Μεταξύ σφύρας κι Αλιάκμονος / Το σπίτι του τεμένους / Μίσος και αίμα / Ναπολέων Λαπαθιώτης: Αυτοβιογραφία – Η ζωή μου / Οικονομία και κοινωνία

Γιώργος Σκαμπαρδώνης

Μεταξύ σφύρας κι Αλιάκμονος

Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα

Σελ. 286

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Σκαμπαρδώνης χρησιμοποιεί ευφυολόγημα για τίτλο. Σχεδόν όλοι οι τίτλοι των βιβλίων του παραπέμπουν σε ένα περιπαιχτικό σχόλιο. Αυτή του η συνήθεια προφανώς θα του δημιουργούσε προβλήματα, αν κάθε φορά δεν τον δικαίωνε το αποτέλεσμα, γιατί για τον συγγραφέα αυτό αποτελεί παιχνίδι ζωής που μέσα του βρίσκει διέξοδο η δημιουργικότητά του. Συγγραφέας που διαθέτει τον «ρυθμό» του διηγήματος, ο Σκαμπαρδώνης επανέρχεται στη σύντομη διήγηση, μετά από δυο βιογραφικές-μυθιστορηματικές περιπέτειες. Είκοσι εφτά ιστορίες της αθέατης καθημερινότητας, ενός κόσμου που υπάρχει έντονα εντός μας κι ωστόσο μένει αόρατος, λες και μεριμνά για την προστασία του «είδους του». Αυτή την πολύτιμη πλευρά των εντυπώσεων, που μένουν ηχηρά σιωπηρές μέσα μας, φωτίζει σε κάθε του ιστορία με χαρισματική άνεση. Συμβάντα που ανατρέπουν τις αφόρητες συμβάσεις του βίου μας, που μας κρατούν σε μια ισορροπία με τον κόσμο, μικρές επαναστάσεις, δικές μας, που δικαιώνουν την ύπαρξή μας μέσα από το καθημερινό παιχνίδι που ανοίγουμε με την πραγματικότητα. Άνθρωποι καθημερινοί, ωστόσο μακράν ξεχωριστοί, «περιπτωσάρες» της ζωής είναι οι ήρωες του Σκαμπαρδώνη, ήρωες που μέσα από τη ροή της ζωής γίνονται γραφή. Με την άνεση που διαθέτει να αναδεικνύει από τον στεγνό τρέχοντα βίο την ποίηση των ιδιωτικών οραμάτων, χαρίζει στα πρόσωπα τη λάμψη που τους κλέβει η συνήθεια, τα κοινωνικά στερεότυπα, η ευκολία. Η ζωή λάμπει μεταξύ σφύρας και Αλιάκμονος, μελαγχολική, ειρωνική ενίοτε, χαρούμενη, διασκεδαστική, θλιμμένη – μια ζωή γεμάτη ιστορίες να σου διηγηθεί, σαν περιστατικά φευγαλέα που μέσα τους κουβαλάνε παρελθόν και μέλλον, που μέσα τους ανασαίνει το παρόν.

Καντέρ Αμπντολάχ

Το σπίτι του τεμένους

Μετάφραση: Γιάννης Ιωαννίδης

Εκδόσεις Καστανιώτη

Σελ. 426

Ένα βιβλίο που, καθώς μας πληροφορούν τα «συνοδευτικά του έγγραφα», έκανε θραύση στην Ολλανδία. Κάποτε ίσως ένα τέτοιο φαινόμενο, βιβλία που αναφέρονται σε σχεδόν «αντίπαλους» πολιτισμούς να αποτελούσε παράδοξο. Ωστόσο, παρά τις αντιπαλότητες του δυτικού με τον ισλαμικό κόσμο, φαίνεται πως έχει κατακτηθεί ένα μέτρο ισορροπίας, όπου ο ένας πλέον επιθυμεί να καταλάβει τον άλλο. Ο συγγραφέας Καντέρ Αμπντολάχ γεννήθηκε στο Ιράν, ωστόσο το 1988 αναγκάστηκε να ζητήσει πολιτικό άσυλο στην Ολλανδία. Στα ολλανδικά, λοιπόν, έγραψε μια ιστορία της πατρίδας του. Πίσω από το τέμενος της πόλης Σενετζάν βρίσκεται το σπίτι του. Ένα σπίτι το οποίο διοικείται, εδώ και αιώνες, από γενιά σε γενιά από την ίδια οικογένεια, αυτή στην οποία ανήκει και ο Αγάς Τζαν, ένας σημαντικός έμπορος χαλιών, αλλά και εξέχον μέλος της κοινωνίας της πόλης. Μέσα από μια ενδιαφέρουσα αφήγηση πληροφορούμαστε το ιδιαίτερο βάρος που έχει η διατήρηση μακραίωνων παραδόσεων για τη σωστή λειτουργία αυτών των κοινωνιών. Όνως, αυτή την ήσυχη και παραδεδεγμένη τάξη πραγμάτων, στους κόλπους της οποίας ο Αγάς Τζαν ασκεί την επιρροή του, με δικαιοσύνη και πάντα σύμφωνα με τους κανόνες του Κορανίου, έρχεται να διαταράξει η εμφάνιση του Αγιατολάχ Χομεϊνί, ο οποίος εξόριστος στο Παρίσι, ετοιμάζει και οργανώνει την επανάστασή του. Μια επανάσταση που θα φέρει τα πάνω κάτω στην ιστορία του Ιράν και θα επηρεάσει ριζικά ακόμα και αυτές τις ανθρώπινες σχέσεις. Οι χθεσινοί φίλοι θα μετατραπούν σε σημερινούς εχθρούς. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που διαπερνά τη σύγχρονη ιστορία της χώρας, καθώς και τις αλλαγές που επεβλήθησαν εκεί σε ό,τι αφορά την κοινωνική, πολιτική, αλλά και ανθρώπινη διάστασή τους.

