Του Νίκου Παπανδρέου

Του Νίκου Παπανδρέου

Η νέα κυβέρνηση πρέπει να διαμορφώσει σχέδιο γύρω από το brand name πολλών περιοχών

Το brand ενός οποιουδήποτε προϊόντος, όπως μας έχουν μάθει οι ιδικοί, δηλαδή το σήμα κατατεθέν, είναι πρωτίστης σημασίας. Το προιόν «Ελλάδα», παρά τους αρνητικούς συνειρμούς που προκαλεί πια παγκοσμίως- του τύπου «ηθικά χρεοκοπημένη», «η ελληνική επιδημία», ή το «ελληνικό αντι-πρότυπο»- φαίνεται ότι δεν χαρακτηρίζεται μόνο από αρνητικά πρόσημα.

Οι δημοσιογράφοι που κατέκλυσαν την χώρα μας για να καλύψουν τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών (και τώρα πάλι για τις εκλογές του Σεπτέμβρη)έμαθαν για τους εσωτερικούς κανονισμούς της Βουλής, για το αν το καταστατικό του ΣΥΡΙΖΑ θα επιτρέψει στον Τσίπρα να απαλλαγεί από τους διαφωνούντες, έμαθαν την λέξη «συνιστώσα» και μάλλον έκαναν και εντατικά μαθήματα ώστε να προφέρουν τα ελληνικά επώνυμα των πολιτικών χωρίς λάθη.

Διαφημιστικό απόθεμα

Η πολύμηνη παρουσία τους στη χώρα μας τους ανάγκασε να σκύψουν και σε άλλα θέματα. Ορισμένοι έγραψαν για τα νησιά, τις παραλίες, τα καλλιτεχνικά δρώμενα, έψαξαν και βρήκαν επιχειρηματίες που κατάφεραν να εξάγουν τα προϊόντα τους, ταξίδεψαν στην επαρχεία, μίλησαν με κόσμο. Δεν έχω τα στοιχεία, αλλά υποθέτω ότι η λέξη «Ελλάδα»έπαιξε διεθνώς όσο πριν από δώδεκα χρόνια, όταν διεξήγαμε την πετυχημένη Ολυμπιάδα του 2004.

Άρα αυτή τη στιγμή έχουμε ένα πολύτιμο αγαθό, ένα εξαιρετικό διαφημιστικό απόθεμα, που απαιτεί σωστή διαχείριση, μην ξοδευτεί λόγο αδράνειας. Δεν αρκεί να προχωρήσουμε μόνο με το υπό διαμόρφωση ακόμη brand name GREECE , εκείνη την ταυτότητα που προκαλεί θετικά, αλλά και αρνητικά σχόλια.

Μπορούμε να κτίσουμε πάνω στο θετικό κλίμα που έχει ήδη διαμορφωθεί- πλην του πολιτικού μας συστήματος-και να πάμε στο επόμενο βήμα, που είναι να αποκτήσει η ονομασία ΕΛΛΑΔΑ κάτι πιο συγκεκριμένο, σαν σήμα κατατεθέν.

Ορισμένα στοιχεία

Έρευνα του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων στις ΗΠΑ συμπεραίνει ότι οι Αμερικάνοι καταναλωτές αδυνατούν να συνδέσουν την Ελλάδα με συγκεκριμένα προϊόντα, ενώ ταυτίζουν την Ιταλία με τα ζυμαρικά και το ελαιόλαδο, την Γαλλία με τα τυριά και τα κρασιά και την Ισπανία με τα αλλαντικά-κρεατικά και το ελαιόλαδο. Σύμφωνα με την έρευνα, μόλις 1 στους 100 ερωτηθέντες σε αυθόρμητη ερώτηση συνέδεσε την Ελλάδα με ένα συγκεκριμένο προϊόν (ελαιόλαδο).

