Συνέντευξη στη Δώρα Αμαραντίδου

Το βλέμμα του είναι ευθύ και αιχμηρό όπως ενός παιδιού που τα έχει αναλύσει όλα τα στραβά και τα παράλογα των ‘’κηδεμόνων’’ του και τολμά να μιλήσει με τη γλώσσα της πιο σκληρής αλήθειας του.

Συνέντευξη στη Δώρα Αμαραντίδου

Το βλέμμα του είναι ευθύ και αιχμηρό όπως ενός παιδιού που τα έχει αναλύσει όλα τα στραβά και τα παράλογα των ‘’κηδεμόνων’’ του και τολμά να μιλήσει με τη γλώσσα της πιο σκληρής αλήθειας του. Ο σκηνοθέτης Γιάννης Κακλέας προτιμά να χάνεται στα όνειρα και τις αδυναμίες του, δηλαδή στον κόσμο της Τέχνης του για να πει με απόλυτη επίγνωση της πραγματικότητας ότι ‘’όλοι μας πρέπει να κοιταχθούμε στον καθρέφτη για να δούμε ποιοι πραγματικά είμαστε. Χωρίς ντροπή.’’ Διότι μόνο έτσι μπορούμε να σπάσουμε τον παραμορφωτικό καθρέφτη μιας επίπλαστης ευμάρειας που οδηγεί στην τρέλα της καινοτομίας. Μιλάμε μαζί του για το έργο ‘’Διαμάντια και μπλουζ’’ της Λούλας Αναγνωστάκη, που παρουσιάζει στη Λαϊκή Σκηνή της Μονής Λαζαριστών του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας. Κι από κει ξεκινάει μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης, μέσα από την οποία αποδεικνύεται γιατί ο Γιάννης Κακλέας είναι από τους λίγους καλλιτέχνες που τολμούν να υψώνουν το ¨θέλω¨ τους ενάντια στο ¨πρέπει¨ κάθε μορφής εξουσίας.

Γιατί η Νόρα Κατσέλη υποδύεται την Άννα στα ‘’Διαμάντια και μπλουζ’’; ‘’Η Νόρα Κατσέλη είναι η Άννα, διότι η ψυχολογία της ταυτίζεται με της ηρωίδας. Από την πρώτη στιγμή αφέθηκε στα χέρια μου και υπήρξε μια εξαιρετική ¨μαθήτριά¨ μου. Με τη Νόρα Κατσέλη ήμασταν δυο άγνωστοι που βρεθήκαμε και πλέον πέρα από συνεργάτες, είμαστε και φίλοι.’’

‘’Μια παράσταση αφιερωμένη σε όσους χάθηκαν μέσα στις επιθυμίες τους, στις αδυναμίες τους και στα όνειρα τους’’ λέτε στο σκηνοθετικό σημείωμά σας. Διακρίνετε πολλούς ‘’χαμένους’’ γύρω σας; Ένας από τους ¨χαμένους¨ είμαι εγώ. Και η Λούλα Αναγνωστάκη χάνεται μεταξύ του ονείρου και της πραγματικότητας. Με αυτό το έργο γίνεται ένα κάλεσμα να χαθούμε μέσα στις αδυναμίες και τις επιθυμίες μας, για να ξαναβρεθούμε με έναν άλλο τρόπο. Έχει μια γενναιότητα να χάνεσαι μέσα στα όνειρά σου. Ο φόβος του να χαθείς στις καταστάσεις που επιθυμείς, σε κρατάει έξω απ’ τη ζωή. Εάν βαδίζουμε στα σίγουρα μονοπάτια, η ζωή μας θα ήταν πάρα πολύ ανιαρή, μικροαστική και θλιβερή. Όσοι ¨χάνονται¨, όταν βγουν απ’ το περίφημο τοπίο, όπου έχουν χαθεί, γυρίζουν κερδισμένοι.

Αλλά  τι γίνεται αν δεν βγούμε κερδισμένοι από το ‘’χάσιμο’’; Βεβαίως δεν χάνεσαι πάντα καλά. Πολλά παιδιά έχουν χαθεί σε ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις, στην τρέλα και στα drugs και δεν γύρισαν ποτέ. Το θέμα είναι να χάνεσαι, έχοντας πάντα ως γνώμονα το γυρισμό.

Πότε νιώθετε ότι πρέπει να επιστρέψετε στην πραγματικότητα; Όταν δεν έχω πια τίποτα παραπέρα να γευτώ. Και γυρίζω πίσω για να χαθώ ξανά με μεγαλύτερη ευκολία. Είμαι υπερήφανος για τις αδυναμίες μου και για την εμμονή μου να πραγματοποιώ τα όνειρά μου. Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχω στην Τέχνη. Αν δεν ¨χαθώ¨, δεν έχω λόγο να είμαι στο χώρο της Τέχνης.

