Το… «έργο» με τα μέτρα που αφορούν τους αγρότες άρχισε να παίζεται από πέρυσι, το 2015, και θα συνεχίσει να βρίσκεται επί της – πολιτικής – σκηνής μέχρι και το 2019. Δύο τα μέτρα που ελήφθησαν πέρυσι εις βάρος των αγροτών, τρία αυτά που θα υλοποιηθούν μέσα στο 2016, άλλα δύο μέσα στο 2017 και έπεται συνέχεια το 2018 και το 2019.

 

Το… «έργο» με τα μέτρα που αφορούν τους αγρότες άρχισε να παίζεται από πέρυσι, το 2015, και θα συνεχίσει να βρίσκεται επί της – πολιτικής – σκηνής μέχρι και το 2019. Δύο τα μέτρα που ελήφθησαν πέρυσι εις βάρος των αγροτών, τρία αυτά που θα υλοποιηθούν μέσα στο 2016, άλλα δύο μέσα στο 2017 και έπεται συνέχεια το 2018 και το 2019.

Ο αγρότης, είτε είναι νομοταγής εί­τε φοροφυγάς, είτε είναι πλούσι­ος του κάμπου είτε φτωχός στις πιο άγονες περιοχές της χώρας, καλείται να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι τα επό­μενα πέντε χρόνια θα καταβάλλει περισσότερα και θα επιβεβαιώσει πλήρως την κλασική λαϊκή ρήση «κάθε πέρυσι και καλύτερα».

– Θα βλέπει τους συντελεστές φορολογίας εισοδήματος να αυξάνονται χρόνο με τον χρό­νο, καθώς αυτό προβλέπει το μνημόνιο.

– Θα βλέπει τις ασφαλιστικές εισφορές να «φουσκώνουν» προκειμένου να εξισωθούν με τις αντίστοιχες των ελεύθερων επαγγελματιών.

– Θα κληθεί να χωνέψει ότι για πρώτη φορά στα φορολογικά και ασφαλιστικά χρονικά αυ­τής της χώρας ένας αγρότης θα έχει την ίδια ακριβώς μεταχείριση με έναν γιατρό, έναν δικη­γόρο ή οποιονδήποτε άλλο ελεύθερο επαγγελματία ή επιτηδευματία.

– Θα πειστεί ο αγρότης που βρίσκεται ήδη στα μπλόκα ότι θα πρέπει να αποδίδει κάθε χρό­νο σε εφορία και ασφαλιστικό ταμείο το 46% – 49% του εισοδήματος που θα εμφανίζει, υπό την απειλή ότι σε διαφορετική περίπτωση δεν θα μπορέσει ποτέ να πάρει σύνταξη;

– Κατανοεί το επιχείρημα ότι τα μέτρα εις βά­ρος 650.000 αγροτών έχουν συμφωνηθεί από το καλοκαίρι κατά την υπογραφή του μνημονί­ου, κάτι που σημαίνει ότι η εφαρμογή τους εί­ναι απολύτως αναγκαία για να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας;

Εφαρμοστικοί νόμοι

Το μπαράζ των μέτρων εις βάρος των αγρο­τών δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία. Το μνη­μόνιο που συμφωνήθηκε και υπεγράφη τον πε­ρασμένο Αύγουστο, αλλά και οι πρώτοι εφαρ­μοστικοί νόμοι του περασμένου καλοκαιριού, περιέγραφαν το τι πρόκειται να συμβεί και μά­λιστα με… ανατριχιαστικές λεπτομέρειες.

Η κατάργηση της επιδότησης για το πετρέ­λαιο κίνησης σε δύο διαδοχικές φάσεις, η εξί­σωση του φορολογικού συντελεστή και της δι­αδικασίας προκαταβολής του φόρου αλλά και η σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με το δηλωθέν εισόδημα ήταν μέτρα γνωστά. Άλλο όμως η θεωρία όπως αποτυπώνεται σε ένα μνη­μόνιο και άλλο η πράξη.

– Η αρχή έγινε με την αναδρομική αύξηση του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής φόρου από το 27,5% στο 55% και με την πρώτη μείωση της επιδότησης για την αγορά του πε­τρελαίου κίνησης.

– Στη συνέχεια ήρθε το προσχέδιο του ασφα­λιστικού για να φέρει αναδρομική (πάλι) αύξη­ση των ασφαλιστικών εισφορών από το καλο­καίρι του 2015, αλλά και συνεχείς αυξήσεις μέ­χρι το 2019.

Αν σε αυτό το κοκτέιλ προστεθεί και η αύξη­ση του φορολογικού συντελεστή σε τρεις δό­σεις, τι μένει; Ένας αγρότης ο οποίος θα έχει μοναδικό πλεονέκτημα σε σχέση με οποιονδή­ποτε άλλο φορολογούμενο το ότι δεν θα φορο­λογείται για τις επιδοτήσεις που θα εισπράττει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπό την προϋπό­θεση ότι αυτές δεν θα ξεπερνούν το όριο των 12.000 ευρώ.

