Με την προσφυγική κρίση άρχισε να εμφανίζεται μια νέα τάση στον ευρωπαϊκό χρηματοοικονομικό τομέα με υπηρεσίες αποκλειστικά για μετανάστες που παραμένουν αποκλεισμένοι από το τραπεζικό σύστημα λόγω έλλειψης εγγράφων

 

Οι  περισσότερες τράπεζες δεν θα δάνειζαν σε μετανάστες. Φτάνουν στις χώρες προορισμού τους χωρίς χαρτιά, δίχως «τραπεζικό  ιστορικό», χωρίς χρήματα. Υπάρχουν πολλά εμπόδια κι όχι μόνο τα εισοδηματικά κι άλλα κριτήρια που απαιτεί ο τραπεζικός δανεισμός. Κατ’ αρχάς εμπόδια με την γλώσσα, την ταυτοποίηση και την εμπιστοσύνη.

Ειδικά στο θέμα της ταυτοποίησης, οι μετανάστες που δεν διαθέτουν τα απαραίτητα ή και καθόλου έγγραφα αδυνατούν να αποδείξουν έστω την ταυτότητά τους. Κατά συνέπεια, οι τράπεζες δεν μπορούν ούτε να τους ανοίξουν λογαριασμό.

Με την προσφυγική κρίση, όμως, άρχισε να εμφανίζεται μια νέα τάση στον ευρωπαϊκό χρηματοοικονομικό τομέα με τραπεζικές υπηρεσίες ειδικά για μετανάστες.

Μια startup στο Λονδίνο, η Monese που προσφέρει χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, επιτρέπει σε Ευρωπαίους μετανάστες να ανοίξουν τραπεζικό λογαριασμό από  το τηλέφωνο. Το μόνο που απαιτείται είναι μια φωτογραφία διαβατηρίου και μια… selfie.

Στην Ιταλία, η Extrabanca διαφημίζεται και ως τράπεζα για μετανάστες. Μεγάλο ποσοστό του πελατολογίου της προέρχεται από την Ανατολική Ευρώπη, την Κίνα και τις Φιλιππίνες. Η Extrabanca επικεντρώνεται στο να τους κάνει την ζωή ευκολότερη, όπως και να τους βοηθά με τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που χρειάζονται για να μπορέσουν να νοικιάσουν ένα σπίτι για να μείνουν ή ακόμα και για να ανοίξουν μια δουλειά.

Στις ΗΠΑ, το 23% των νοικοκυριών των μεταναστών και το 35% των ισπανόφωνων νοικοκυριών, δεν έχουν κανένα τραπεζικό λογαριασμό ή την παραμικρή πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα. Πολλοί μετανάστες, κυρίως Μεξικανοί κι όχι μόνο, μαζεύουν χρήματα σε μια προσπάθεια να ζήσουν αξιοπρεπώς ανοίγοντας κάποιου είδους μικρή επιχείρηση. Όμως, δεν έχουν πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση.

Και στην Αμερική αρχίζουν σιγά – σιγά να εμφανίζονται εταιρίες που λειτουργούν ως τράπεζες γι’ αυτές ακριβώς τις περιπτώσεις. Η εταιρία Neighborhood Trust έχει ως πελάτες της κυρίως Λατίνους, οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν διαθέτουν τα απαραίτητα επίσημα έγγραφα ταυτοποίησης. Αλλά και οι υπάλληλοι της εταιρίας είναι κυρίως μετανάστες και γνωρίζουν τους πελάτες τους, πραγματοποιώντας τακτικές επιτόπιες επισκέψεις στις επιχειρήσεις των πελατών/δανειοληπτών τους.

Μια άλλη εταιρία, επίσης στις ΗΠΑ, η Oportum, έχει δώσει δάνεια αξίας 1.9 δισ. δολαρίων από το 2006 ως τώρα σε μετανάστες που προέρχονται κυρίως από την Λατινική Αμερική. Χρησιμοποιεί ένα “έξυπνο” σύστημα με αλγόριθμους και big data για να δανείζει σε άτομα που δεν διαθέτουν τραπεζικό – πιστωτικό ιστορικό.

Σε Ευρώπη κι Αμερική η έλλειψη εγγράφων αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για τους μετανάστες. Πάνω από τους μισούς Μεξικανούς μετανάστες στη Ν. Υόρκη δηλώνουν ότι δεν μπόρεσαν ποτέ να ανοίξουν ένα λογαριασμό ακριβώς επειδή δεν διέθεταν τα κατάλληλα χαρτιά.

Στη Ν. Υόρκη, 12 εταιρίες που λειτουργούν σαν τράπεζες για μετανάστες δέχονται ως ταυτοποίηση μια κάρτα που εκδίδουν οι αρχές της πόλης για να μπορέσουν οι μετανάστες να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες. Προσφέρουν ακόμα και ειδικά δάνεια για να καλύψουν οι μετανάστες το κόστος της πολιτογράφησης ή διαδικασιών αμνηστίας. Μέχρι και σήμερα, πάντως, οι συμβατικές τράπεζες δεν δέχονται την συγκεκριμένη κάρτα ως έγγραφο ταυτοποίησης.

Στην Βρετανία, καινούργιοι νόμοι απαγορεύουν στις τράπεζες να ανοίγουν λογαριασμό σε μετανάστες χωρίς άδεια παραμονής. Όμως, κάποιες μεγάλες «κανονικές» τράπεζες προσπαθούν να εξασφαλίσουν κι αυτές μέρος της πίττας μιας καινούργιας αγοράς, αφού οι πρόσφυγες και οι μετανάστες διαρκώς αυξάνονται στον δυτικό κόσμο.

• Η καναδέζικη Scotiabank επιτρέπει σε μετανάστες από την Κίνα να ανοίξουν λογαριασμό πριν ακόμη φτάσουν στον Καναδά, μέσω συνεργασίας με τρεις κινεζικές τράπεζες.
• Η γερμανική Deutsche Bank ξεκίνησε μια νέα υπηρεσία, αποκλειστικά για Τούρκους. Η υπηρεσία, μάλιστα, έχει τουρκική ονομασία. Λέγεται Bankamiz που σημαίνει «η τράπεζά μας». Στον τομέα της εξυπηρέτησης εργάζονται ταμίες που μιλούν και την γερμανική και την τουρκική γλώσσα, ενώ στις παροχές περιλαμβάνονται αναλήψεις από ATM’s στην Τουρκία χωρίς καμιά χρέωση και πέντε δωρεάν μεταφορές χρημάτων το χρόνο.

Η προσφυγική κρίση φέρνει στο προσκήνιο ένα σημαντικό «κενό» του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Πολλοί άνθρωποι οι οποίοι θέλουν να εργαστούν, να νοικιάσουν σπίτι και να ενταχθούν ενεργά κι ομαλά στις κοινωνίες των χωρών που φιλοδοξούν να γίνουν οι καινούργιες τους πατρίδες, ανακαλύπτουν ότι βρίσκονται στον αέρα, μη μπορώντας καν να έχουν τραπεζικό λογαριασμό. Ωστόσο, ήδη διαφαίνεται μια κάποια ευελιξία.