Αφορούσε τη διαφήμιση, στην ιταλική έκδοση της ιστοσελίδας Amazon, σχετικά με «αποκριάτικες στολές προσφυγόπουλων». Η εικόνα ενός αγοριού και ενός κοριτσιού ντυμένων προσφύγων, που παρέπεμπαν στη «σκοτεινή» περίοδο του Μεσοπολέμου, άφηνε αλγεινή εντύπωση και, όπως ήταν επόμενο, προκάλεσε «θύελλα αντιδράσεων», η οποία υποχρέωσε τη διαχειρίστρια εταιρεία να κατεβάσει τη συγκεκριμένη καταχώρηση μέσα σε λίγες ώρες.

 

Η πίεση στην ιταλική Amazon ήταν τεράστια, ακόμη και από το Βατικανό, και την υποχρέωσε να αποσύρει τη διαφήμιση για την απαράδεκτη αυτή «στολή», αλλά η βρετανική βιομηχανία παραγωγής συνέχιζε να τη διαθέτει προς πώληση. 

Όπως όμως είναι φυσικό, σε κάθε δράση υπάρχει και αντίδραση. 

 

 

Έτσι, μέσα σε λίγη ώρα ξέσπασε κόντρα μεταξύ των χρηστών του διαδικτύου στο συγκεκριμένο ζήτημα. Οι επικριτές όλων όσοι διαμαρτυρήθηκαν για τις αποκριάτικες στολές υποστήριζαν ότι η συγκεκριμένη ανάρτηση είχε «αλληγορική χροιά», αφού, με το να παραπέμπει στη δεκαετία του 1930, ήθελε να «υπενθυμίσει» στους Ευρωπαίους πως και οι πρόγονοί τους αναγκάστηκαν να «ξεριζωθούν» εξαιτίας των πολέμων και του ρατσισμού.

 

Οι μεν κατηγορούσαν τους δε για ρατσισμό και φασισμό, και οι… δε τους μεν για αλληλεγγύη και ευαισθησία… «του διαδικτύου». Κοινώς, ένας φαύλος κύκλος, χαρακτηριστικός της επιπολαιότητας και του επιφανειακού τρόπου με τον οποίο η Ευρώπη αντιμετωπίζει το προσφυγικό ζήτημα. 

 

Αυτή ακριβώς η προχειρότητα αντικατοπτρίστηκε στη σύνοδο των υπουργών Εσωτερικών στο Άμστερνταμ για την τρομοκρατία, τη μετανάστευση και τις πιέσεις που δέχεται η Ελλάδα, υπό την απειλή της «προσωρινής» – που δεν θα απέχει πολύ από το να μετατραπεί σε μόνιμη – εξόδου από τη Συνθήκη Σένγκεν. 

 

Η πλειονότητα των Ευρωπαίων εταίρων εκτιμά ότι η χώρα μας δεν τηρεί τις δεσμεύσεις και τα χρονικά όρια που έχει θέσει σχετικά με τη φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων της, που ταυτόχρονα αποτελούν και τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης προς Ανατολάς, ενώ παρατηρούνται και καθυστερήσεις ως προς την ολοκλήρωση των περιβόητων hotspots στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου για την προσωρινή φιλοξενία και καταγραφή των προσφύγων και μεταναστών που έρχονται κατά δεκάδες χιλιάδες από τα παράλια της Μικράς Ασίας.

 

Θεωρούν δε υπεύθυνη τη χώρα μας για τον «μη επαρκή έλεγχο των θαλάσσιων συνόρων από το λιμενικό», που είχε συνέπεια περισσότεροι από 850.000 πρόσφυγες και μετανάστες να εισέλθουν το 2015 στην Ευρώπη από τη Μέση Ανατολή και οι ροές να συνεχίζονται ανεξέλεγκτες, αφού από τις πρώτες ημέρες του νέου έτους ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών που φθάνουν στα ελληνικά νησιά παρουσιάζει αύξηση κατά 2.100% συγκριτικά με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα πέρυσι. 

 

Για τα όσα ειπώθηκαν από τους αρμόδιους υπουργούς των Ευρωπαίων εναντίον της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης συνόδου και τις επιπλήξεις που δέχθηκε η ελληνική πλευρά, διαβάσατε τις προηγούμενες ημέρες στα έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ. Εμείς θα επιχειρήσουμε μια συνοπτική και περιεκτική καταγραφή της πραγματικής κατάστασης γύρω από το ζήτημα.

