Παραδοσιακά, στη διάρκεια κάθε προεκλογικής περιόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχουν υποψήφιοι που δεν ξεχνούν να κάνουν και μια αναφορά στην Ελλάδα, στοχεύοντας στην ψήφο του ελληνοαμερικανικού ακροατηρίου. 

 

Ο Μπέρνι Σάντερς, υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών, συνέχισε την παράδοση, διατυπώνοντας σαφείς και συγκεκριμένες θέσεις για τη χώρα μας, ανάγοντας το ελληνικό ζήτημα ακόμη και σε κεντρικό θέμα ομιλίας του «γιατί οι Αμερικανοί πολίτες πρέπει να νοιαζόμαστε για την Ελλάδα».

 

Και μπορεί λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης η Ελλάδα να έγινε της… μόδας και να αναφέρεται συχνά πυκνά στον δημόσιο λόγο πολλών χωρών, όμως ο «φιλελληνισμός» και οι συχνές αλληλέγγυες τοποθετήσεις του Σάντερς δείχνουν να προκύπτουν από ιδεολογική συνέπεια και να μη γίνονται προς άγραν ψήφων. Στο κάτω-κάτω, οι Έλληνες πολίτες δεν ψηφίζουν στις αμερικανικές εκλογές. Συν τοις άλλοις, ο Σάντερς δεν έχει ελληνική καταγωγή, όπως άλλοι πολιτικοί στις ΗΠΑ κατά το παρελθόν. Ο πατέρας του γεννήθηκε στην Πολωνία και ήταν εβραίος που μετανάστευσε στην Αμερική, ενώ η μητέρα του ήταν κόρη εβραίων μεταναστών από την Πολωνία και τη Ρωσία. 

 

 

Ο 74χρονος γερουσιαστής του Βερμόντ προσδιορίζεται πολιτικά ως σοσιαλδημοκράτης και όταν εισήλθε στην κούρσα για το χρίσμα των Δημοκρατικών ενάντια στη Χίλαρι Κλίντον λογιζόταν εξ αρχής ως αουτσάιντερ. Υπήρξε ο ανεξάρτητος με τη μεγαλύτερη θητεία στο Κογκρέσο και το 2015 προσχώρησε στο Δημοκρατικό Κόμμα.

 

Αντιτάχθηκε από νωρίς στον πόλεμο του Ιράκ, υποστήριξε την πρόσφατη συμφωνία με το Ιράν, τοποθετείται έντονα σε θέματα πολιτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, κυρίως κατά των φυλετικών διακρίσεων στη Δικαιοσύνη, υποστηρίζει πολιτικές κατά της κλιματικής αλλαγής και υπέρ των παροχών στην υγεία. Έχει μια ξεκάθαρη στάση κατά των σκληρών υπερβολών του καπιταλισμού. 

 

Ο Σάντερς «βλέπει» την ελληνική περίπτωση ως κομμάτι ενός ευρύτερου παγκόσμιου προβλήματος, όπου χώρες σε όλο τον κόσμο στενάζουν υπό το βάρος τεράστιων χρεών. Τον περασμένο Αύγουστο ο Σάντερς διοργάνωσε ένα πάνελ οικονομολόγων στην Ουάσιγκτον για να συζητήσουν κυρίως την κρίση χρέους στην Ελλάδα. Ο γερουσιαστής τόνισε ότι οι χώρες δεν παλεύουν μόνο με το τεράστιο χρέος, αλλά και με την υπερβολική οικονομική ανισότητα, την αναιμική ανάπτυξη και τα χαμηλά εισοδήματα.

 

Στην ελληνική περίπτωση, έχει δηλώσει ο Σάντερς, σημαντικό ρόλο έπαιξε η Goldman Sachs, που βοήθησε να μεταμφιεστεί η φύση του ελληνικού χρέους. Είναι συχνές, άλλωστε, στον λόγο του οι ευρύτερες αναφορές για τον ρόλο του χρηματοπιστωτικού συστήματος τόσο στις ΗΠΑ όσο και διεθνώς.

