Το παρασκήνιο για τη συγκρότηση του λεγόμενου Υπερταμείου για τις ιδιωτικοποιήσεις και γενικότερα την αξιοποίηση του δημόσιου πλούτου συνοψίζεται σε μια φράση, όπως έλεγε στο «Π» άνθρωπος που γνωρίζει καλά πρόσωπα και πράγματα. Και η φράση αυτή είναι η εξής: «Έδειχναν σε κάποιον το φεγγάρι και εκείνος κοίταζε το δάχτυλο»! 

Και χρησιμοποίησε αυτήν τη φράση θέλοντας να περιγράψει το σούσουρο που γίνεται στο παρασκήνιο για το ποιος θα αναλάβει τις επιθυμητές θέσεις του προέδρου και του διευθύνοντος συμβούλου, ενώ το θέμα παίζεται στο ποια θα είναι η προίκα του Υπερταμείου αλλά και οι σημαντικές δομικές αλλαγές στις ΔΕΚΟ που βρίσκονται προ των πυλών και αποτελούν, επίσης, ρητή επιταγή του τρίτου μνημονίου.

 

«Όσα ονόματα ακούγονται αυτήν την ώρα, είναι για να καούν» είναι το σχόλιο εκείνων που γνωρίζουν το παρασκήνιο, για να προσθέσουν ότι αυτά για τα οποία δεν ακούγεται κιχ είναι και τα πιο σοβαρά και ακανθώδη.

 

Δύο είναι τα κρίσιμα σημεία που υπάρχουν στη συμφωνία με τους εταίρους και δανειστές όσον αφορά τη σύσταση του Υπερταμείου που θα διαχειριστεί τα περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού κράτους.

 

Το πρώτο και απολύτως ξεκάθαρο είναι ότι το νέο Ταμείο «θα συσταθεί στην Ελλάδα υπό τη διαχείριση των ελληνικών αρχών και την εποπτεία των οικείων ευρωπαϊκών θεσμών». Άρα στην περιουσία του Δημοσίου θα υπάρχει, τουλάχιστον, συνδιαχείριση, για να το πούμε κομψά, με τους δανειστές.

 

Το δεύτερο άκρως σημαντικό, το οποίο έχει περάσει λίγο-πολύ στα ψιλά, είναι ότι το μνημόνιο όσον αφορά το Υπερταμείο απαιτεί και το εξής: «Σε συμφωνία με τους θεσμούς και με βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, θα πρέπει να θεσπιστεί νομοθετικό πλαίσιο για να διασφαλιστούν διαφανείς διαδικασίες και κατάλληλος καθορισμός τιμών για την εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τις αρχές και τα πρότυπα του ΟΟΣΑ για τη διαχείριση κρατικών επιχειρήσεων». 

 

Μια διατύπωση που εκ πρώτης όψεως είναι λίγο γενική και αόριστη, αλλά που στην πραγματικότητα είναι άκρως ουσιαστική, μια και απαιτείται ρητά από το μνημόνιο η εκ βάθρων αλλαγή του νομικού πλαισίου διαχείρισης των κρατικών επιχειρήσεων, των ΔΕΚΟ δηλαδή, με βάση τις αρχές και τα πρότυπα του ΟΟΣΑ και με στόχο την αύξηση των εσόδων από το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων.

 

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό που έχει γίνει, το Υπερταμείο, η έδρα του οποίου θα είναι στην Αθήνα, θα αποτελείται από πενταμελές εποπτικό συμβούλιο, η σύνθεση του οποίου θα καθοριστεί κατά τα 3/5 από την ελληνική κυβέρνηση και κατά τα 2/5 από την Κομισιόν και τον ESM. Για να υπάρξει απόφαση, θα απαιτείται πλειοψηφία 4/5 ενώ δικαίωμα βέτο θα έχει και η ελληνική πλευρά και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί σε όλα τα θέματα, ακόμα και στην επιλογή των μελών που θα απαρτίζουν το συμβούλιο αλλά και το συμβούλιο ειδικών που θα αξιολογεί το business plan κάθε ιδιωτικοποίησης. 

