Σε επίπεδα – ρεκόρ οι πωλήσεις όπλων στις ΗΠΑ το 2015. Κυκλοφορούν 101,5 για κάθε 100 κατοίκους

 

Αν και φαίνεται ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιθυμεί να κλείσει τη θητεία του με μία ριζική μεταρρύθμιση στο θέμα της οπλοκατοχής, είναι πολύ πιθανό ότι θα αποτύχει και οι λόγοι είναι πολύ συγκεκριμένοι.

Στις 14 Δεκεμβρίου 2012 ο Μπαράκ Ομπάμα δάκρυσε κατά τη διάρκεια του μηνύματός του προς τους γονείς των 20 μαθητών του δημοτικού σχολείου του Κονέκτικατ που δολοφονήθηκαν μαζικά όταν ένοπλος εισέβαλε στο σχολείο και άρχισε να πυροβολεί. Το συγκεκριμένο περιστατικό μαζικής δολοφονίας δεν ήταν ούτε το πρώτο κατά τη διάρκεια της θητείας του Ομπάμα ούτε το τελευταίο.

Οι Αμερικανοί συνεχίζουν να αλληλοσκοτώνονται και ο πλανητάρχης μοιάζει αδύναμος να πείσει το Κογκρέσο ώστε να λάβει πιο αυστηρά μέτρα περιορισμού της οπλοκατοχής. Αυτήν την εβδομάδα ο Αμερικανός πρόεδρος ξαναέβαλε το θέμα της ανεξέλεγκτης οπλοκατοχής στην πολιτική ατζέντα, εξέφρασε την απογοήτευσή του από την απροθυμία του Κογκρέσου και δήλωσε ότι θα χρησιμοποιήσει «κάθε εξουσία που έχει αυτό το αξίωμα» για να θεσπίσει μέτρα για τον έλεγχο των όπλων.

Στη συνάντησή του την περασμένη Δευτέρα με την υπουργό Δικαιοσύνης αναζητήθηκαν τρόποι που θα μειώσουν την ένοπλη βία και θα εφαρμοστούν μονομερώς, μέσω μέτρων που δεν απαιτούν την έγκριση του Κογκρέσου.

Το περιστατικό στο δημοτικό σχολείο του Κονέκτικατ, όταν δολοφονήθηκαν 20 παιδιά ηλικίας από 5 έως 10 ετών και 6 ενήλικοι, για πολλούς θεωρήθηκε ως η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και ότι επιτέλους θα έμπαιναν περιορισμοί στην ανεξέλεγκτη πώληση όπλων, όμως διαψεύστηκαν όσοι πίστεψαν ότι κάτι θα αλλάξει.

 

Βιομηχανία σε άνθιση

Το παράδοξο είναι ότι, ύστερα από κάθε περιστατικό μαζικών δολοφονιών, οι πωλήσεις όπλων εκτοξεύονται. Και το 2015 ήταν μια χρονιά με πολλά περιστατικά. Σύμφωνα με οργανισμό που καταγράφει τις μαζικές δολοφονίες, τη χρονιά που πέρασε, σε 372 περιστατικά δολοφονήθηκαν 475 πολίτες και τραυματίστηκαν 1.870. Την ίδια στιγμή, η βιομηχανία όπλων στις ΗΠΑ είδε τις πωλήσεις της να φθάνουν σε επίπεδα ρεκόρ. Βάσει εκτιμήσεων, τα έσοδα της βιομηχανίας όπλων αναμένεται να αγγίξουν τα 12 δισ. δολάρια.

Η αύξηση των πωλήσεων έπειτα από κάθε περιστατικό μαζικής δολοφονίας οφείλεται στο γεγονός ότι οι πολλοί Αμερικανοί φοβούνται ότι η αναζωπύρωση του θέματος μπορεί να οδηγήσει σε απαγορεύσεις και σπεύδουν να κάνουν προμήθειες όπλων και πυρομαχικών.

Τα περιστατικά μαζικών δολοφονιών και η ανησυχία των Αμερικανών μήπως χάσουν το δικαίωμα της οπλοκατοχής δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο η βιομηχανία βρίσκεται σε άνθιση. Ακόμη ένα παράδοξο είναι ότι από την πρώτη εκλογή Ομπάμα στην προεδρία οι πωλήσεις όπλων αυξάνονται σχεδόν κατά 6% ετησίως. Σύμφωνα με αναλυτές, η αύξηση οφείλεται στην ύφεση της οικονομίας μετά την κρίση του 2008, που ενίσχυσε τον φόβο των Αμερικανών, αλλά και στη ρητορική των Δημοκρατικών που ζητούσαν περιορισμούς στην οπλοκατοχή. Κάποιοι από τους κατασκευαστές ανέφεραν ότι ο Ομπάμα, προφανώς χωρίς να το επιδιώκει, ήταν ό,τι καλύτερο συνέβη στη βιομηχανία.