Άρνε Νταλ

Μίσος και αίμα

Μετάφραση: Γρηγόρης Κονδύλης

Εκδόσεις Μεταίχμιο

Σελ. 520

Τον Πολ Γεμ τον γνωρίσαμε στην περιπέτειά του, η οποία παραλίγο να τον οδηγήσει εκτός του αστυνομικού σώματος. Ωστόσο, από μια απίθανη συγκυρία βρέθηκε να είναι ένας από εκείνους που στελέχωσαν την Ομάδα Άλφα, όπως βαφτίστηκε πρόχειρα, και σκοπός της συγκρότησής της ήταν να πιάσει τον δολοφόνο των ισχυρών οικονομικών παραγόντων της χώρας. Η υπόθεση αυτή είχε συγκλονίσει τη Σουηδία (υπόθεση Misterioso) και η διαλεύκανσή της είχε ως αποτέλεσμα η ομάδα αυτή να γίνει μόνιμη. Σ’ αυτή τη νέα του περιπέτεια βρίσκουμε τον Πολ Γεμ να έχει λύσει και τα περίπλοκα προσωπικά του προβλήματα. Αυτή τη φορά οι σχέσεις μεταξύ των μελών που απαρτίζουν αυτή την επίλεκτη αστυνομική ομάδα έχουν εξελιχθεί, έχει περάσει καιρός από την πρώτη τους αμήχανη και επιφυλακτική επαφή. Τώρα βρίσκονται αντιμέτωποι με μια διεθνή υπόθεση, που έχει να κάνει με έναν δολοφόνο, ο οποίος έχει πάρει μια πτήση από την Αμερική και κατευθύνεται στο αεροδρόμιο της Ατλάντα. Ένας κριτικός της λογοτεχνίας –πρέπει να προσέχει κανείς τι γράφει– βρίσκεται δολοφονημένος στην αποθήκη ενός αεροδρομίου, λίγο πιο έξω από τη Νέα Υόρκη. Στην πτήση της SAS για Στοκχόλμη όλες οι θέσεις είναι κατειλημμένες, ωστόσο την τελευταία στιγμή μια θέση μένει κενή, αυτή του δολοφονημένου. Στη θέση αυτή θα ταξιδέψει ο δολοφόνος, ενώ στη μακρινή Σουηδία η Ομάδα Άλφα βρίσκεται σε συναγερμό μετά την πληροφορία ότι η χώρα ετοιμάζεται να δεχτεί έναν Αμερικανό κατά συρροήν δολοφόνο. Ο Άρνε Νταλ καταφέρνει να δημιουργήσει ξανά μια καυτή ατμόσφαιρα στο «παγωμένο σουηδικό περιβάλλον».

