Ο κρίσιμος ρόλος των ΗΠΑ και το μεγάλο παγκόσμιο συνέδριο των αποφάσεων αυτές τις μέρες στο Μαρακές 

 

Αυτές τις ημέρες στο Μαρακές, διεξάγεται ένα μεγάλο συνέδριο του ICANN (The Internet Corporation for Assigned Names and Numbers). Πρόκειται για τον Παγκόσμιο Οργανισμό των Ιντερνετικών Διευθύνσεων. Το συνέδριο λαμβάνει χώρα από τις 4 ως τις 10 Μαρτίου με τουλάχιστον 1.300 συμμετέχοντες σε ένα σύνολο 346(!) συνεδρίων για επί μέρους θέματα. Αν και δεν έχει πάρει μεγάλη δημοσιότητα, κάτι πολύ σημαντικό αναμένεται να συμβεί στο συνέδριο.

Μετά από δύο χρόνια διαπραγματεύσεων, το ICANN πρόκειται να συμφωνήσει σε μια μεταρρύθμιση που θα τον μετατρέψει σε έναν νέου είδους διεθνή οργανισμό. Αν αυτό τελικά προχωρήσει, ένα ζωτικής σημασίας (και «ευαισθησίας») παγκόσμιο μέσο, το σύστημα των ιντερνετικών διευθύνσεων θα διαχειρίζεται από ένα σώμα που θα είναι ανεξάρτητο από εθνικές κυβερνήσεις.

Μάλιστα, κάποιοι στο ICANN θεωρούν ότι αυτό θα είναι μόνο η αρχή. Πιστεύουν ότι μελλοντικά, παρόμοιοι ανεξάρτητοι οργανισμοί θα διαχειρίζονται και άλλα ιντερνετικά ζητήματα, όπως η κυβερνοασφάλεια και η παραβίαση της ιδιωτικότητας.

Το βασικό χαρακτηριστικό του ίντερνετ έχει να κάνει με το ότι είναι “ανοιχτό”. Οποιοσδήποτε μπορεί να προσθέσει μια καινούργια υπηρεσία ή ένα νέο σάιτ και blog. Όμως για να μπορούν τα πάντα να συνδέονται, το δίκτυο χρειάζεται έναν κεντρικό «κατάλογο διευθύνσεων», που περιλαμβάνει τα domain names και τις internet protocoll addresses. Το θέμα, βέβαια, που προκύπτει είναι ότι όποιος ελέγχει αυτό το “βιβλίο διευθύνσεων”, μπορεί και να λογοκρίνει, δηλαδή να ελέγχει, το ίντερνετ: Σβήνεις ένα domain name και το site δεν υπάρχει πια.

Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, άλλωστε, καθώς το ίντερνετ εξαπλωνόταν, η Αμερική δεν παρέδωσε τον έλεγχο στα Ηνωμένα Έθνη ή σε κάποιο άλλο διεθνές σώμα που ελέγχεται από κυβερνήσεις, αλλά βοήθησε να δημιουργηθεί ο ICANN. Δηλαδή, ένας παγκόσμιος οργανισμός όπου εκεί μπορούν να έχουν λόγο οι πάντες που ασχολούνται με το ίντερνετ είτε είναι ειδικοί, αξιωματούχοι, κάτοχοι domain names ή απλά χρήστες του διαδικτύου.

Όμως, οι ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Economist, φρόντισαν να διατηρήσουν μια μερίδα ελέγχου και σε κάποιους τομείς χρειάζεται η αμερικανική έγκριση για να προχωρήσει το οτιδήποτε.

Στο μεταξύ το ίντερνετ εξελίχθηκε σε μια παγκόσμια τεράστια πηγή με μεγάλα κομμάτια της κυκλοφορίας του να μην περνούν καν από αμερικανικά κανάλια. Αργότερα, μάλιστα, προστέθηκαν και οι αποκαλύψεις ότι η NSA κατασκόπευε χρήστες σε ΗΠΑ και αλλού. Έστω κι αν η κατασκοπία δεν σχετιζόταν με την διαχείριση των ιντερνετικών διευθύνσεων. Προκλήθηκαν, όμως, νέα σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τους ευαίσθητους τομείς που πλήττονταν, όπως την ιδιωτικότητα.