Η βιομηχανία όπλων, ενώ τη δεκαετία του 1990 αντιμετώπισε την κατάρρευση, ενισχύθηκε από το κράτος μετά το 2001 με τα αυξημένα μέτρα για την αντιμετώπιση του φόβου της τρομοκρατικής απειλής. Το αμερικανικό κράτος αναζωογόνησε τη βιομηχανία όπλων, αν και οι πωλήσεις στο κράτος αποτελούν ένα μικρό κομμάτι των κερδών της. Βασικός «αιμοδότης» της βιομηχανίας παραμένουν οι πολίτες, συμβάλλοντας σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60% στα κέρδη των κατασκευαστών όπλων.

Ένας σημαντικός παράγοντας για την αύξηση των πωλήσεων είναι η ευκολία με την οποία όλο και περισσότεροι πολίτες αποκτούν πρόσβαση σε όπλα και κυρίως πυρομαχικά καθώς κάποιος που δαπανά 300 δολάρια για ένα όπλο θα δαπανήσει τουλάχιστον 10.000 δολάρια για πυρομαχικά. Η Wall Mart, αλυσίδα πολυκαταστημάτων, άλλαξε την πολιτική της για την πώληση όπλων επεκτείνοντας τις πωλήσεις σε περισσότερα καταστήματα και σε αστικές περιοχές και εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη έμπορο λιανικής πώλησης όπλων.

 

Ο ρόλος της NRA

Η ενίσχυση της βιομηχανίας όπλων, τα έσοδα – ρεκόρ που καταγράφει κάθε χρόνο, τροφοδοτούν έναν μηχανισμό που γιγαντώνεται και είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Οι έξι μεγάλες εταιρείες έχουν αποκτήσει τεράστια δύναμη ενώ είναι οι μεγάλοι χρηματοδότες της Εθνικής Ένωσης Όπλων (NRA), η οποία με σχεδόν 4 εκατομμύρια μέλη, με δραστηριότητες σε ολόκληρη τη χώρα, με χρηματοδότηση στα κόμματα και τους υποψηφίους, έχει εξελιχθεί σε έναν πανίσχυρο «θεσμό» που ασκεί πολιτική σε πολλά επίπεδα μέσα στην αμερικανική κοινωνία.

Κανείς δεν ξέρει πόσα χρήματα λαμβάνει η NRA από τη βιομηχανία όπλων, όμως, σύμφωνα με δημοσίευμα της «Washington Post», η NRA και οι θυγατρικές της δαπάνησαν 276.903.028 δολάρια για δωρεές το 2010. Με τη δυνατότητα να δαπανά τόσα εκατομμύρια κάθε χρόνο, είναι μία από τις πιο δυνατές ομάδες πίεσης στην Ουάσιγκτον και εξοβελίζει από τον δημόσιο διάλογο και το Κογκρέσο τις ομάδες πολιτών που επιθυμούν να υπάρξει έλεγχος στην οπλοκατοχή.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η NRA δαπανά 240.000.000 δολάρια περισσότερα από τη μεγαλύτερη ένωση που αγωνίζεται για τον έλεγχο των όπλων.

Η NRA έχει κλασικούς συμμάχους στην αμερικανική πολιτική σκηνή τους ακραία συντηρητικούς Αμερικανούς που εκφράζονται από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και τους βουλευτές του. Ο Ομπάμα υπαινίχθηκε μετά το περιστατικό μαζικής δολοφονίας στο Όρεγκον ότι οι Ρεπουμπλικανοί γονατίζουν μπροστά στην NRA.

Την ίδια άποψη, και πιο επιθετικά, εξέφρασε η υποψήφια για το χρίσμα των Δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον, την ώρα που η εκπρόσωπος Τύπου του υποψηφίου για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε σε συνέντευξη στο CNN φορώντας ένα κολιέ από αληθινές σφαίρες, αφήνοντας σαφέστατο υπονοούμενο για τη στάση των Ρεπουμπλικανών στην προσπάθεια του Ομπάμα να θέσει περιορισμούς στην οπλοκατοχή. Την περασμένη Δευτέρα ο γερουσιαστής των Ρεπουμπλικανών έδωσε ένα ενδιαφέρον επιχείρημα ενάντια στην προσπάθεια του Ομπάμα, λέγοντας ότι τον περιορισμό των όπλων τον θέλει μόνο ο κλασικός κακός του «Star Wars», ο… Νταρθ Βέιντερ.