Σήμερα, μετά τη μαζική και άνευ προηγουμένου αμφισβήτηση της αξιοπιστίας της χώρας μας, η ανάγκη ανάδειξης της ελληνικής «σφραγίδας» γίνεται επιτακτική. Γνωρίζουμε ότι το κράτος και οι περισσότεροι βουλευτές και πολιτευτές δεν θα ασχοληθούν καθόλου με αυτά τα θέματα. Η επένδυση και η ενασχόληση με το brand name της χώρας δεν φέρνει άμεσα ψήφους. Χρειάζεται συντονισμός, χρειάζεται να μαζευτούν πολλοί υπουργοί και φορείς για να σχεδιάσουν το μέλλον. Γι αυτό τον λόγο, μακάρι να ενταχθούν ορισμένα μέτρα που θα βελτιώσουν το brand name της χώρας ως προαπαιτούμενο στο Τρίτο Μνημόνιο, μπας και αναγκαστούμε να ανταποκριθούμε στην ανάγκη αυτή.

Σήμα κατατεθέν

Πρόσφατη επίσκεψή μου για πρώτη φορά στην Τήνο τον δεκαπενταύγουστο δείχνει το πόσο δημιουργική μπορεί να είναι μια τοπική κοινωνία και πως μπορεί να κτίσει το δικό της σήμα κατατεθέν. Το νησί δεν έχει αφεθεί ολοκληρωτικά στην αγκαλιά του τουρισμού. Παράγει μεταξύ των άλλων μια τεράστια γκάμα αγροτικών προϊόντων, όπως τυριά, βούτυρο και γάλα (χίλιους τόνους γάλακτος ετησίως),μέλι, κρασί, ζυμαρικά και παξιμάδια, τουρσιά, κάπαρη, κρίταμο, λιαστή ντομάτα, ξηρά σύκα, βότανα και μυρωδικά, αγκινάρες, τη χαρακτηριστική λούζα (ελληνικό «προσούτο»)και πολλά ακόμη. Φέτος το γιαούρτι παράγεται από την γειτονική Μύκονο(!) με γάλα της Τήνου. Μια νέα επιχείρηση ζυθοποιίας που ξεκίνησε το 2012, η ΝΗΣΟΣ, σήμερα εξάγει μπίρα στην Ευρώπη και στην Αυστραλία. Το 2014 κέρδισε το αργυρό μετάλλιο στην κατηγορία Πιλσνερ και φέτος δέχεται τόση ζήτηση ώστε πρέπει να ανοίξει νέα γραμμή παραγωγής για να ανταποκριθεί.

Όμως το νησί δεν παραμένει μόνο στην παραγωγική του δραστηριότητα. Με τον κίνδυνο να φανώ σαν τουριστικός οδηγός του νησιού, προσθέτω ότι εδώ και χρόνια είναι γνωστό για τα πολιτικά του δρώμενα, που στηρίζονται παραδείγματος χάριν στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού και ετήσιο πια φεστιβάλ Τήνο. Ψηλά στον Πύργο, γενέτειρα του αδικημένου γλύπτη Χαλεπά, βρίσκει κανείς το υπερσύγχρονο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας. Το Μουσείο Τσόκλη στο Κάμπο φιλοξενεί τα έργα του, αλλά και μια σειρά δραστηριοτήτων όπως το φεστιβάλ σινεμά – ως παράρτημα του πετυχημένου φεστιβάλ Σύρου. Ο ίδιος ο Δήμος στηρίζει μια σειρά συναυλιών και πολλές ακόμα πολιτιστικές δραστηριότητες.

Οι… συνιστώσες

Σε αντίθεση με άλλα Κυκλαδίτικα νησιά, η Τήνος έχει πάρα πολλά χωριά διασπαρμένα σε όλη την έκτασή της- όπως η Καρδιανή, ο Βώλακας, ο Τριαντάρος και ο Μπερδεμιάρος. Εγκαταλελειμμένα στο παρελθόν, πολλά σπίτια σήμερα έχουν αναπαλαιωθεί κι έτσι παρουσιάζουν στον επισκέπτη την αίσθηση ζωντάνιας και ενασχόλησης. Διάφοροι αρχιτέκτονες- γνωστοί και μη- χρησιμοποιούν την πέτρα της Τήνου (μάρμαρο, γρανίτη) ώστε να κτίσουν μικρά ξενοδοχεία, σπίτια ή οικισμούς ολόκληρους, συνδυάζοντας το σύγχρονο με το παραδοσιακό.

