιά καθώς καμία χώρα στον κόσμο (στην Ευρώπη σίγουρα) δεν εφαρμόζει τέτοιο μέτρο (σ.σ.: άλλωστε στην Ελλάδα είμαστε επίσης… πρωτοπόροι επιβάλλοντας τα τεκμήρια διαβίωσης). Ακόμη και να εφαρμοζόταν, τι θα εμπόδιζε τον ιδιοκτήτη από το να καταθέσει τις πινακίδες του τρίτου ιδιοκτήτη ή απλώς να μεταβιβάσει την κυριότερη στον δεύτερο ξάδερφο ή στον μπατζανάκη;

 

 

4 Απαλλαγή μικροϊδιοκτησίας από τον ΕΝΦΙΑ και μετάθεση των φορολογικών βαρών στους… landlords. Αυτό το «σενάριο» έχει παίξει αρκετά από τις αρχές του χρόνου. Ήδη στην κυβέρνηση οι αρμόδιοι έχουν συνειδητοποιήσει ότι η είσπραξη φόρων 2,65 δισ. ευρώ με απαλλαγή των μικροϊδιοκτητών δεν γίνεται. Για φέτος τα πράγματα μένουν ίδια και απαράλλακτα, ενώ για του χρόνου οι υποσχέσεις «διόρθωσης» του φόρου είναι επίσης πολύ πιθανό να μην υλοποιηθούν.

 

Γιατί; Αμέσως μόλις γίνει η διόρθωση των αντικειμενικών αξιών – η οποία κάποια στιγμή μέσα στο 2016 θα πρέπει να γίνει – η φορολογητέα αξία των ακινήτων θα μειωθεί. Όμως, το Δημόσιο θα πρέπει να εξακολουθήσει να εισπράττει 2,65 δισεκατομμύρια ευρώ. Πώς θα πρέπει να το κάνει αυτό; Αυξάνοντας τους φορολογικούς συντελεστές. 

 

Με έναν τέτοιο πονοκέφαλο το υπουργείο Οικονομικών θα έχει ταυτόχρονα τη δυνατότητα να μεταθέσει και βάρη στη λεγόμενη μεγάλη ιδιοκτησία όταν θα γνωρίζει ότι οι μεγαλοϊδιοκτήτες είναι ζήτημα αν ξεπερνούν τους 300-400 χιλιάδες σε σύνολο έξι εκατομμυρίων; 

 

Όσο για την εξαγγελία ότι η φορολογική βάση θα διευρυνθεί με τη φορολόγηση των ακινήτων που έχουν Έλληνες στο εξωτερικό, αυτή κολλάει στις… συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας. Και αυτές να μην υπήρχαν, θα ήταν πραγματικό θαύμα να μπορέσει το επιτελείο της ΓΓΔΕ να υπολογίσει φορολογητέα αξία για τα διαμερίσματα των Ελλήνων στο κέντρο του Λονδίνου και των Παρισίων.

 

Ας υπολογίσουμε πρώτα τις αξίες των αγροτεμαχίων στην Ελλάδα, οι οποίες εδώ και δεκαετίες παραμένουν άγνωστες στις φορολογικές αρχές και ύστερα ψάχνουμε τις αξίες εις την… Εσπερίαν.