Ναπολέων Λαπαθιώτης

Αυτοβιογραφία – Η ζωή μου

Εκδόσεις Κέδρος

Σελ. 290

Μια από τις συμπαθέστερες πνευματικές φυσιογνωμίες των αρχών του περασμένου αιώνα, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης αυτοβιογραφείται, μετά από την επιμονή ενός λαϊκού περιοδικού (Μπουκέτο), το οποίο τον φιλοξενεί στις σελίδες του τη δύσκολη εποχή των αρχών του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η δημοσίευση άρχισε στις 28 Απριλίου του 1940 και ολοκληρώθηκε στις 31 Οκτωβρίου του ιδίου έτους. Η χρονική περίοδος, που καλύπτεται με ακριβή αλληλουχία, ξεκινά από τη γέννηση του ποιητή στην περιοχή της Πλατείας των Αγίων Θεοδώρων, στο κέντρο της Αθήνας, και καταλήγει ως το 1917, όταν ο Λαπαθιώτης που είχε ακολουθήσει τον πατέρα του, απεσταλμένο από τον Βενιζέλο στην Αίγυπτο, επιστρέφει στα πάτρια εδάφη. Πρόκειται για μια περίοδο, αυτή των αρχών του εικοστού αιώνα, κατά την οποία συμβαίνουν σημαντικότατα γεγονότα, μερικά εκ των οποίων θα καθορίσουν και το μέλλον της χώρας. Επανάσταση του 1909, Βαλκανικοί Πόλεμοι, Πρώτος Παγκόσμιος, Εθνικός Διχασμός. Όλα αυτά περνούν από τη ζωή του Λαπαθιώτη σε πρώτο πλάνο, μιας κι ο πατέρας του, στρατηγός Λεωνίδας Λαπαθιώτης, αναμίχθηκε ποικιλοτρόπως στην πολιτική. Περά από την κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου, η αυτοβιογραφία του ποιητή, όπως είναι φυσικό, αναφέρεται και στην πνευματική κίνηση της εποχής του, στις πνευματικές φυσιογνωμίες, αλλά και στα λογοτεχνικά περιοδικά και φυσικά και στο κίνημα του Δημοτικισμού, όπως αυτό εκφράστηκε δυναμικά από τις σελίδες του θρυλικού «Νουμά». Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ίδια η προσωπικότητα του ποιητή όπως αυτή αποκαλύπτεται, αλλά και οι κοινωνικοί και ιδεολογικοί του προβληματισμοί. Αναπλάθεται μια εποχή με τη ζωή της και ξαναζωντανεύουν περιοχές και στέκια της ιστορίας της πόλης, που οι καταστροφικές (καραμανλικές) πολεοδομικές αντιλήψεις ανάπτυξης κατέστρεψαν, εγκληματώντας σε βάρος των επόμενων γενεών. Το δίχως άλλο, μέσα από την αυτοβιογραφία του γνωρίζουμε ένα Λαπαθιώτη ανθρώπινο, ξεχωριστό… και άγνωστο.

Μax Weber

Οικονομία και κοινωνία

Κοινωνιολογία της εξουσίας

Μετάφραση – εισαγωγή – επιμέλεια: Θανάσης Γκιούρας

Εκδόσεις Σαββάλας

Σελ. 446

Από τη δεκαετία του ’80 επιχειρείται το συμμάζεμα και η έκδοση των απάντων του μεγάλου αυτού διανοητή. Εδώ έχουμε τον 5ο τόμο, ο οποίος απαρτίζεται από μια σειρά κειμένων, υπό τον γενικό τίτλο «Εξουσία». Πρόκειται για κείμενα της ώριμης περιόδου του συγγραφέα, που εξετάζουν ολοκληρωμένα την ιστορία της εξουσίας, τις πρωτόγονες μορφές της και τη συγκρότηση της πειθαρχίας ως βασικού συστατικού της στοιχείου, καθώς επίσης και τη συνάφειά της με τη θρησκεία, το δίκαιο και την οικονομία. Το φαινόμενο της εξουσίας είναι ένα από τα βασικότερα θεωρητικά ζητήματα με τα οποία δεν έχει ασχοληθεί μόνον η επιστήμη με τις αυστηρές περιχαρακώσεις της, αλλά και η λογοτεχνία, όπως γενικότερα και η τέχνη. Το ενδιαφέρον για την εξουσία ξεκινά ουσιαστικά από τα πρώτα βήματα της ανθρωπότητας. Οι εξελικτικές μορφές της στη διάρκεια της Ιστορίας αποσπούν το ενδιαφέρον του Βέμπερ κι αυτό γίνεται έκδηλο μέσα από μια σειρά κειμένων που παρατίθενται στην παρούσα έκδοση, η οποία έχει βασιστεί στην εγκεκριμένη έκδοση των Απάντων του γερμανού διανοητή, όπου κάθε τόμος αντιστοιχεί σε ένα διαφορετικό θέμα. Συνοδεύεται δε από μια εκτενέστατη εισαγωγή του καθηγητή Θανάση Γκιούρα, που απευθύνεται στον ενημερωμένο πάνω στο ζήτημα αναγνώστη, με κατατοπιστικές επεξηγήσεις, αλλά και παράθεση απαιτητικής επί μέρους βιβλιογραφίας. Επίσης, περιλαμβάνεται και μια άγνωστη μέχρι τη δεκαετία του 1980 ομιλία του συγγραφέα για την κοινωνιολογία του κράτους, στην οποία εξετάζονται οι μορφές νομιμοποίησής του.

Ξενοφών Μπρουντζάκης [[email protected]]