Όμως η NRA δεν χρηματοδοτεί μόνο Ρεπουμπλικανούς. Το 2010 στήριξε με αρκετά εκατομμύρια δολάρια την καμπάνια 53 Δημοκρατικών υποψηφίων και το 2012 τουλάχιστον 20 Δημοκρατικοί υποψήφιοι είχαν τη στήριξη της Εθνικής Ένωσης Όπλων. Οι Δημοκρατικοί υποψήφιοι για τις εκλογές του 2012 έλαβαν κάτι περισσότερο από 2 εκατ. δολάρια, την ώρα που οι δωρεές προς τους Ρεπουμπλικανούς άγγιξαν τα 17 εκατ. δολάρια.

Για τις εκλογές του Νοεμβρίου οι εκπρόσωποι της NRA έχουν δηλώσει ότι θα δαπανήσουν όσα χρήματα χρειαστεί για να αποτραπεί ακόμη και η υποψία ότι το Κογκρέσο θα ψηφίσει νόμους για τον περιορισμό της οπλοκατοχής.

Και τα προηγούμενα χρόνια η δουλειά τους ήταν αποτελεσματική στον έλεγχο του Κογκρέσου. Η NRA το 2008 ενεπλάκη άμεσα ή έμμεσα σε 300 καμπάνιες υποψηφίων τόσο για Βουλή όσο και για τη Γερουσία και κέρδισε 230 από αυτούς. Τα χρήματα της NRA δεν κατευθύνονται μόνο σε υποψηφίους, αλλά προσλαμβάνουν και αρκετούς από όσους δεν καταφέρνουν να επανεκλεγούν. Το 2012 οι μισοί από τους λομπίστες της Ένωσης ήταν πρώην γερουσιαστές και πρώην κυβερνητικοί αξιωματούχοι που διατηρούσαν στενούς δεσμούς με την Ουάσιγκτον.

 

Χέρια βαμμένα με αίμα

Η σκληρή στάση της N RA έχει οδηγήσει τους πολέμιους της οπλοκατοχής να λένε ότι η οργάνωση αυτή έχει βαμμένα τα χέρια της με αίμα. Και δεν έχουν άδικο. Οι ΗΠΑ είναι η χώρα που κατέχει όλα τα αρνητικά πρωτεία στο θέμα των δολοφονιών από κάθε είδους όπλο που κυκλοφορεί ελεύθερα στο εμπόριο.

Με μία απλή αναζήτηση στο Διαδίκτυο και με ελάχιστα χρήματα μπορεί κάποιος να αγοράσει από μία καραμπίνα για κυνήγι λαγών μέχρι περίστροφα και αυτόματα όπλα. Οι περιορισμοί στην αγορά επιθετικών όπλων στις ΗΠΑ είναι ελάχιστοι. Σύμφωνα με τον νόμο του 1968, όπλο μπορεί να αγοράσει όποιος δεν έχει καταδικαστεί με ποινή μεγαλύτερη του ενός έτους, δεν του έχουν επιβληθεί περιοριστικοί όροι από κάποιο δικαστήριο και δεν διαφεύγει από τη Δικαιοσύνη.

Δεν μπορούν να αγοράσουν όπλο οι εθισμένοι σε ουσίες, όσοι με δικαστική απόφαση έχουν χαρακτηριστεί πνευματικά ασθενείς, οι μετανάστες που δεν έχουν άδεια παραμονής, αυτοί που έχουν αρνηθεί την αμερικανική υπηκοότητα, όσοι έχουν εκδιωχθεί ατιμωτικά από τις ένοπλες δυνάμεις. Τέλος, δεν μπορούν να αγοράσουν όπλο όσοι έχουν καταδικαστεί για θέματα ενδοοικογενειακής βίας. Όλοι οι υπόλοιποι μπορούν να αγοράσουν όπλα – και το κάνουν. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, οι κάτοικοι των ΗΠΑ διαθέτουν νόμιμα και παράνομα από 270.000.000 έως 310.000.000 όπλα κάθε είδους. Αυτό σημαίνει ότι κυκλοφορούν 101,05 όπλα για κάθε 100 κατοίκους. Το υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες χώρες όπου ο ΟΗΕ διαθέτει στοιχεία. Οι Αμερικανοί δεν αγοράζουν απλώς τα όπλα για να τα τοποθετούν στη βιτρίνα, αλλά τα χρησιμοποιούν. Κάθε χρόνο περισσότεροι από 30.000 Αμερικανοί σκοτώνονται από όπλο. Το 2013 ο αριθμός των θανάτων έφθασε τους 33.636, δηλαδή σχεδόν 92 άνθρωποι κάθε μέρα χάνουν τη ζωή τους από τη χρήση όπλων.