 

 

Καταρχάς το 2016, σχετικά με τις μεταναστευτικές ροές, σε απόλυτους αριθμούς, αναμένεται πολύ πιο δυσοίωνο απ’ ό,τι αποδείχθηκε το 2015. Ήδη από τις πρώτες ημέρες της νέας χρονιάς διαφάνηκε ότι η κλιμάκωση του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, η επέλαση του Ισλαμικού Κράτους στη Μέση Ανατολή και οι διαρκώς επιδεινούμενες συνθήκες διαβίωσης των περίπου δύο εκατομμυρίων προσφύγων – κυρίως από τη Συρία – στην Τουρκία είναι οι παράγοντες που ωθούν όλο και περισσότερους σε μαζική έξοδο προς την Ευρώπη.

 

Επειδή οι καλοί μας «γείτονες» δεν επιδεικνύουν καμία αξιοσημείωτη διάθεση ελέγχου της δράσης των Τούρκων διακινητών στα τουρκικά παράλια, καθημερινά η ελληνική ακτοφυλακή βρίσκεται αντιμέτωπη στη θάλασσα με δεκάδες υπερφορτωμένες λαστιχένιες φουσκωτές λέμβους και σαπιοκάραβα – «πλωτά φέρετρα». 

 

Αυτό το προσφυγικό και μεταναστευτικό «κύμα» είναι αδύνατον να ελεγχθεί από την ευρωπαϊκή δύναμη της Frontex, πόσο μάλλον από την Ελλάδα.

 

Πράγματι η χώρα μας επιδεικνύει σοβαρές καθυστερήσεις ως προς την ολοκλήρωση των κέντρων καταγραφής στα νησιά, τα οποία αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για μια «ομαλή διαχείριση της κρίσης». Οι καθυστερήσεις αυτές οφείλονται αφενός στην έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιακών και κυβερνητικών φορέων και αφετέρου στις έντονες αντιδράσεις που παρατηρούνται στις τοπικές κοινωνίες των νησιών, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τις αντιδράσεις των κατοίκων της Κω και της Σάμου. 

 

 

Από την άλλη, όμως, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας δεν δικαιολογούνται να επικρίνουν την Ελλάδα για «ανικανότητα» και να την απειλούν με έξοδο από τη Συνθήκη Σένγκεν (η οποία αφορά την ελεύθερη μετακίνηση προσώπων και πραγμάτων μεταξύ των κρατών – μελών της ευρωζώνης), από τη στιγμή που το ένα μετά το άλλο τα κράτη – μέλη της συνθήκης κλείνουν τα σύνορά τους ή θεσπίζουν αυστηρούς ελέγχους ως προς τα κριτήρια χορήγησης ασύλου, αδυνατώντας και αυτά να διαχειριστούν τους εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που καταφθάνουν καθημερινά στα σύνορά τους. 

 

Επιπλέον, όμως, οι Ευρωπαίοι «ποιούν την νήσσαν» σχετικά με το περιβόητο και πολυδιαφημισμένο σχέδιο «μετεγκατάστασης 160.000 προσφύγων από την Ιταλία και την Ελλάδα στα υπόλοιπα 26 κράτη – μέλη της Ε.Ε. εντός δύο ετών», που κατέληξε σε ένα πρωτοφανές φιάσκο. Έχουν περάσει σχεδόν τέσσερις μήνες από την εξαγγελία του φιλόδοξου προγράμματος, αλλά στο πλαίσιό του έχουν μεταφερθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μόλις… 334 πρόσφυγες. 

 

Παράλληλα σε πολλά κράτη «αναβιώνουν» μνήμες της σκοτεινής εποχής του ναζισμού και του Ολοκαυτώματος. Μπορεί η σύγκριση να μοιάζει υπερβολική, αλλά πώς αλλιώς μπορεί κάποιος να σχολιάσει την είδηση της επιβολής του «φόρου κατά κεφαλήν», τον οποίο έχουν επιβάλει η Δανία, η Φινλανδία και εσχάτως το γερμανικό κρατίδιο της Βαυαρίας, στους πρόσφυγες που αιτούνται άσυλο στις χώρες αυτές και καλούνται να καταθέσουν είτε «χαράτσι» εκατοντάδων ευρώ είτε τα τιμαλφή που έχουν μαζί τους εν είδει ενεχύρου; 

 

Παράλληλα η ενίσχυση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και η ταυτόχρονη μεγάλη δημοσκοπική άνοδος ακροδεξιών και νεοναζιστικών «θυλάκων» αυξάνουν την πίεση προς τις κυβερνήσεις αυτών των χωρών, οι οποίες υποχρεώνονται να προχωρήσουν στη λήψη αυστηρότερων μέτρων για τη φύλαξη των συνόρων και την ανάσχεση των προσφυγικών ροών. 