Ποια σημασία έχει η κρίση στην ούτως ή άλλως ανασφαλή ζωή ενός καλλιτέχνη; Εμείς οι καλλιτέχνες υπάρχουμε μέσα στην κρίση με την ευκολία που υπάρχει ένα ψάρι στο νερό. Από την αρχαιότητα σε φάσεις κρίσεων και πολέμων, οι άνθρωποι της τέχνης και του πνεύματος όπως ο Αισχύλος, ο Ευριπίδης, ο Σοφοκλής και ο Αριστοφάνης έγιναν φάρος στη σκέψη των λαών. Οι άνθρωποι στις μέρες μας ανακάλυψαν ξανά υποκριτικά την κρίση, όταν το τραπεζιτικό σύστημα αποφάσισε ότι δεν είναι τόσο κερδοφόρο όσο θα θελε. Από μας λοιπόν τους καλλιτέχνες ζητιέται για μία ακόμα φορά να παίξουμε σωστά το ρόλο μας και να μην συνοδοιπορήσουμε με τις οποιεσδήποτε εξουσίες και να πάμε ενάντια στον φόβο που σπείρουν.

Και ο κόσμος σε τέτοια εποχή ανταποκρίνεται στο κάλεσμα των καλλιτεχνών του θεάτρου; Το θέατρο σαν μια διαδικασία πνευματική υπάρχει και θα υπάρχει σαν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του κόσμου, γιατί μέσα από το θέατρο και γενικά τη ψυχαγωγία γυρίζει στην ουσία. Έτσι οδηγούμαστε ώστε να εμβαθύνουμε στον εαυτό μας και να δούμε ξανά τις διαπροσωπικές μας σχέσεις μας.

Μήπως αποτελεί πολυτέλεια το ‘’ψάξιμο’’ του εαυτού μας, όταν μας λείπουν τα απαραίτητα στη ζωή μας; Έχει δημιουργηθεί η αντίληψη ότι πρέπει να μιλάμε μόνο για τα εξωτερικά φαινόμενα της κρίσης. Όμως, όπως λέει κι ο Άμλετ ¨υπάρχει κάτι σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας¨, υπάρχει κάτι βαθειά σαπισμένο στον πυρήνα της κοινωνίας μας. Αυτό θα γιατρέψουμε εμείς οι καλλιτέχνες. Γιατί μην ξεχνάτε ότι η τέχνη παίζει και το ρόλο του θεραπευτή. Και από πού ξεκινάει το σάπισμα της ελληνικής κοινωνίας; Από την ευκολία του Έλληνα να λέει ότι πάντα φταίει ο διπλανός του, η γυναίκα του, ο πρωθυπουργός, οι υπουργοί. Οι περισσότεροι λέμε ότι ποτέ δεν φταίμε εμείς. Ε,  λοιπόν, εμείς φταίμε! Ντρεπόμαστε να κάνουμε αυτοκριτική αλλά ήρθε ο καιρός να κοιταχθούμε καλά στον καθρέφτη και δούμε ποιοι είμαστε ακριβώς.

Μια δουλειά στο χώρο του θεάματος έχει φτάσει να γίνεται πολυδιαφημισμένη τηλε-λύση για πολλούς νέους που συρρέουν στις οντισιόν τηλεπαιχνιδιών. Ποιο είναι το σχόλιο σας; Είναι ευνόητο το ότι όλα αυτά είναι οικονομικά παιχνίδια των καναλιών. Όμως μην ρίχνουμε τις ευθύνες στα κανάλια αλλά στον καθένα ξεχωριστά, στον οποίο πηγαίνει σε τέτοια σόου. Το θέμα είναι ότι αυτά τα παιδιά που πάνε εκεί, είναι τα παιδιά μας. Κι υπάρχουν γονείς που σπρώχνουν τα παιδιά για να πάνε εκεί, δημιουργώντας έναν παραμορφωτικό καθρέφτη για τα παιδιά τους και τους ίδιους, ο οποίος γυρίζει μπούμερανγκ και τους δημιουργεί όλη αυτή την εικόνα της παρακμής.