Τον Μάρτιο του 2014 το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου, που επιβλέπει τον ICANN, ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί του ρόλου του στον Οργανισμό με μια προϋπόθεση.  Αρκεί ο ICANN να καταστεί πλήρως ανεξάρτητος από κυβερνήσεις και διάφορα εμπορικά συμφέροντα.  

Αρχικά υπήρξαν καθυστερήσεις από όσους επωφελούνταν από ένα όχι ανεξάρτητο στάτους. Όμως, οι διαπραγματεύσεις προχώρησαν και το τελικό πλάνο για τον καινούργιο ICANN θα μοιάζει σε πολλά με δομές κράτους.

Θα υπάρχει, δηλαδή, μια «κυβέρνηση» (το Δ.Σ. του Οργανισμού), ένα «σύνταγμα» (οι νόμοι που θα το διέπουν), μια «δικαστική αρχή» (επίσημες διαδικασίες για δεσμευτικές πράξεις) και οι «πολίτες» (διάφορες επιτροπές που θα εκπροσωπούν τις διάφορες ομάδες συμφερόντων). Οι επιτροπές θα έχουν το δικαίωμα να διώξουν το Δ.Σ., ακόμα και να μπλοκάρουν το μπάτζετ του.

Αυτό που μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στο συνέδριο που εξελίσσεται στο Μαρακές είναι το γεγονός ότι πάνω από μια ντουζίνα χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Βραζιλίας, της Ρωσίας και της Γαλλίας, είναι αντίθετες γιατί θεωρούν ότι η νέα δομή δίνει πολύ μικρή επιρροή και παρεμβατικότητα στις κυβερνήσεις. Ακόμη και κάποιοι πολιτικοί στις ΗΠΑ, όπως αρκετοί Ρεπουμπλικανοί, εκ των οποίων και ο Τεντ Κρουζ, είναι αντίθετοι στην ιδέα να παραιτηθεί η Αμερική από τον έλεγχο στον ICANN.

Παρά τα όποια πολιτικά εμπόδια, καθυστερήσεις ή τρικλοποδιές που μπορεί να προκύψουν, η αίσθηση που δίνουν οι ειδικοί στις διαπραγματευτικές επιτροπές είναι ότι τελικά το πιθανότερο είναι να επιτευχθεί η ανεξαρτησία του ICANN. Το αν και κατά πόσο αυτή η ανεξαρτησία θα είναι πραγματική ή όχι είναι κάτι που θα φανεί στο μέλλον.

Αυτό που πολλοί δείχνουν ως πρόβλημα, πάντως, είναι ότι το ίντερνετ αυτή την στιγμή απειλείται να μετατραπεί σε ένα Μέσο που μια χώρα θα επιχειρεί να το ελέγξει μέσα στα σύνορά της. Χωρίς διεθνείς κανόνες γενικής αποδοχής οι κυβερνήσεις αναμένεται ότι θα φτιάξουν τους δικούς τους “εσωτερικούς” κανόνες για το ίντερνετ. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι σχήματα πολλαπλών ενδιαφερομένων μελών όπως ένας ανεξάρτητος ICANN, όπου όλες οι γνώμες θα ακούγονται, είναι ο καλύτερος τρόπος για να δημιουργηθούν γενικοί κανόνες που θα λειτουργούν και θα εφαρμόζονται από όλους.

Το ICANN ουσιαστικά είναι σχεδόν συνώνυμο με την ιντερνετική διακυβέρνηση. Μένει, όμως, να φανεί αν τελικά πετύχει όντως να ανεξαρτητοποιηθεί πραγματικά αυτές τις μέρες και πως θα λειτουργήσει αυτό το μοντέλο βασισμένο στην συναίνεση των κρατών.

Ο πρόεδρος του Οργανισμού αυτή την στιγμή είναι ο Fadi Chedade και αναμένεται ότι θα αποχωρήσει από την θέση μετά το πέρας του Συνεδρίου στο Μαρακές. Ο διάδοχός του θα είναι ο Σουηδός Goran Marby.