Η ομιλία του Ντμίτρι Με ντβέντεφ για την «Κα τάσταση του Έθνους» στο Μεγάλο Παλάτι του Κρεμλίνου ήταν ίσως η σημαντικότε ρη πολιτική παρέμβαση του Ρώσου προέδρου από τότε που διαδέχθηκε τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Η ομιλία του Ντμίτρι Με ντβέντεφ για την «Κα τάσταση του Έθνους» στο Μεγάλο Παλάτι του Κρεμλίνου ήταν ίσως η σημαντικότε ρη πολιτική παρέμβαση του Ρώσου προέδρου από τότε που διαδέχθηκε τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

«Πρέπει να παραδεχθούμε ότι τα προηγούμενα χρόνια καταφέραμε να κάνουμε αρκετά για να λύσουμε τα προβλήματα που κληρονομήσαμε από το παρελθόν, αλλά αποτύχαμε να απορρίψουμε την πρωτόγονη δομή της οικονομίας και την ταπει νωτική εξάρτησή της από πρώτες ύλες» είπε ο Ρώσος πρόεδρος στην ομιλία του, που κράτησε 100 λεπτά. «Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο» πρόσθεσε. «Πρέπει να ξεκινήσει ο εκσυγχρονισμός και η ανανέωση του συνόλου της βιομηχανικής βάσης. Η επιβίωση του έθνους μας στον σύγχρονο κόσμο θα εξαρτηθεί από αυτό».

Είναι σαφές ότι η μομφή του Μεντβέντεφ είχε στόχο – έστω και έμμεσα – τον προκάτοχό του Βλαντί μιρ Πούτιν. Την τελευταία δεκαετία, άλλωστε, υπό την προεδρία του Πού τιν, η Ρωσία άνθισε χάρη στη ραγδαία αύξηση της τιμής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Γνήσιο «παιδί της Κα Γκε Μπε», ο Πούτιν παρα κολουθούσε από την πρώτη σειρά των καθισμάτων την ομιλία του Με ντβέντεφ με εκνευριστική απάθεια. Περιστασιακά χειροκροτούσε, μάλ λον αναγκαστικά, τον άνθρωπο που ο ίδιος διόρισε πρόεδρο και σίγουρα πολλές αρνητικές σκέψεις περνούσαν από το μυαλό του.

Η «αποτελεσματικότητα» της εξω τερικής πολιτικής της Ρωσίας, είπε ο πρόεδρος, «θα πρέπει να κριθεί από ένα και μόνο κριτήριο: Έχει συμβάλει στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στη χώρα μας;». Αυτό δείχνει μια ρι ζική αλλαγή από την προσέγγιση του Πούτιν, που έχει στόχο την αποκατά σταση της κυριαρχίας της Μόσχας σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και την απόκτηση πολιτικής επιρροής επί των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ευρωπαίων συμμάχων τους.

«Πατροκτόνος»;

Ο Μεντβέντεφ, αναμφίβολα, οφείλει τα πάντα στον Πούτιν, αλλά φαίνεται ότι η «πατροκτονία» στην πολιτική είναι σύνηθες φαινόμενο. Δεν καθορίζεται από τις προσωπικές σχέσεις αχαριστίας, αλλά από την ανάγκη έκφρασης των απαιτήσεων μιας νέας εποχής. Και ο Μεντβέντεφ προσπαθεί ακριβώς να εκφράσει μια άλλη εποχή.

Ο Πούτιν προέρχεται από τον σοβιετικό κρατικό μηχανισμό που κάποτε αισθανόταν συγκυρίαρχος του πλανήτη. Η άνοδος του Πούτιν στην εξουσία συνοδεύτηκε μάλιστα από την επαναφορά των σοβιετικών συμ βόλων. Συμβολικά, διέταξε την επανα φορά του απορριφθέντος σοβιετικού εθνικού ύμνου με νέους στίχους.

