search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 11:10
MENU CLOSE

Διπλός ακήρυχτος πόλεμος

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 1902
03-02-2016
08.02.2016 04:00
pod_0302_008_cmyk.pdf_-_adobe_acrobat_professional.jpg

Ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο του ασφαλιστικού; Οι συνταξιούχοι ή οι ασφαλισμένοι και οι εργοδότες;

 

Ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο του ασφαλιστικού; Οι συνταξιούχοι ή οι ασφαλισμένοι και οι εργοδότες;

Ο «λογαριασμός» είναι συγκεκριμένος και θα πρέπει να πληρωθεί από τη στιγμή που η χώρα αποφάσισε να υπογράψει μνημόνιο για να παραμείνει στην Ευρωζώνη.
 
Το ποιος θα τον πληρώσει όμως είναι θέμα που σηκώνει πολλή συζήτηση, ενώ οι πιθανές απαντήσεις προκαλούν κόντρες: συγκρούσεις γενεών ή ταξικές κόντρες με κριτήριο διαχωρισμού το δηλωθέν εισόδημα. Τα διλήμματα είναι πολύ συγκεκριμένα: 
 
1 Το πρώτο δίλημμα προκύπτει από την ανάγκη να εξακολουθήσουν τα ταμεία να έχουν τη δυνατότητα καταβολής συντάξεων και στο μέλλον. Για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει είτε να αυξηθούν τα έσοδα του συστήματος είτε να μειωθούν οι δαπάνες. 
◆ Αύξηση εσόδων σημαίνει αύξηση ασφαλιστικών εισφορών, κάτι που σημαίνει ότι το μάρμαρο καλούνται να πληρώσουν οι σημερινοί εργαζόμενοι. 
◆ Μείωση δαπανών από την άλλη οδηγεί σε περικοπή των συντάξεων. Αντέχουν τα 2,7 εκατομμύρια των συνταξιούχων μια ακόμη περικοπή; 
 
2 Το δεύτερο δίλημμα αφορά τα δηλωθέντα εισοδήματα: οι περισσότεροι στην Ελλάδα εμφανίζουν πολύ χαμηλά εισοδήματα, κάτω από 12.000 ευρώ τον χρόνο. Πολύ λίγοι είναι αυτοί που φαίνονται «πλούσιοι» στα χαρτιά της εφορίας. Τα φορολογικά έσοδα αλλά και οι εισπράξεις των ταμείων θα πρέπει να αυξηθούν. Πώς όμως θα γίνει αυτό; Θα φορτωθούν λιγότερα βάρη σε όλους ή θα κληθούν οι λίγοι και πλουσιότεροι να πληρώσουν τα πολλά;
 
Εξαντλήθηκαν… όλοι!
Ένας διπλός ακήρυχτος «πόλεμος» κινδυνεύει να ξεσπάσει στην ελληνική κοινωνία. Ύστερα από έξι χρόνια μνημονίων, οι πολίτες έρχονται αντιμέτωποι με την ίδια ακριβώς εικόνα: την ελληνική κυβέρνηση να διαπραγματεύεται με τους «θεσμούς» με αντικείμενο – τι άλλο; – τη λήψη νέων μέτρων. Και τι δεν έγινε μέχρι τώρα: 
◆ Κόπηκαν οι συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ έως και 11 φορές.
◆ Απώλειες υπέστησαν ακόμη και οι χαμηλοσυνταξιούχοι, οι οποίοι αρχικά είδαν τη 13η και τη 14η σύνταξη να εξανεμίζεται, ενώ πρόσφατα υπέστησαν και την πρώτη περικοπή στην κύρια και στην επικουρική σύνταξή τους λόγω της επιβολής αυξημένης εισφοράς υπέρ του κλάδου υγείας. 
◆ Στον δημόσιο τομέα οι εργαζόμενοι έχουν επίσης γνωρίσει «κούρεμα» αποδοχών.
◆ Στον ιδιωτικό τομέα όμως έχει πέσει το μεγαλύτερο ψαλίδι στα εισοδήματα των εργαζομένων, καθώς η μείωση του βασικού μισθού στα 586 ευρώ και η de facto κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων (σ.σ.: ολοένα και περισσότεροι δέχονται μειώσεις αποδοχών μέσω ατομικών ή επιχειρησιακών συμβάσεων) έχουν βάλει τις αποδοχές σε πτωτικό κανάλι που δεν λέει να τελειώσει. 
◆ Η έμμεση φορολογία έχει εξαντλήσει τα πάντα: ο ΦΠΑ αυξήθηκε τέσσερις φορές μέχρι τώρα, όλοι οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης αυξήθηκαν, ενώ επιβλήθηκε και ο οριζόντιος φόρος στα ακίνητα, αρχικά ως ΕΕΤΗΔΕ και στη συνέχεια ως ΕΝΦΙΑ. 
 
