Το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι και ο συναγερμός διαρκείας για νέες επιθέσεις τζιχαντιστών σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις διαλύουν – πρακτικά και όχι σε επίπεδο δηλώσεων κι εντυπώσεων – τα σχέδια προσαρμογής των κρατικών προϋπολογισμών, αφού κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει ακόμα με ακρίβεια πόσο θα εκτιναχθούν οι δαπάνες για την ασφάλεια και τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, αλλά και ποιες χώρες θα επηρεαστούν περισσότερο. 

 

Το βέβαιο είναι ότι οι δαπάνες θα αυξηθούν δραματικά. Ο συνδυασμός, μάλιστα, με την έκτακτη οικονομική επιβάρυνση λόγω προσφυγικού, μοιάζει εκρηκτικός. Εν ολίγοις, το βασικό γερμανικό εργαλείο επιβολής σκληρής λιτότητας στην Ευρώπη, το περιβόητο «Σύμφωνο Σταθερότητας»… αποσταθεροποιείται.

 

Ο πρώτος που φρόντισε να το υποβαθμίσει ήταν ο Ολάντ, όταν ξεκαθάρισε πως «αυτήν τη στιγμή υπερισχύει το Σύμφωνο για την Ασφάλεια», αφού «η Γαλλία βρίσκεται σε πόλεμο με το ISIS». Συνεπώς, ήδη έχει διαγραφεί η προοπτική για μείωση του γαλλικού ελλείμματος κάτω του 3% μέχρι το 2017, όπως επιθυμούσε διακαώς το Βερολίνο για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης. 

 

Ο Ολάντ δεσμεύτηκε για 17.000 περισσότερους αστυνομικούς και δικαστικούς, ενώ ήδη από τον Απρίλιο είχε ανακοινώσει αύξηση των στρατιωτικών δαπανών κατά 3,8 δισ. ευρώ για την επόμενη τετραετία, ποσό που σίγουρα θα αυξηθεί με τα νέα δεδομένα. 

Την ευκαιρία άρπαξε και ο Ρέντσι, που βρίσκεται υπό διαρκή πίεση, με το δημόσιο χρέος στο 133%, το δεύτερο υψηλότερο μετά της Ελλάδας. Η αύξηση δαπανών για αντιτρομοκρατικά μέτρα κατά 70 εκατ. στο σχέδιο προϋπολογισμού της Ιταλίας για το 2016, θα οδηγήσει πιθανότατα σε εκτροχιασμό. «Εάν οι γαλλικές δαπάνες για την αύξηση της ασφάλειας τύχουν ειδικής μεταχείρισης βάσει των κανόνων της Ε.Ε. για τα ελλείμματα, το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για την Ιταλία» διεμήνυσε στη Μέρκελ.

 

Σειρά πήρε και το τρομοκρατημένο από τον φόβο επιθέσεων Βέλγιο, με τον πρωθυπουργό Σαρλ Μισέλ να ανακοινώνει… εκτροχιασμό στον προϋπολογισμό κατά τουλάχιστον 400 εκατ. ευρώ «στον αγώνα κατά των τζιχαντιστών», ενώ ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε έβγαλε σχετικό κονδύλι 250 εκατ. 

 

Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, εξάλλου, η Βρετανία, που, αν και εκτός ευρωζώνης, επηρεάζει σημαντικά την οικονομία της, αλλά και το επιχειρησιακό σκέλος κατά του ISIS (συνάντηση Κάμερον – Ολάντ), ανακοίνωσαν αύξηση 15% στο μέγεθος των υπηρεσιών ασφαλείας μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι, όπως και διπλασιασμό των κονδυλίων για την κυβερνοάμυνα. 

 

Η Βρετανία διπλασιάζει το μπάτζετ για την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας και αυξάνει κατά 15% το προσωπικό της MI5 και της MI6 με 1.900 άτομα επιπλέον. Στις 22.11.15 ο Όσμπορν γνωστοποίησε ότι θα αυξήσει τον αριθμό stealth αεροσκαφών, αλλά και τις δαπάνες κατά της τρομοκρατίας κατά 30%. Θα προχωρήσει άμεσα στην παραγγελία 24 μαχητικών Lockheed Martin F35, ενώ προσεχώς θα αγοραστούν ακόμα 114 «κομμάτια». 