Δέκα χρόνια μετά, σταλινικές ρήσεις «κοσμούν» τους τοίχους ενός σταθμού του μετρό που ανα κατασκευάστηκε στη Μόσχα. «Και αν η αποκατάσταση του σοβιετικού παρελθόντος ήταν κυρίως συμβολική, ένα παραπέτασμα που βοήθησε τον εκσυγχρονισμό της χώρας, ορισμένες κινήσεις δείχνουν ότι τα σύμβολα εξελίσσονται σε γεγονότα», όπως ση μειώνει ο «Εκόνομιστ».

Αντιθέτως, ο Μεντβέντεφ – μέχρι να αναλάβει την προεδρία της Ρωσίας – ήταν διευθυντής του ενεργειακού γίγαντα Γκάζπρομ. Προέρχεται δηλα δή από τη νέα καπιταλιστική τάξη της Ρωσίας. Οι νέοι Ρώσοι επιχειρηματίες δείχνουν να εντυπωσιάζονται από τους δυτικούς συναδέλφους τους και θέλουν να τους μοιάσουν σε όλα.

Για έναν πολιτικό όπως ο Πούτιν η Γκάζπρομ αποτελεί πηγή υπερηφά νειας για την κρατική ισχύ της χώρας. Για έναν πρώην επιχειρηματία, όπως ο Μεντβέντεφ, η εξάρτηση της οικο νομίας από τις πρώτες ύλες συνιστά υστέρηση στην ανάπτυξη της χώρας. Και αυτό ακριβώς τόνισε στην ομιλία του… Οι γιγάντιες κρατικές εταιρείες  μονοπώλια, που αποτελούν «σήμα κατατεθέν» του Πούτιν, ο Μεντβέ ντεφ είπε πως «δεν έχουν μέλλον»…

«Μη βιώσιμες επιχειρήσεις είτε πρέπει να προχωρήσουν σε διαδικασί ες χρεοκοπίας είτε να εγκαταλείψουν την αγορά. Δεν θα τις προστατεύουμε εσαεί».

Το πρόβλημα που τίθεται τώρα είναι ότι, αν και ο Μεντβέντεφ «χρω στάει» στον Πούτιν, δύσκολα θα περιοριστεί στον ρόλο ενός ανδρει κέλου. Με δεδομένο μάλιστα ότι ο Πούτιν έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα θέσει πάλι υποψηφιότητα για την προεδρία της χώρας το 2012, θα πρέπει να αναμένεται όξυνση της διαπάλης ανάμεσα στους δύο ηγέτες. Διότι, φυσικά, σε μια χώρα με τόσο αυταρχικό πολιτικό σύστημα, όπως η Ρωσία, μοιρασιά της εξουσίας είναι αδύνατον να υπάρξει.

Δημοφιλέστερος ο Πούτιν

Οι περισσότεροι αναλυτές επιση μαίνουν ότι οι Ρώσοι αισθάνονται πως ο Πούτιν παραμένει επικεφαλής στη χώρα. Αυτή η εντύπωση είναι κοινή και έξω από τη Ρωσία: Το περιοδικό «Forbes» αξιολόγησε τον Πούτιν ως το τρίτο πιο ισχυρό πρόσωπο στην Ευρώπη, ενώ ο Μεντβέντεφ ήταν στην 43η θέση.

Αλλά και ο Μεντβέντεφ δύσκολα θα υποχωρήσει. Όπως σημειώνει η γερμανική εφημερίδα «Σιντόιτσε Τσάιτουνγκ», «πέρυσι ο Μεντβέντεφ εμφανίστηκε στην πρώτη του ομιλία για την “Κατάσταση του Έθνους” ως… νευρικός μαθητής. Τώρα έχει δείξει ότι έχει εξελιχθεί στον νέο ρόλο του ως προέδρου και είναι αποφασισμέ νος να αφήσει το δικό του αποτύ πωμα. Δεν θα έχει άλλωστε άλλη ευκαιρία»…