 

Το μέγα ερώτημα που πλανάται στους διαδρόμους των αρμόδιων υπουργείων και μη είναι, πάντως, όπως επισημαίνουν στο «Π» καλά ενημερωμένες πηγές, καθαρά επικοινωνιακού χαρακτήρα. 

 

Δηλαδή, η κουβέντα περιστρέφεται στο ποιος, κυβέρνηση ή θεσμοί, θα ορίσει τον διευθύνοντα σύμβουλο ή τον πρόεδρο, με τη λογική ότι όποιος ορίσει τον διευθύνοντα σύμβουλο θα έχει και το πάνω χέρι. 

 

Πρόκειται, όμως, όπως λένε, για μια εντελώς παλιακή αντίληψη αφού τελικά ο ορισμός του προέδρου από τους θεσμούς και του διευθύνοντος συμβούλου από την κυβέρνηση θα μπορεί να ερμηνευθεί ως μια «νίκη» με αποτέλεσμα τελικά κανείς να μην ασχοληθεί με τις αλλαγές που υπαγορεύει το μνημόνιο αλλά και με το ποια περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου θα μπουν στον «κουβά» του Υπερταμείου. 

 

Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε ότι σε βάθος 35 ετών θα πρέπει το Υπερταμείο να έχει αποφέρει έσοδα 50 δισεκατομμυρίων. Το ποσό, όμως, πλέον δεν είναι το ζητούμενο αφού η «ταμπακέρα» είναι το με τι θα προικοδοτηθεί το νέο Ταμείο. 

 

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το Υπερταμείο θα μπει «καπέλο» στο ΤΑΙΠΕΔ, το ΤΧΣ, την ΕΤΑΔ αλλά και τις ΔΕΚΟ. Παράλληλα, συζητείται και το ενδεχόμενο το ενεργητικό της εταιρείας να εμπλουτιστεί και με άυλες αξίες ακινήτων.

 

Το μέγα ερώτημα, όμως, είναι τι θα γίνει με τις ΔΕΚΟ.

 

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι πρέπει να θεωρείται οριστική η μεταφορά των μετοχών των ΔΕΚΟ στο ενεργητικό του νέου Υπερταμείου. Δεν είναι άλλωστε καθόλου τυχαία η αναφορά στο κείμενο του μνημονίου περί θέσπισης νομοθετικού πλαισίου προκειμένου να γίνει ο κατάλληλος καθορισμός τιμών, θεσμικό πλαίσιο που πρέπει να είναι σύμφωνο «με τις αρχές και τα πρότυπα του ΟΟΣΑ για τη διαχείριση κρατικών επιχειρήσεων». 

 

Η πρόβλεψη του μνημονίου μεταφράζεται στην υιοθέτηση εκ μέρους της κυβέρνησης των αρχών που είχε εκδώσει το 2005 ο ΟΟΣΑ για τη διαχείριση των κρατικών εταιρειών, υιοθέτηση μέσα από την ψήφιση σχετικού σχεδίου νόμου. Οι βασικές αρχές έχουν να κάνουν με την αλλαγή του τρόπου «διακυβέρνησης» μιας δημόσιας επιχείρησης με την υιοθέτηση κανόνων της «αγοράς», όπως ο σαφής προσδιορισμός ώστε να μην υπάρχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι ιδιωτικών επιχειρήσεων, η ίση μεταχείριση των κρατικών επιχειρήσεων από τον νόμο, η ανεξαρτησία των διοικητικών συμβουλίων των ΔΕΚΟ, η μη εμπλοκή της εκάστοτε κυβέρνησης στον τρόπο λειτουργίας αλλά και η ετήσια αξιολόγηση των μελών του διοικητικού συμβουλίου.

 

Το θέμα, βεβαίως, είναι ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο θα αποτελεί το πρώτο βήμα για τη μεταφορά μετοχών των ΔΕΚΟ στο Υπερταμείο, μια «προίκα» που πολύ θεωρούν ότι, εάν δεν υπάρξουν σαφείς διαχωριστικές – «κόκκινες» γραμμές, τότε από την πίσω πόρτα κινδυνεύει με εκποίηση ακόμα και το νερό που πίνουμε.