Η μάχη των γενεών
Σε μια κοινωνία που έχει δει το 40% του εισοδήματός της να κάνει φτερά, έρχεται τώρα η ώρα του διπλού διλήμματος:
Τον λογαριασμό του ασφαλιστικού πρέπει να τον πληρώσουν οι συνταξιούχοι μέσα από την περικοπή των συντάξεών τους ή οι ασφαλισμένοι και οι εργοδότες μέσα από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών; Η κυβέρνηση έχει πάρει σαφή θέση υπέρ των συνταξιούχων, δηλαδή υπέρ της παλαιότερης γενιάς. 
 
Το επιχείρημα έχει ακουστεί πολλές φορές τόσο από τον πρωθυπουργό όσο και από τον υπουργό Οικονομικών. Στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι έχουν αναλάβει τον ρόλο που κανονικά θα έπρεπε να παίζει το κοινωνικό κράτος. Συντηρούν τα άνεργα ή τα ακόμη φτωχότερα μέλη των οικογενειών τους.
 
«Αν αυτά που συνέβησαν στην Ελλάδα στα έξι χρόνια των μνημονίων συνέβαιναν σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης όπου δεν είναι τόσο ισχυρός ο θεσμός της πυρηνικής οικογένειας, θα είχαν διαλυθεί τα πάντα» υποστήριξε πρόσφατα ο πρωθυπουργός, θέλοντας να ενισχύσει την κόκκινη γραμμή που έχει χαράξει για μηδενικές μειώσεις στις αποδοχές των συνταξιούχων. 
 
Ποια είναι η πρόταση της κυβέρνησής του; Να πληρώσουν οι εργοδότες μέσα από την αύξηση των εργοδοτικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα αλλά και οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα δεχόμενοι αύξηση μισής μονάδας στις εισφορές που τους αναλογούν. Αυτό το μέτρο προκάλεσε μικρές αντιδράσεις μέχρι τώρα, όχι μόνο επειδή επήλθε συμφωνία με τις εργοδοτικές οργανώσεις, αλλά διότι οι απώλειες είναι σχετικά συγκρατημένες. Τη στιγμή που η συντριπτική πλειονότητα των εργαζόμενων έχει αποδοχές κάτω των 1.000 ευρώ μηνιαίως, το να υποστεί ένας εργαζόμενος μια ακόμη μείωση των 5 ευρώ μάλλον δεν κάνει τη διαφορά.
 
Εκεί όμως που ξεσηκώθηκε πραγματική θύελλα αντιδράσεων ήταν με την πρόβλεψη για την επιβολή των εισφορών με βάση το εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιτηδευματιών. 
Δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί, συμβολαιογράφοι, επαγγελματίες από όλους τους τομείς αλλά και αγρότες ξεσηκώθηκαν με το που αντιλήφθηκαν ότι το νομοσχέδιο προβλέπει ότι από το συνολικό εισόδημά τους θα πρέπει να μπαίνει στα ταμεία του κράτους, είτε σε μορφή φόρων είτε σε μορφή ασφαλιστικών εισφορών, από 50% έως 60% ανάλογα με το εισόδημα. Προφανώς δεν είναι όλοι οι επαγγελματίες που ζημιώνονται. Το μέτρο αφορά κυρίως αυτούς που δηλώνουν εισοδήματα πάνω από 15.000 – 20.000 ευρώ τον χρόνο.
 