 

Ούτε η Γερμανία, όμως, είναι εκτός παιχνιδιού, ειδικά μετά τον πανικό στο Αννόβερο. Το Κοινοβούλιο έτυχε να οριστικοποιήσει τον προϋπολογισμό για την ασφάλεια για την επόμενη τριετία στις 12.11.15, ένα 24ωρο πριν από τις επιθέσεις στο Παρίσι. Το υπουργείο Εσωτερικών, μέσω της εκπροσώπου του Πάμελα Μιούλερ Νίσε, σχολίασε αμέσως μετά ότι «οριστικοποιήσαμε τον προϋπολογισμό μας για τα έτη 2016-2018 πριν από το χτύπημα, συνεπώς δεν ξέρουμε ακόμα αν θα προκύψει αναθεώρηση». Παραδέχτηκε, πάντως, ότι γίνονται συζητήσεις για επιπλέον κονδύλια.

 

Ήδη, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωκοινοβουλίου, οι δαπάνες κατά της τρομοκρατίας στην Ε.Ε. εικοσαπλασιάστηκαν μεταξύ 2002-2009.

Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας πρωτοσχεδιάστηκε το 2005 και βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: Πρόληψη, περιφρούρηση-προστασία, αναζήτηση και ανταπόκριση-αντίδραση. Στις 20.11.15, μάλιστα, οι υπουργοί Εσωτερικών της ευρωζώνης συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες για να συζητήσουν, για πρώτη φορά σε επίσημο επίπεδο, την ίδρυση μιας ευρωπαϊκού τύπου CIA.

 

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έσπευσε να κάνει λόγο για «ειδική μεταχείριση» στο Σύμφωνο Σταθερότητας, όσον αφορά τη Γαλλία, αλλά οι χώρες που επιθυμούν κάτι ανάλογο αυξάνονται καθημερινά, όπως φαίνεται να αναγνωρίζει και ο ίδιος: «Η Γαλλία, όπως και άλλες χώρες, πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους επιπρόσθετα μέσα, που δεν πρέπει να αντιμετωπιστούν ως κανονικές δαπάνες με βάση το Σύμφωνο Σταθερότητας». Διευκρινίζοντας ότι «στόχος είναι η εγγύηση για την ασφάλεια των πολιτών κι όχι η διεξαγωγή ενός πολέμου», διάκριση θολή προς το παρόν. 

 

Οι όποιες συζητήσεις, συμφωνίες και συνεδριάσεις, πάντως, μοιάζουν ακόμα άγουρες και μπορεί να αποδειχθούν ασκήσεις επί χάρτου. Στην πραγματικότητα, ουδείς γνωρίζει το μέγεθος των αναγκών κάθε χώρας για τον επόμενο χρόνο, αλλά και πόσο θα επηρεάσουν την Ευρώπη πιθανές νέες επιθέσεις των τζιχαντιστών το προσεχές διάστημα, αφού οι απειλές είναι καθημερινές, όπως και οι συναγερμοί. 

 

Την περασμένη Παρασκευή η γερμανική εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung» εκτίμησε ότι «οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι αλλάζουν τα πάντα, ακόμα και την πιστή εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας, αφού για πρώτη φορά στα χρονικά της Ε.Ε. το Παρίσι επικαλείται τη ρήτρα αμοιβαίας στρατιωτικής συνδρομής που καθιέρωσε η Συνθήκη της Λισσαβώνας. Η σχετική διάταξη θεωρείται “πρόσκληση στα όπλα”». 

 

Ασφαλώς και το Βερολίνο προσπαθεί ποικιλοτρόπως να κρατήσει όσο γίνεται τα γκέμια του Συμφώνου Σταθερότητας, εν μέσω τρομοκρατικού σοκ κι έξαρσης του προσφυγικού, όμως ήδη εκφράζονται ανησυχίες ότι οι αυξημένες δαπάνες, ειδικά στον τομέα της ασφάλειας, ενδέχεται να οδηγήσουν, εν τέλει, σε περικοπές σε άλλους τομείς των κρατικών προϋπολογισμών της ευρωζώνης, όπως στις υποδομές, την υγεία ή την παιδεία. Υπάρχουν, μάλιστα, και οι παράπλευρες πιέσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία, αφού υπολογίζεται πως χώρες όπως η Γαλλία θα έχουν σοβαρές απώλειες στον τουρισμό και στον εμπορικό τους τζίρο, ενδεχομένως και άνω του 30%, μέσα στο επόμενο έτος.