Κατευνασμός

Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε η κυβέρνηση την περασμένη Παρασκευή – παρουσία του υπουργού Εργασίας και Κοινωνι­κών Ασφαλίσεων Γιώργου Κατρούγκαλου, του υπουργού Γεωργίας Βαγγέλη Αποστόλου και του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη – επιχειρήθηκε ο κατευνασμός των αγροτών με μια σειρά «μακροοικονομι­κών» επιχειρημάτων:

1. Ο ΟΓΑ δεν αντέχει και, αν δεν γίνει κάτι τώ­ρα, από το 2027 και μετά το Ταμείο δεν θα είναι σε θέση να πληρώνει συντάξεις στους αγρότες

2. Η μέση σύνταξη με το υφιστάμενο καθε­στώς για τους αγρότες πέφτει ακόμη και κάτω από το όριο των 200 ευρώ. Με το νέο σύ­στημα – εφόσον βέβαια εισπραχθούν οι ασφα­λιστικές εισφορές – ο αγρότης θα μπορεί να προσβλέπει σε μια αξιοπρεπή σύνταξη, η οποία θα έχει ως βάση τα 384 ευρώ και θα προσαυ­ξάνεται ανάλογα με τις ασφαλιστικές εισφορές που θα έχει καταβάλει μέχρι τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του.

3. Για το 2017 θα υπάρχουν αγρότες – ειδικά αυτοί που σήμερα είναι στην τρίτη και την τέταρτη ασφαλιστική κλάση – οι οποίοι είτε θα έχουν πολύ μικρή επιβάρυνση της τάξεως των 130 ευρώ τον χρόνο είτε ακόμη και μείωση των ασφαλιστικών εισφορών.

Στα εικοσιτετράωρα που κύλησαν μετά τη συνέντευξη Τύπου έγινε σαφές ότι αυτά τα επι­χειρήματα δεν έγιναν πιστευτά από τους αγρό­τες. Πόσω μάλλον όταν, μετά το πέρας της ίδι­ας συνέντευξης, το Μέγαρο Μαξίμου έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία για να αποδείξει ότι το μέσο δηλωθέν ετήσιο εισόδημα του αγρότη δεν ξεπερνά τα 2.000 – 2.500 ευρώ.

Μάλιστα, οι επίσημες δηλώσεις που ακο­λούθησαν τη Δευτέρα, τόσο από τον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη όσο και από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, περί φοροδιαφυγής (ζύ­γιζαν πέτρες για να εισπράττουν επιδοτήσεις, είπε ο Φίλης) έριξαν ακόμη περισσότερο λάδι στη φωτιά.

Τα δηλωθέντα

Μπορεί πράγματι το δηλωθέν εισόδημα των αγροτών να διατηρείται σε πολύ χαμηλά επίπε­δα, ωστόσο η κυβέρνηση επικεντρώθηκε στις αλλαγές που επέρχονται με το ασφαλιστικό θέ­λοντας να υποβαθμίσει τον επικείμενο διπλα­σιασμό του φορολογικού συντελεστή αλλά και του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβο­λής φόρου. Αν συνυπολογιστούν όλα τα μέ­τρα εις βάρος των αγροτών, το τοπίο διαμορ­φώνεται ως εξής:

– 2015: Αυξήθηκε η προκαταβολή φόρου από το 27,5% στο 55% και μάλιστα αναδρομικά για τα εισοδήματα του 2014, ενώ έπεσε το πρώτο ψαλίδι στο επίδομα πετρελαίου κίνησης.

– 2016: Οι ασφαλιστικές εισφορές θα αυξη­θούν, καθώς ο συντελεστής από το 7% που εί­ναι σήμερα θα πάει στο 10%. Θα αυξηθεί εκ νέου ο συντελεστής υπολογισμού της προκα­ταβολής αλλά και ο συντελεστής υπολογισμού του φόρου εισοδήματος.

– 2017: Νέα αύξηση στον συντελεστή του φό­ρου εισοδήματος και νέα αύξηση της προκατα­βολής, ενώ τελειώνει η επιδότηση στο πετρέλαιο. Οι ασφαλιστικές εισφορές ξεκινούν να υπολογίζονται με βάση το εισόδημα και με συ­ντελεστή 14% για την κύρια σύνταξη και 6,95% για την υγεία.

– 2018: Νέα αύξηση του συντελεστή υπολογι­σμού ασφαλιστικών εισφορών από το 14% στο 17%.

– 2019: Και νέα αύξηση στις ασφαλιστικές ει­σφορές από το 17% στο 20%.

Μισά-μισά

Τα τέσσερα μέτρα που ουσιαστικά απορρο­φούν έως και το 50% του καθαρού εισοδήμα­τος των αγροτών είναι τα εξής:

1. Ασφαλιστικές εισφορές: Οι εισφορές των αγροτών, εκτός του ότι θα αυξηθούν ανα­δρομικά από την 1.7.2015, θα συνεχίσουν να αυξάνονται μέχρι και το 2019. Έτσι, οι εισφο­ρές για την κύρια σύνταξη θα διαμορφωθούν ως εξής:

– Από 1.7.2015 έως 31.12.2016, το

ύψος του ποσοστού υπολογισμού ασφαλίστρου αυξάνεται κατά

ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώνεται σε ποσο­στό 10% επί των υφιστά­μενων κατά τη δημοσίευ­ση του νόμου ασφαλιστι­κών κατηγοριών.