 

Με βάση τα παραπάνω, η απομόνωση της Ελλάδας από την υπόλοιπη Ευρώπη και η μετατροπή της σε μια «αποθήκη ανθρώπων» είναι κάτι παραπάνω από ορατή. 

 

 

Στη σύνοδο κορυφής του περασμένου Δεκεμβρίου η χώρα μας δεσμεύθηκε να κατασκευάσει εκ του μηδενός, εντός μόλις δύο μηνών, πέντε κέντρα καταγραφής και ταυτοποίησης προσφύγων και μεταναστών σε Λέσβο, Σάμο, Κω, Λέρο και Χίο, και είχε δεσμευτεί να εφαρμόσει σύστημα πολιτικής προστασίας στα νησιά, ώστε να αντιμετωπίσει άμεσες ανάγκες, ανθρωπιστικές και ιατρικές. 

 

Επιπλέον δεσμεύθηκε να επιταχύνει τη λήψη μέτρων καταγραφής όσων εισέρχονται στη χώρα και αναχαίτισης της ανεξέλεγκτης μετακίνησής τους προς άλλα κράτη. Την απαραίτητη συνδρομή στο εγχείρημα αυτό έχει οριστεί ότι θα παρέχουν:

 

◆ Η Frontex (ο ευρωπαϊκός οργανισμός για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης) στους συνοριακούς σταθμούς. 

◆ Η ομάδα Rabit της Frontex στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων στα νησιά. 

 

Μία σειρά κράτη – μέλη, όμως, και κυρίως το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, η Αυστρία αλλά και χώρες του ανατολικού μπλοκ, έχουν εκφράσει έντονη δυσαρέσκεια για τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση έχει διαχειριστεί την κρίση τους τελευταίους μήνες. Πηγή των κατηγοριών εκ μέρους τους αποτελεί η άρνηση της Ελλάδας, για λόγους εθνικής κυριαρχίας, να δεχτεί τη βοήθεια της Frontex στην περίπτωση που αυτή είτε ενεργεί πέραν των αρμοδιοτήτων των εθνικών αρχών είτε παρεμβαίνει χωρίς να έχει προηγηθεί σχετικό αίτημα.

 

Προφανώς για τον λόγο αυτόν εκ μέρους της Ευρωπαϊκή Ένωσης, στο συμβούλιο υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, που διεξήχθη στις Βρυξέλλες στις 3 Δεκεμβρίου, υπό διαπραγμάτευση βρίσκονταν δύο προτάσεις: μία για προσωρινή εξάμηνη έξοδο της Ελλάδας από τη Συνθήκη Σένγκεν και μια άλλη για έξοδο μέχρι και δύο χρόνια.

 

Αυτό θα είναι το επακόλουθο σε περίπτωση που τίθενται σε κίνδυνο τα εσωτερικά σύνορα και «στον βαθμό που οι έκτακτες περιστάσεις που συνιστούν σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια εντός του χώρου χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα ή εντός τμημάτων αυτών, η προθεσμία για την επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα μπορεί να παραταθεί μέχρι ένα ανώτατο συνολικό όριο των δύο ετών», σύμφωνα με σχετικό έγγραφο του συμβουλίου. 

 

Ως απόρροια των διαβουλεύσεων, στην Ελλάδα πρόκειται να επιταχυνθούν οι διαδικασίες υλοποίησης και θέσης σε λειτουργία των hotspots για τους πρόσφυγες, η ολοκλήρωση της διαδικασίας καταγραφής των εισερχόμενων μεταναστών με την κατάθεση αιτήματος ασύλου ώστε να μεταφέρονται νόμιμα στα ευρωπαϊκά κράτη – μέλη και η δημιουργία των συμφωνηθέντων χώρων προσωρινής φιλοξενίας τους.