 

Μπορεί να αντιμετωπιστεί

Η βιομηχανία όπλων και οι υποστηρικτές της μπορεί ύστερα από κάθε περιστατικό μαζικών δολοφονιών να βλέπουν τις πωλήσεις τους να εκτοξεύονται, όμως έχουν πάντα την ανησυχία ότι οι πολιτικοί μπορεί να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Σκωτίας και της Αυστραλίας.

Το 1996 στην Αυστραλία καταγράφηκε ένα περιστατικό μαζικής δολοφονίας, στο οποίο ένας παρανοϊκός σκότωσε 35 άτομα στο Πορτ Άρθουρ. Οι Αυστραλοί δεν ήταν συνηθισμένοι σε τέτοια περιστατικά τυφλής βίας και δεν έχουν και το δεύτερο άρθρο του συντάγματός τους, όπως οι ΗΠΑ, που δίνει το δικαίωμα σε κάθε ζωντανό οργανισμό να κυκλοφορεί με όπλο. Οι Αυστραλοί πιστεύουν, όπως και πολλοί λαοί στον κόσμο, ότι το δικαίωμα στη ζωή είναι πιο ισχυρό από το δικαίωμα στην οπλοκατοχή.

Μετά το περιστατικό ο συντηρητικός πρωθυπουργός Τζον Χάουαρντ έπεισε το νομοθετικό σώμα να περάσουν έναν νόμο για την οπλοκατοχή, ο οποίος ψηφίστηκε μέσα σε δώδεκα ημέρες. Ο νόμος απαγορεύει στους πολίτες να κατέχουν αυτόματα και ημιαυτόματα όπλα, προβλέπει αναμονή 28 ημερών για όσους θέλουν να αγοράσουν όπλα και εφαρμόζει το μέτρο της επαναγοράς των όπλων από τους πολίτες που θέλουν να… ξεφορτωθούν τα απαγορευμένα πλέον είδη όπλων που κατέχουν. Το πρόγραμμα είχε ως αποτέλεσμα η κυβέρνηση να επαναγοράσει 700.000 όπλα από τους πολίτες της χώρας.

Το 1996, επίσης, ένας 43χρονος εισέβαλε σε σχολείο στο Ντάνμπλεϊν της Σκωτίας σκοτώνοντας 16 παιδιά. Την επόμενη χρονιά με νομοθεσία η Βρετανία απαγόρευσε την κατοχή αυτόματων όπλων στην επικράτεια της χώρας.

Τα μέτρα στη Βρετανία και την Αυστραλία απέδωσαν, αλλά δεν φαίνεται ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να επιβληθούν αντίστοιχα στις ΗΠΑ. Οι υποστηρικτές της ανεξέλεγκτης οπλοκατοχής μιλούν για το «θεϊκό δικαίωμα» στην προστασία της περιουσίας και υποστηρίζουν ότι τα όπλα είναι ο καταλληλότερος τρόπος αυτοπροστασίας. Μάλιστα, επτά πολιτείες έχουν επιτρέψει στους φοιτητές άνω των 21 να φέρουν όπλα μέσα στα πανεπιστήμια για να προστατεύονται.

Την ώρα που ο Ομπάμα κάνει την τελευταία του προσπάθεια να περιορίσει την καθημερινή τραγωδία, στο Τέξας τέθηκε σε ισχύ ένας νόμος που επιτρέπει σε όποιους κατέχουν νομίμως όπλα να φέρουν εμφανώς πιστόλια και περίστροφα σε δημόσιους χώρους. Ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης του Τέξας Γκρεγκ Άμποτ εκπροσώπησε τους υποστηρικτές του νόμου σχολιάζοντας στο Twitter: «Ο Ομπάμα θέλει να επιβάλει περισσότερο έλεγχο των όπλων. Η απάντησή μου; Μολών Λαβέ».

Η ανεξέλεγκτη κυκλοφορία των όπλων στις ΗΠΑ είναι μάλλον δύσκολο να περιοριστεί όταν συνδέεται με την… αμερικανοσύνη και προστατεύεται από το σύνταγμα της χώρας. Την ίδια ώρα, δεν αναμένεται να σταματήσουν τα περιστατικά μαζικών δολοφονιών σε μία χώρα όπου φαίνεται ότι τα λόμπι και τα κέρδη της βιομηχανίας είναι τόσο ισχυρά ώστε οι έμποροι δεν μοιάζουν να πολυενδιαφέρονται για τους ανθρώπους.