– Από 1.1.2017 και εφεξής, οι υφιστάμενες ασφαλιστικές κατηγορίες καταργούνται και το ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς υπολογίζε­ται ως ποσοστό επί του φορολογητέου εισοδήματος. Το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα ορίζεται ως το ποσό που αναλογεί στο 80% του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.

– Κατά το 2017, το ποσοστό επί του φορολογητέου εισοδή­ματος διαμορφώνεται σε 14%, από αυξάνεται σε 17% και από στο τελικό 20%.

Εννοείται ότι οι αγρότες θα πληρώνουν και εισφορές υπέρ του κλάδου υγείας, οι οποίες θα υπολογίζονται με συντελε­στή 6,95%.

2. Φόρος εισοδήματος: Τα εισοδήματα του 2016 θα φορολογηθούν με συντελεστή 20%, από 13% που ήταν ο συντελεστής του 2015, ενώ από το 2017 ο αγρότης θα εξισωθεί με τον ελεύθερο επαγγελματία και θα φορολο­γείται με συντελεστή 26%.

Να σημειωθεί ότι και για τους αγρότες ισχύ­ουν κανονικά τα τεκμήρια διαβίωσης. Δηλα­δή, μπορεί το μέσο δηλωθέν εισόδημα των αγροτών να διαμορφώνεται στα 2.500 ευρώ, σύμφωνα με τα όσα ανέφεραν οι Κατρούγκαλος και Αλεξιάδης, ωστόσο το εισόδημα βάσει του οποίου φορολογούνται είναι πολύ υψηλότερο λόγω τεκμηρίων διαβίωσης.

3. Προκαταβολή: Οι αγρότες ήδη κλήθη­καν να πληρώσουν αναδρομικό φόρο μέσα στο 2015 επειδή ο συντελεστής υπολογισμού της προκαταβολής αυξήθηκε για τα εισοδήμα­τα του 2014 από το 27,5% στο 55%. Οι αγρότες θα υποστούν επιπλέον επιβαρύνσεις από την αύξηση της προκα­ταβολής και το 2016 αλ­λά και το 2017. Έτσι, για τα εισοδήματα του 2015, ο συντελεστής προκαταβο­λής θα είναι 75% (20 ποσοστι­αίες μονάδες μεγαλύτερος από το 2015) ενώ για τα εισοδήματα του 2016, που θα φορολογη­θούν το 2017, ο συντελεστής θα αναπροσαρμοστεί εκ νέου φτάνοντας στο 100%.

4. Πετρέλαιο κίνησης: Ήδη από τον Οκτώβριο του 2015, το πετρέλαιο κίνησης έχει ακρι­βύνει για τους αγρότες. Από 1.10.2015 έως 30.9.2016, οι αγρότες θα εισπράττουν επι­στροφή 130 ευρώ ανά 1.000 λί­τρα για το πετρέλαιο των αγροτι­κών μηχανημάτων, από 264 ευρώ που εισέπρατταν την περίοδο από 1.10.2014 έως 30.9.2015. Για την περίοδο από την 1.10.2016 και στο εξής, επιδό­τηση δεν θα υπάρχει, που σημαίνει ότι η συνο­λική επιβάρυνση για τον αγρότη για την περίοδο 2015 – 2017 θα έχει φτάσει στα 264 ευρώ ανά 1.000 λίτρα ή πάνω από 30 λεπτά ανά λίτρο, αν συμπεριληφθεί και ο ΦΠΑ.

Προς το παρόν, η μάχη δίνεται ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους αγρότες, χωρίς δηλαδή να έχει εμπλακεί ακόμη και ο έτερος «πόλος»: οι δανειστές. Από τα φορολογικά και τα ασφαλι­στικά μέτρα, είναι προϋπολογισμένο να εισπραχθούν μόνο μέσα στο 2016 περισσότερα από 200-250 εκατ. ευρώ.

– Είναι εφικτό αυτό;

– Θα εγείρουν αντιρρήσεις οι εκπρόσωποι του κουαρτέτου θεωρώντας ότι η διπλή επίθεση σε ασφαλιστικό και φορολογικό θα περιορίσει την ικανότητα των αγροτών να ανταποκριθούν στα πρόσθετα βάρη που καλούνται να σηκώσουν;

– Θα θεωρηθούν αξιόπιστοι οι οικονομικοί υπολογισμοί που έχει κάνει η κυβέρνηση ή τα στελέχη της θα βρεθούν αντιμέτωπα με ακόμη περισσότερες αξιώσεις από την πλευρά των δα­νειστών την ώρα που οι αγρότες θα βρίσκονται με τα τρακτέρ στους δρόμους;

Οι επόμενες ημέρες θα είναι καθοριστικές για το πώς θα απαντηθούν όλα τα παραπάνω ερωτήματα.