Η ελληνική οικονομία καταρρίπτει το ένα υφεσιακό ρεκόρ μετά το άλλο. 5,5 χρόνια σε επιτήρηση και μνημόνια,  28 τρίμηνα ύφεσης,  32 μήνες αποπληθωρισμού, δύο αναδιαρθρώσεις χρέους και 4 ανακεφαλαιοποίησεις τραπεζών

 

Η ελληνική οικονομία καταρρίπτει το ένα υφεσιακό ρεκόρ μετά το άλλο. 5,5 χρόνια σε επιτήρηση και μνημόνια,  28 τρίμηνα ύφεσης,  32 μήνες αποπληθωρισμού, δύο αναδιαρθρώσεις χρέους και 4 ανακεφαλαιοποίησεις τραπεζών. Μετά απ’ όλ’ αυτά είναι λογικό όλοι να έχουμε γίνει οικονομολόγοι με ειδίκευση η οποία μεταβάλλεται ανάλογα με την περίσταση.  Σαν καλοί οικονομολόγοι λοιπόν ας προσπαθήσουμε να αντλήσουμε χρήσιμα συμπεράσματα από το πρόσφατο παρελθόν προκειμένου στην αφετηρία της νέας συμφωνίας να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη.  Και αυτό γιατί η επανάληψη των ίδιων πολιτικών που οδήγησαν στην μεγάλη κρίση και στην παράταση της ύφεσης είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγήσει στα ίδια αποτελέσματα πολλαπλασιάζοντας τα αδιέξοδα.

Το παρελθόν μας δίδαξε ότι αποκλειστικά με την δημοσιονομική σταθεροποίηση και την συνέχιση της μονοθεματικής ατζέντας  δεν πρόκειται να έρθει η ανάπτυξη. Για πέντε χρόνια έχουμε παγιδεύσει την δημόσια συζήτηση αλλά και την οικονομική πολιτική αποκλειστικά στα θέματα των φόρων και της περικοπής των δαπανών. Ανεξάρτητα αν όλα αυτά είναι χρήσιμα ή όχι αύξηση στο ΑΕΠ δεν πρόκειται να επιφέρουν.

Στην συνέχεια πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι κρίσεις δεν αντιμετωπίζονται με μεταρρυθμίσεις. Οι μεταρρυθμίσεις μπορούν να συμβάλλουν στην επιτάχυνση της ανάπτυξης όχι όμως στην ανάσχεση της ύφεσης. Ο κανόνας λέει ότι οι κρίσεις αντιμετωπίζονται με εκτεταμένο πρόγραμμα επενδύσεων και νομισματικής χαλάρωσης.

Η αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού πρέπει να αποτελέσει την πρώτη προτεραιότητα για την οικονομική πολιτική. Η συνέχιση του αποπληθωρισμού στην ελληνική οικονομία αναστέλλει την αποταμίευση και την κατανάλωση και ακυρώνει μεγάλο μέρος των  αναπτυξιακών πολιτικών.

Σήμερα η βιωσιμότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος εξαρτάται από τον τρόπο αξιολόγησης  της ΕΚΤ. Τα κριτήρια αξιολόγησης όμως επικαιροποιούνται και δεν αποτελούν μια σταθερή παράμετρο. Π.χ. μετά από έξι μήνες η ΕΚΤ μπορεί να μεταβάλει τον τρόπο με τον οποίο αξιολογεί  τον αναβαλλόμενο φόρο και να ζητήσει νέα ανακεφαλαιοποίηση.  Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι ‘υπό συνθήκη’ βιωσιμότητα του  τραπεζικού συστήματος δεν μπορεί να πείσει  επενδυτές αλλά φοβάμαι ούτε και αποταμιευτές. Το χειρότερο είναι ότι την (ούτως ή άλλως) περιορισμένη στήριξη του τραπεζικού συστήματος την εξαρτά από την  πορεία των συζητήσεων της Ελλάδας με την τρόικα. 

Η νέα συμφωνία που θα μας βγάλει από την κρίση και θα επιταχύνει την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές δεν μπορεί να κινείται στα ίδια πλαίσια με τα προηγούμενα μνημόνια. Σήμερα περισσότερο από ποτέ υπάρχει η ανάγκη  δίπλα στα δημοσιονομικά μέτρα  να τοποθετηθεί και μια άλλη γκάμα μέτρων  θεσμικού και οικονομικού χαρακτήρα που θα μπορέσουν να ενεργοποιήσουν την οικονομία.

 

* Ο Διονύσης Χιόνης είναι Καθηγητής Οικονομικών ΔΠΘ