Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα με θέμα τη μετανάστευση που συνεχίζεται ώς τις μέρες μας στη θάλασσα του Αιγαίου και στις ακτές των νησιών μας, μια ατέρμονη ιστορία μέσα σε μιαν ιστορία που δεν λέει να τελειώσει· ένα δράμα δίχως λύτρωση!

 

Τζεμίλ Τουράν

Αζάντ με λένε

Εκδόσεις: Ι.Σιδέρης

Σελ,: 412

 

Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα με θέμα τη μετανάστευση που συνεχίζεται ώς τις μέρες μας στη θάλασσα του Αιγαίου και στις ακτές των νησιών μας, μια ατέρμονη ιστορία μέσα σε μιαν ιστορία που δεν λέει να τελειώσει· ένα δράμα δίχως λύτρωση!

 

Χριστούγεννα του 1990 και η πλατεία Κουμουνδούρου έχει μετονομαστεί στην κυριολεξία σε πλατεία Κούρδων που την κατακλύζουν κουβαλώντας ο καθένας ξεχωριστά τη δική του ιστορία, το μόνο που έχει για αποσκευές: να θυμάται διωγμούς, θανάτους, βασανιστήρια – ό,τι απέμεινε από τον κόσμο του. Ο ένας διηγείται στον άλλο μια τραγική απώλεια που την έχει σαν παρηγοριά, για να νιώσει ελπίδα μέσα από τα χαλάσματα μιας ζωής φορτωμένης με αβάσταχτο πόνο, αυθεντικό ανθρώπινο πόνο δίχως όρια!

Την απέραντη απελπισία του μετανάστη, του ξεριζωμένου, του ξένου, του απόκληρου, του ανθρώπου δίχως πατρίδα και όνειρα, ο Τζεμίλ Τουράν, ο Κούρδος-Έλληνας συγγραφέας, τη μετατρέπει σε μιαν ελεγεία ζωής, χαρίζοντάς μας ένα μοναδικό μυθιστόρημα κι ένα μάθημα ζωής που είναι πολύτιμο γιατί είναι συναρπαστικά ανθρώπινο. Μέσα από το δράμα ενός δεκαπεντάχρονου μετανάστη που είναι και ο αφηγητής της ιστορίας του, ο συγγραφέας, με ξεχωριστή μαεστρία, απομειώνει το μελό από το τραγικό και μας αποκαλύπτει τη χαμένη μας σχέση με την απλότητα ή αλλιώς το νόημα των πραγμάτων, το μεγαλείο τού να έχεις πατρίδα, να ζεις δίχως φόβο, να σιδερώνεις τα ρούχα σου… «πάνω σε μια λεπτή σανίδα και όχι στον σοφρά»…

Παρακολουθώντας την εσωτερικότητα του έφηβου αφηγητή, ο οποίος καλείται να ενηλικιωθεί μέσα από συντριπτικές και καταιγιστικές πραγματικότητες, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ίδια την ύπαρξή μας. Οι άνθρωποι που τα έχουν όλα κι οι άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα… Δίχως να το ομολογεί πουθενά, υπονοείται το όριο που συναντιούνται αυτοί οι διαφορετικοί κόσμοι ως ταυτόσημο δράμα με δυο όψεις στο ίδιο νόμισμα του ανθρωπισμού.

Δύσκολα ένα παρόμοιο εγχείρημα κρατά αποστάσεις από το μελόδραμα έτσι που να εξελίσσεται ως μια ανθρώπινη κατάσταση ψύχραιμα και κυρίως με μιαν αποκαλυπτική οικονομία συναισθημάτων. Και μοιάζει σχεδόν ακατόρθωτο γιατί το νεαρό της ηλικίας του αφηγητή απέχει παρασάγγας από τη σοφία, και η υπόθεση θα μπορούσε να μπλεχτεί σ’ ένα κουβάρι από συναισθήματα. Κι όμως, η αφήγηση διατηρεί τη λιτότητά της και αποφεύγει τον λυρισμό και το πάθος που αιτιολογούνται από τα τραγικά γεγονότα. Όλα παρακολουθούνται από μιαν απόσταση, δίχως διάθεση διευθέτησης ή διαμεσολάβησης. Ο πόνος μένει μόνος, ξερός, αιχμηρός, αδυσώπητος…

Εδώ, καλό είναι να επισημάνουμε ότι η λογοτεχνική διαπραγμάτευση παρόμοιων ιστοριών δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όταν το «ψαχνό» της ιστορίας είναι τόσο έντονο, τόσο κραυγαλέο, όταν όλα τα ανθρώπινα δράματα «συνωστίζονται» μέσα στις στενές σελίδες μια αφήγησης, ο συγγραφέας καλείται να κόψει τις υπερβολές της πραγματικότητας και να στρέψει την προσοχή στην αθέατη πλευρά των γεγονότων, τη σιωπηρή, εκεί που μια λεξούλα απλή ή ένα σημείο της στίξης μπορούν να δημιουργήσουν έναν αναπάντεχο συνεπαρμό. Ο νεαρός αφηγητής έχει φτάσει στην πλατεία Κουμουνδούρου αποκομμένος από την υπόλοιπη οικογένειά του, που μάλλον έχει χαθεί ή πνιγεί (δεν το γνωρίζουμε ακόμα) στον Έβρο στην προσπάθειά της να περάσει τα σύνορα.

«Οργισμένοι και εξαγριωμένοι άνθρωποι μαζεύονταν απέναντι από την πλατεία, στο αντικρινό πεζοδρόμιο, και φώναζαν συνθήματα, χειρονομούσαν και μας έφτυναν… Εγώ ντρεπόμουν και στεναχωριόμουν πολύ. Δεν τους είχα πειράξει σε τίποτα. Ούτε εγώ ήθελα να βρίσκομαι εκεί, σε κείνη την πλατεία, να ζω βρόμικος και παραπεταμένος, λες και δεν είχα γονείς και σπιτικό. Είχα;»…

Ο Τζεμίλ Τουράν ζει και εργάζεται εδώ και δεκαετίες στη χώρα μας, μιλά τη γλώσσα μας και άρα μετέχει με βαθιά σχέση στον πολιτισμό που αυτή φέρει. Στα ελληνικά κυκλοφορούν άλλα πέντε μυθιστορήματά του. Πρόκειται για μιαν αυθεντική κουρδική ψυχή που γράφει και εκφράζεται ελληνικά κι αυτό εκτός από συγκινητικό αποτελεί και το συναρπαστικό μέρος της προσωπικής οδύσσειας του συγγραφέα του οποίου έχουμε την τιμή να σας προτείνουμε σήμερα το τελευταίο ανάγνωσμα.

Κοντολογίς, πρόκειται για ένα μυθιστόρημα-στοχασμό πάνω στη μετανάστευση, γραμμένο από μετανάστη, που βίωσε όλη την τραγωδία ώς το τέλος της… και μετά το τέλος της ανάγνωσης αυτής της ιστορίας θα γίνει κατανοητό γιατί κανενός (μετανάστη) η ιστορία δεν έχει τέλος!