Ένας δάσκαλος αναλαμβάνει να διδάξει σ’ ένα ίδρυμα κωφαλάλων και γνωρίζεται με τη Σάρα, μια κωφάλαλη που δουλεύει στο ίδρυμα και λόγω παιδικών τραυμάτων αρνείται να μιλήσει. Δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη φορά, ο Γιάννης Βούρος επαναλαμβάνει τα «Παιδιά ενός κατώτερου θεού» στο θέατρο Βεάκη και κρατάει για τον εαυτό του τον ρόλο του Τζέημς, έχοντας στο πλάι του ως Σάρα τη Χρύσα Παπά. Είναι η πρώτη του δουλειά στη μετά ΚΘΒΕ εποχή…

 

Όλα τα έργα σημαίνουν πολλά για μένα. Και αυτά που χαρακτηρίστηκαν ως επιτυχίες αλλά και αυτά που καταγράφηκαν από κοινό και κριτικούς ως αποτυχημένα. Από τη στιγμή που αποτέλεσαν επιλογές μου, εμπεριέχουν κομμάτια της ψυχής μου. Θα μπορούσα ίσως να ξεχωρίσω αυτά που, λόγω έντασης σκηνών και βαθιάς κατάδυσης, μετατέθηκαν στη λίστα των μύθων, όπως τώρα αναφέρεται για τα «Παιδιά», αλλά σε τελική ανάλυση θα ήταν άδικο απέναντι στα άλλα που πραγματεύονται πιο ήπιες καταστασεις, όπως π.χ. η αδικημένη, κατά την άποψή μου, «Ευριδίκη» του Ανούιγ. Σε κάθε περίπτωση είναι γοητευτικό να επιστρέφεις στις μεγάλες σου επιτυχίες και να επαναδιαπραγματεύεσαι ζητήματα που αφορούν το αξιακό σου σύστημα, όπως οι μειονότητες ή η γκετοποίηση ή η αποξένωση ή η εσωστρέφεια, ο σκοταδισμός, ο διαχωρισμός της αδαούς κοινωνίας σε υγιείς και άρρωστους πολίτες. 

 

Ναι, είναι το πρώτο μου μετά την αποπομπή μου από το Κρατικό Θέατρο και πρέπει να ομολογήσω ότι έγινε λίγο ξαφνικά, αιφνιδιαστικά θα έλεγα, καθώς είχε περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από τις εκλογές και πίστεψα πως από τις προγραφές της νέας κυβέρνησης είχα γλιτώσει. Αφελώς πίστεψα πως το έργο μου υπερίσχυσε των εκκαθαριστικών διαθέσεων που έδειξε ο ΣΥΡΙΖΑ. Προφανώς και έκανα λάθος. Έπρεπε, λοιπόν, να βρω αίθουσα, έργο και βέβαια ικανό θίασο να υπηρετήσει αυτές τις ιδιαίτερα απαιτητικές καταστάσεις των ηρώων. Το κοινό, όπως πάντα, θα κρίνει. Άλλωστε ό,τι και να λέμε εμείς, υπενθυμιζω πως θέατρο είναι ένα εκ των υστέρων αποτέλεσμα και όχι ένα εκ των προτέρων γεγονός. 

 

Μα τη δύναμη της Αγάπης. Αυτή είναι η διαβρωτική και συνάμα συγκολλητική ουσία που εξασφαλίζει την ποιότητα της ζωής μας. Διαβρωτική γιατί ανά πάσα στιγμή μπορεί να διαλύσει προσκολλήσεις σε αρχές και ιταμά συναισθήματα αλλά και συγκολλητική ώστε να μπορεί να συγχωρέσει και να καρποφορήσει υψηλής ποιότητας επαφές και σχέσεις. Όταν η παράσταση τελειώνει κι εγώ και οι συνεργάτες μου αντικρίζουμε, καθώς ανάβουν τα φώτα της πλατείας, τα δακρυσμένα μάτια των θεατών γεμάτα λυτρωτική συγκίνηση, συνειδητοποιώ ότι κάτι καλό προσπαθήσαμε να προσφέρουμε και φέτος. 

 

Με τον Σταμάτη (Κραουνάκη) αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε τον δρόμο που ακολουθεί ένας μουσικός σε μια ταινία. Τον δρόμο του soundtrack. Συζητήσαμε για το έργο, του ανέλυσα τι θα ήθελα, είδε πρόβες και κάποια στιγμή με φώναξε στο στούντιο και μου έπαιξε το βασικό θέμα. Ήταν αυτό που ήθελα. Αυτό το βασικό θέμα σε πολλές παραλλαγές ντύνει τις σιωπές, τα σκοτάδια, τις τρυφερές ή τις έντονες σκηνές της παράστασης. Και νομίζω πως ταιριάζουν απόλυτα με τις δεδομένες μουσικές οδηγίες που δίνει ο ίδιος ο Μέντοφ για κάποιες συγκεκριμένες σκηνές και που υποστηρίζονται από γνωστά κλασικά κομμάτια. 

 

Ο άνθρωπος του Πολιτισμού σήμερα δεν δημιουργεί. «Δημιουργεί» υπό προϋποθέσεις και πάντα βασισμένος στο απόθεμα ηρωισμού που τον διακρίνει ή στην οικονομική αντοχή του ίδιου ή των συγγενών του. Ο άνθρωπος του Πολιτισμού σήμερα επιβιώνει γιατί η ιδιωτική πρωτοβουλία επιμένει να αντιστέκεται σε πείσμα των καιρών και των ξεγάνωτων τενεκέδων που νομίζουν πως ο Πολιτισμός και η Τέχνη είναι πολυτέλεια. Κάποιος από αυτούς δεν κατηγόρησε την κρατικοδίαιτη Τέχνη και λίγο μετά διόρισε «κρατικοδίαιτο» συνάδελφο που επιχορηγείτο από το 1996 έως το 2011 σε εποπτευόμενο φορέα του υπουργείου; Ο παραλογισμός στο ανώτερο σημείο της κλίμακας. Δεν θα βγούμε εύκολα και γρήγορα από αυτή την κινούμενη άμμο. Δεν ξέρω ποιο κλαδί ή ποιο χέρι θα μας σώσει, αλλά αν δεν βρεθεί σύντομα φοβάμαι πως η εσωστρέφεια, η εγωπάθεια, η μιζέρια, ο σκοταδισμός και εντέλει η ανθρωποφαγία θα επικρατήσουν εις βάρος της γενναιοδωρίας, της αλληλεγγύης, του αντίδωρου, που είναι και ο σκοπός και ο στόχος της Τεχνης.

«Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού» του Μαρκ Μέντοφ. Μετάφραση, απόδοση και σκηνοθεσία: Γιάννης Βούρος

Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης. Παίζουν: Γιάννης Βούρος, Χρύσα Παπά, Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, Ντίνος Καρύδης, Θοδωρής Αντωνιάδης, Τζωρτζίνα Κώνστα, Λουκία Πεσκετζή. Θέατρο Βεάκη, Στουρνάρη 32, Αθήνα, τηλ.: 210-5223522. Παραστάσεις: Τετάρτη (19.15), Πέμπτη (20.00), Παρασκευή (21.00), Σάββατο (18.15 και 21.15), Κυριακή (19.15)