Περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους του Βερολίνου και της Ουάσιγκτον για να διαμαρτυρηθούν όχι κατά της λιτότητας και της αδιέξοδης οικονομικής κρίσης αλλά για μία άγνωστη στον πολύ κόσμο εμπορική συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ.

Εκ πρώτης όψεως είναι απορίας άξιο γιατί μία απλή εμπορική συμφωνία έκανε τόσα χρόνια για να συναφθεί, γιατί η κοινή συνέντευξη Τύπου άργησε 17 ώρες και γιατί προκάλεσε διαδηλώσεις εν όψει και της ανάλογης συμφωνίας που επίκειται μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε.

 

Η συμφωνία αυτή δεν είναι τόσο αθώα όσο δείχνει, όπως επισημαίνει ο γνωστός οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς: «Η μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία που έχει ποτέ συναφθεί ανάμεσα σε τόσες χώρες – γνωστή και ως TPP, από τα αρχικά της επωνυμίας της TransPacific Partneship – δεν είναι αυτό που φαίνεται. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία συμφωνία βάσει της οποίας οι πολυεθνικές εταιρείες θα διαχειρίζονται τις εμπορικές συναλλαγές για λογαριασμό των χωρών όπου εκπροσωπούνται τα πιο δυνατά επιχειρηματικά λόμπι».

 

Για να καταλάβουμε τον βαθμό στον οποίο οι πολυεθνικές αποκτούν διευρυμένες εξουσίες απέναντι στα κράτη, με στόχο την αποκλειστική υπεράσπιση των επιχειρηματικών τους συμφερόντων, ο Στίγκλιτς δίνει το εξής παράδειγμα: 

 

«Η Διατλαντική Συμφωνία δίνει τη δυνατότητα στις φαρμακευτικές εταιρείες, μέσα από φαινομενικά ανώδυνες αλλαγές, όπως τα “διπλώματα ευρεσιτεχνίας”, τα “αποκλειστικά δεδομένα” ή τα “βιολογικά προϊόντα”, να παρατείνουν επ’ αόριστον τα μονοπώλιά τους, να κρατούν τα γενόσημα εκτός αγοράς και να μπλοκάρουν την εισαγωγή των βιοϊσοδυνάμων των ανταγωνιστών τους για χρόνια!».

 

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όποια εταιρεία, ή όμιλος εταιρειών, νιώθει ότι απειλούνται τα επιχειρηματικά της συμφέροντα μπορεί να μηνύει την κυβέρνηση του κράτους και να ζητεί αποζημίωση.

 

 

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι με αυτήν τη συμφωνία οι μεγάλες καπνοβιομηχανίες παίρνουν την εκδίκησή τους για την αρνητική διαφήμιση που γίνεται τόσα χρόνια στα πακέτα των τσιγάρων με εικόνες από τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος.

 

Σύμφωνα πάντα με τις νέες διατάξεις, οι καπνοβιομηχανίες έχουν το δικαίωμα πλέον να μηνύσουν τις εθνικές κυβερνήσεις εάν θεωρήσουν ότι πλήττονται τα οικονομικά τους συμφέροντα από τις αποκαρδιωτικές εικόνες ασθενών με καρκίνο στα πακέτα των τσιγάρων.

 

Οι ΗΠΑ επιζητούν να εφαρμόσουν τον ίδιο μηχανισμό της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Επενδύσεων και Εμπορίου και με την Ε.Ε. Αυτή η συμφωνία θα ονομάζεται TTIP από τα αρχικά Transatlantic Trade and Investment Partnership.

 

Τα μυστικά έγγραφα λένε ότι δικαίωμα προσφυγής έχουν μόνο οι ξένες εταιρείες εις βάρος κυβερνήσεων και όχι το αντίστροφο, ότι οι αποφάσεις είναι δεσμευτικές για τα κράτη και δεν υπάρχει έφεση!

 

Προχωρούν ένα βήμα παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι, εάν δεν έχουν βγάλει το αναμενόμενο κέρδος λόγω κάποιου κανονισμού ή νόμου που εφαρμόζει η κυβέρνηση, τότε η Συμφωνία επιτρέπει να παρακάμψουν τα εθνικά δικαστήρια και να πάνε την υπόθεση σε διεθνή εταιρικά δικαστήρια.

 

Ακτιβιστές απ’ όλο τον κόσμο κατόρθωσαν να συγκεντρώσουν περισσότερες από 3 εκατομμύρια υπογραφές για να μην υπογραφεί η Συμφωνία με την Ε.Ε. μέσα στον επόμενο μήνα και να μην επικυρωθεί η Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία (CETA) με τον Καναδά.

 

Άραγε η μυστικότητα των διαπραγματεύσεων, που κράτησαν περισσότερα από δέκα χρόνια, δημιούργησε έναν μύθο γύρω από τη Συμφωνία ή θα δούμε το ελεύθερο εμπόριο να γίνεται πιόνι στα χέρια επιτήδειων μονοπωλιακών κερδοσκόπων;