Πάρα ταύτα, όλος ο παραπάνω πλούτος δεν αρκεί. Η Τήνος είναι σαν την Ελλάδα σε μικρογραφία. Έχει όλα τα στοιχεία, όλες τις «συνιστώσες» που την καταστούν ελκυστική, δημιουργική και παραγωγικοί σε πολλούς τομείς. Παράγει προϊόντα, αλλά μόνο λίγα φτάνουν έξω από τα σύνορά της. Έχει πλούσια πολιτιστική παράδοση, αλλά δεν είναι στο χάρτη του μαζικού θρησκευτικού τουρισμού, όπως άλλα σημεία του πλανήτη- και πώς να είναι όταν δεν υπάρχουν πλοία τον χειμώνα; Όπως η χώρα ολόκληρη, έτσι και η Τήνος υποφέρει από τα συνηθισμένα προβλήματα της αυθαίρετης δόμησης, ενώ ακόμα να λύσει τα γνωστά προβλήματα μα τα σκουπίδια (βλ. ανακύκλωση), το πρόβλημα μεταφορικών συνδέσεων τον χειμώνα κ.λπ.

Αφίσες στην ορεινή Καρδιανή λένε ΟΧΙ στην πρόταση να επιλεγεί το χωριό για την ταξινόμηση σκουπιδιών. Τα συνηθισμένα…

Δεν αρκούν οι μικρές παραγωγές των τοπικών προϊόντων και οι πολλές εξαιρετικές ταβέρνες με παραδοσιακά γεύματα για να γίνει η Τήνος ένα γαστρονομικό  silicon valley, ούτε έχουν λόγο ύπαρξης οι πολιτιστικές δραστηριότητες πέραν του σύντομου καλοκαιριού.

Για να υπάρξει μια Τήνος που θα ακούγεται, που θα κάνει την διαφορά , πρέπει να κτιστεί το brand name της, ως brand name TINOS ξεχωριστά από εκείνο της Ελλάδας. (Το brand name MYKONOS και ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ ήδη υπάρχει…) και αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς ένα  ολοκληρωμένο κρατικό σχέδιο, ένα plan A που θα επενδύσει σε όλα τα παραπάνω με τρόπο εποικοδομητικό.

Η νέα κυβέρνηση μπορεί κάλλιστα να διαμορφώσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο γύρω από το brand name  πολλών περιοχών της επικράτειας. Το ζητούμενο είναι να διαπνέεται το σχέδιο από μια εντελώς πρωτοπόρα για την Ελλάδα φιλοσοφία, ‘ώστε να ρίξουμε τις δυνάμεις του κράτους και να επενδύσουμε στους «νικητές» εκείνους που- όπως στην Τήνο- ήδη κερδίζουν τις «αγορές», έστω και τις τοπικές. Δηλαδή το σχέδιο πρέπει να βασίζεται στη «ριζοσπαστική» για την χώρα μας ιδέα ότι μπορούμε να βοηθάμε εκείνους που πάνε καλά, αντί να παρεμβαίνουμε με τον έναν η τον άλλο τρόπο για να «σώσουμε» εκείνους που έχουν αποτύχει.

Σημειώνω για παράδειγμα, ότι πολλές επιδοτήσεις διέπονται από την φιλοσοφία του «κακομοίρη», επειδή λειτουργούν ως συμπλήρωμα για τους «ανήμπορους» που για τον ένα ή τον άλλο λόγο χρειάζονται μια «αγκαλιά» – κρατική μάλιστα. Τώρα λέμε να αλλάξουμε φιλοσοφία ώστε να κτίσουμε πάνω στις επιτυχίες. Έτσι θα μπορέσουν να ανοίξουν τα φτερά τους οι μικρές αυτές πετυχημένες ομάδες, όπως εκείνες της Τήνου, που με σωστό branding και διαφήμιση διεθνούς εμβέλειας θα μπορούν να σηκώσουν την οικονομία ολόκληρη.

Αντί να αρμέξουμε λοιπόν την τοπική οικονομία μέσω της φορολογίας και της δυσβάστακτης γραφειοκρατίας, ας τη βοηθήσουμε να πάει ακόμα καλύτερα, ας κτίσουμε πάνω στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Έτσι θα ανθήσει μια τοπική κοινωνία μέσα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Το μήνυμα του Plan A; Καν’ το όπως στην Τήνο.