Επιστρέφοντας τη συζήτησή μας στους αληθινούς καλλιτέχνες, που σίγουρα χρειάζονται και χρήματα για να αποδώσουν, θέλω να μου πείτε αν θεωρείτε την  κρατική επιχορήγηση στα θέατρα επαρκή και δίκαιη; Πιστεύω ότι ποτέ στα αλήθεια το υπουργείο Πολιτισμού δεν κοίταξε αυτό το θεσμό σε βάθος. Κάθε καινούργιος υπουργός που έρχεται, σαν να ζούσε σε άλλη χώρα και ξαναβλέπει το όλο θέμα απ’ την αρχή. Καθυστερούν βασανιστικά να δώσουν τις επιχορηγήσεις κι όταν ξαφνικά μετά από δύο χρόνια κάποιος πάρει τα λεφτά της επιχορήγησης, έχει ήδη καταστραφεί. Κάποιον πρέπει να νοιάξει αυτό. Η Τέχνη είναι εξίσου σημαντική με την υγεία. Πρέπει το Υπουργείο Πολιτισμού να βοηθήσει όσο γίνεται περισσότερο ειδικά τους νέους καλλιτέχνες για να μπορέσουν να αναπτύξουν ένα θέατρο πειραματικό, ερευνητικό, ένα θέατρο που πάει μπροστά την Τέχνη.

Η Θεσσαλονίκη, η γενέτειρα πόλη σας, έχει την καλλιτεχνική ζωή που της αξίζει; Όταν ήμουν έφηβος, έπρεπε να φύγω απ’ τη Θεσσαλονίκη για να αναπτυχθώ στην Τέχνη. Αλλά πλέον γίνονται πάρα πολλά αξιόλογα καλλιτεχνικά δρώμενα σε αυτή την πόλη, την οποία έχουν λίγο υποτιμήσει, γιατί δεν μαθαίνουμε τι γίνεται μέσα της. Ο κόσμος εδώ πηγαίνει στο θέατρο, στο σινεμά, ακούει μουσική. Θεωρώ ότι είναι μια πόλη που αναπτύσσεται συνεχώς και της αξίζει.

Ποιο είναι το ζητούμενό σας, σκηνοθετώντας και τραγουδιστές σε μουσικές παραστάσεις; Να πω κατ’ αρχάς ότι συνεργάζομαι πάντα με τραγουδιστές που μου αρέσουν και τα τραγούδια τους και η αισθητική τους. Από τότε που σπούδαζα θέατρο, ήθελα να κάνω παραστάσεις που να είναι σαν ένα τραγούδι: Καθαρές, έντονες και με όλα τα στοιχεία των μουσικών εναλλαγών. Όταν λοιπόν μου ζητιέται μια συνεργασία με τραγουδιστή που να έχει σοβαρούς όρους, δουλεύω με άξιους συντελεστές στο πλαίσιο μιας ομάδας. Τότε η θεατρική τέχνη κάνει ένα βήμα πίσω και δίνει στο τραγούδι και στον τραγουδιστή το πρώτο επίπεδο. Υλοποιώ συγκεκριμένες ιδέες με ένα μινιμαλιστικό τρόπο, σε χώρους όπως το Παλλάς, δεν μιλάμε για νυχτερινά κέντρα.

Δεν εγκλωβίζει τους τραγουδιστές μια σκηνοθετική προσέγγιση στις μουσικές τους παραστάσεις; Οι τραγουδιστές πράγματι δεν έχουν πείρα και δεν ξέρουν στα αλήθεια τι κάνει ο σκηνοθέτης. Αλλά αυτό δεν τους εγκλωβίζει στη σκηνή διότι δεν επεμβαίνω με θεατρικές διδασκαλίες. Νομίζω το αντίθετο: Τους απελευθερώνει, τους κάνει να αισθάνονται σαν ένας ρόλος που αναπτύσσεται μέσα από σενάριο τραγουδιών. Δημιουργώ μια ατμόσφαιρα κι έναν κόσμο όπου μπορούν τα τραγούδια να αναπνεύσουν καλύτερα.

Και κάτι τελευταίο: Ενώ είστε δημιουργός με ολιστική ματιά στην τέχνη, γιατί δεν έχετε ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία στο σινεμά; (Γελάει…) Τώρα χτυπάτε μια πολύ ευαίσθητη χορδή μου! Το σινεμά είναι η απόλυτη λατρεία μου. Μπορώ να δω και δέκα ταινίες την ημέρα. Από πολύ μικρό παιδί χανόμουν μέσα στην εικόνα του σινεμά. Δεν είναι στα άμεσα πλάνα μου να σκηνοθετήσω ταινία αλλά θα πετάξω στα σύννεφα, εάν υπάρξει αυτή η εμπειρία. Το έναυσμα για μένα είναι ένα καλό σενάριο και μια καλή παραγωγή. Είναι ένα όνειρο που δεν το μαρτυρήσει ούτε καν στον ίδιο μου τον εαυτό…