Ο πόλεμος των γενεών εντοπίζεται και σε ένα δεύτερο επίπεδο: σημερινοί συνταξιούχοι εναντίον μελλοντικών συνταξιούχων. Ίσως να μην πρόκειται σε κάθε περίπτωση για πόλεμο γενεών, καθώς με την πρόταση της κυβέρνησης προκύπτει ότι ο εργαζόμενος που συνταξιοδοτήθηκε το 2015 θα παίρνει πολύ υψηλότερη σύνταξη από αυτόν που θα συνταξιοδοτηθεί με λίγους μήνες διαφορά μέσα στο 2016. 
 
Από την άλλη, υπάρχει και η εξής οπτική: ο σημερινός εργαζόμενος καλείται να χωνέψει μια ακόμη εις βάρος του αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης που περιμένει να πάρει ύστερα από αρκετό καιρό, μόνο και μόνο για να κρατηθεί όρθιο το συνταξιοδοτικό τα επόμενα χρόνια. Υποτίθεται ότι καλείται να κάνει αυτή τη θυσία προκειμένου το ασφαλιστικό σύστημα να είναι όρθιο και ύστερα από δεκαετίες.
 
Ποιος όμως μπορεί να διαβεβαιώσει τον σημερινό τριαντάρη, ο οποίος μάλιστα καλείται να πληρώσει ακόμη περισσότερα σε ασφαλιστικές εισφορές, ότι αυτή θα είναι η τελευταία εις βάρος του αλλαγή; Είναι σαφές ότι η πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης ρίχνει όλα τα βάρη στους μελλοντικούς συνταξιούχους εφαρμόζοντας τις ακόλουθες χτυπητές διαφοροποιήσεις:
Αυτός που συνταξιοδοτήθηκε μέχρι και το 2015 πήρε σύνταξη η οποία υπολογίστηκε με βάση τις αποδοχές των τελευταίων ετών. Κατά κανόνα οι αποδοχές των τελευταίων ετών είναι οι υψηλότερες της καριέρας. Αντίθετα, αυτός που θα συνταξιοδοτηθεί από το 2016 και μετά, θα κουβαλάει μαζί του όλες τις… αμαρτίες (ημιαπασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, συμβιβασμός με χαμηλές αποδοχές κ.λπ.) της μνημονιακής περιόδου. Και αυτό διότι στη σύνταξή του θα συνυπολογίζονται οι αποδοχές όλου του εργάσιμου βίου.
Αυτός που συνταξιοδοτήθηκε μέχρι και το 2015 έκανε χρήση συντελεστών αναπλήρωσης οι οποίοι έφταναν ή και ξεπερνούσαν (μαζί με την επικουρική σύνταξη) το 80%. Συντελεστής αναπλήρωσης είναι το ποσό που προκύπτει αν διαιρέσουμε τη σύνταξη με τον συντάξιμο μισθό.
 
Με τον νέο τρόπο υπολογισμού που προτείνει η ελληνική πλευρά (ο οποίος μάλιστα είναι πιθανό να επιδεινωθεί λόγω των απαιτήσεων της τρόικας) ο συντελεστής αναπλήρωσης μπορεί να πέσει και κάτω από το 60%. Άρα ο σημερινός εργαζόμενος θα πρέπει να δεχτεί ότι θα πρέπει να πληρώνει περισσότερα για να εισπράττει λιγότερα από τον σημερινό συνταξιούχο. Υπάρχει κάποιος που θα το δεχτεί με ικανοποίηση;
 
Ποιος πληρώνει τη νύφη;
Προκειμένου να μείνει όρθιο το σύστημα, πρέπει να πληρώσουν όλοι από λίγα ή οι λίγοι (και πιο εύποροι) πολλά; Είναι ένα βασικό ιδεολογικό δίλημμα, στο οποίο τα σημερινά κόμματα εξουσίας έχουν απαντήσει με διαφορετικό τρόπο. 
◆ Η Νέα Δημοκρατία εφάρμοσε την πολιτική της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης μοιράζοντας φόρους σε όλους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας πολιτικής ήταν ο ΕΝΦΙΑ. Ήταν ο πρώτος φόρος, με βάση υπολογισμού την ακίνητη περιουσία, που επιβλήθηκε και στον τελευταίο Έλληνα με αποτέλεσμα να εκδοθούν 6 εκατομμύρια εκκαθαριστικά. Και ο τελευταίος ιδιοκτήτης πλήρωσε έστω και 50 ευρώ. 
◆ Ο ΣΥΡΙΖΑ υιοθετεί εντελώς διαφορετική λογική. Τα κυβερνητικά στελέχη εκτιμούν ότι τα βάρη που έχουν πέσει στα χαμηλότερα στρώματα (με κριτήριο το εισόδημα) είναι πολλά. Προωθούν αλλαγή στο φορολογικό σύστημα κατά τρόπο ώστε τα βάρη να ανακατανεμηθούν και ουσιαστικά να μεταφερθούν στους έχοντες τα μεσαία και τα υψηλά εισοδήματα. 
 
Προφανώς η πολιτική που ελαφρύνει αυτούς που έχουν τα λιγότερα διαθέτει ηθικό πλεονέκτημα, καθώς το ίδιο το Σύνταγμα ορίζει ότι τα βάρη πρέπει να κατανέμονται με βάση τις δυνατότητες του καθενός. Υπάρχει όμως ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Ελλάδας που καθιστά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, προς το παρόν τουλάχιστον, τον διαχωρισμό των Ελλήνων σε έχοντες και μη έχοντες. Αυτό δεν είναι άλλο από τη φοροδιαφυγή.
 
Η προωθούμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση ευνοεί τους οκτώ στους δέκα επαγγελματίες, καθώς τους μειώνει τις ασφαλιστικές εισφορές που θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε μήνα στο κράτος, συγκριτικά πάντοτε με το υφιστάμενο καθεστώς του ΟΑΕΕ. 
◆ Μπορεί όμως κάποιος να πιστέψει ότι οι οκτώ στους δέκα ελεύθεροι επαγγελματίες και επιτηδευματίες επιβιώνουν με καθαρά κέρδη της τάξεως των 5.000 ευρώ ετησίως; 
◆ Μπορεί κάποιος να δεχτεί με ευκολία ότι περίπου 4 εκατομμύρια οικογένειες έχουν εισόδημα κάτω από 12.000 ευρώ τον χρόνο και ότι μόνο 1,5 εκατομμύριο οικογένειες ζουν με εισόδημα άνω των 1.000 ευρώ μηνιαίως;
 
Η πολιτική που θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση δημιουργεί και πρακτικά προβλήματα εγείροντας αντιρρήσεις και από την πλευρά των δανειστών. Όταν προχωρείς σε ελαφρύνσεις, έστω μικρές, που αφορούν όμως εκατομμύρια φορολογούμενους ή ασφαλισμένους, συρρικνώνεις σημαντικά τη φορολογητέα ύλη ή τη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών. Σου μένουν λίγοι, υποτίθεται έχοντες, για να σηκώσουν το βάρος κάλυψης των δημοσιονομικών κενών που εγείρονται από αυτές τις ελαφρύνσεις. 
 
Για να το επιτύχεις, πρέπει να ανεβάσεις τους συντελεστές υπολογισμού φόρων και εισφορών σε ύψη δυσθεώρητα. Αυτομάτως εκτινάσσεται το κίνητρο για φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή και μαζί με αυτό αυξάνεται και ο κίνδυνος το Δημόσιο να χάσει έσοδα. 
Ο κίνδυνος δεν είναι μόνο δημοσιονομικός. Το να στερείς από κάποιον το κίνητρο για εργασία και στοιχειωδώς άνετη ζωή επιβάλλοντας υψηλούς φόρους μπορεί να έχει και άλλες παρενέργειες. Μια από αυτές; Η συνεχιζόμενη διαρροή στελεχών προς το εξωτερικό. Το γνωστό brain drain, που έχει ήδη οδηγήσει εκτός Ελλάδας περίπου 200.000 μυαλά…
google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 11:10