 

 

Κατά τον γερουσιαστή των Δημοκρατικών, η Ελλάδα τού σήμερα μοιάζει με τις ΗΠΑ του 1930, όταν η Αμερική βρισκόταν στη δίνη της χειρότερης ύφεσης στην Ιστορία της. Η Ελλάδα, ισχυρίζεται ο Σάντερς, αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της αποτυχίας των πολιτικών λιτότητας: «Ως αποτέλεσμα της αιματηρής αυτής λιτότητας, η Ελλάδα έχει τα υψηλότερα επίπεδα ανισότητας και ανεργίας σε ολόκληρη την Ευρώπη και η οικονομία της συρρικνώθηκε κατά 25% την τελευταία πενταετία».

 

Η θέση του Σάντερς είναι ξεκάθαρη: «Πιστεύω ότι αυτό είναι απλά μη βιώσιμο. Η λιτότητα κατά τη γνώμη μου, αντί να λύσει το πρόβλημα, έκανε μια ήδη άσχημη κατάσταση, χειρότερη. Η λιτότητα απέτυχε και η Ελλάδα, χωρίς μια σημαντική βελτίωση της οικονομίας της, δεν θα ξεφύγει ποτέ από την κρίση χρέους».

 

Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό είναι κάτι που αναγνωρίζει και το ίδιο το ΔΝΤ. Και γι’ αυτό, συνεχίζει ο Σάντερς, το Ταμείο ξεκαθαρίζει πως θα συμμετέχει σε μελλοντικό ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης μόνο αν υπάρξει πακέτο σημαντικής ανακούφισης χρέους για την Ελλάδα.

 

«Γιατί θα έπρεπε να μας νοιάζει η Ελλάδα;» είχε ρωτήσει ο Σάντερς σε ομιλία του, για να δώσει την απάντηση: «Αυτό που κάνουν οι Γερμανοί και άλλες πιστώτριες χώρες στην Ελλάδα έχει μια ανατριχιαστική ομοιότητα με αυτό που έκαναν Αμερικανοί, Βρετανοί και Γάλλοι στη Γερμανία μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και συγκεκριμένα, το τιμωρητικό φορτίο χρεών που ήταν αδύνατο να αποπληρωθούν. Αυτή η οικονομική εκδίκηση οδήγησε τη Γερμανία στον Αδόλφο Χίτλερ». 

 

Ο Σάντερς θεωρεί ότι το πρόβλημα δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό και ευρωπαϊκό. Ολόκληρη η παγκόσμια οικονομία υποφέρει από ένα σύστημα που επιτρέπει σε διάφορους «παίκτες» να εκμεταλλεύονται τις αδύναμες χώρες και να αναδιανέμουν τον πλούτο, με οφέλη για την κορυφή της πυραμίδας. 

 

Ο ίδιος τοποθετείται υπέρ μιας θεμελιώδους αλλαγής στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, χωρίς όμως να δίνει λεπτομέρειες. Ο Σάντερς έχει δηλώσει ότι οι κανόνες του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι φτιαγμένοι για να ευνοούν τους πλούσιους και τους ισχυρούς σε βάρος όλων των υπολοίπων και «κατά τη γνώμη μου πρέπει να αλλάξουμε τους οικονομικούς κανόνες με τρόπο που θα προσφέρουν μεγαλύτερες οικονομικές ευκαιρίες και θα μειώσουν τη φτώχεια και την οικονομική ανισότητα όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο».

 

Η δημοφιλία της Κλίντον είναι ασφαλώς πολύ μεγαλύτερη από αυτήν του Σάντερς, ο οποίος δέχεται εμμέσως πλην σαφώς πιέσεις τις τελευταίες μέρες κι από τον Ομπάμα για να αποσυρθεί από τη διεκδίκηση του χρίσματος, ώστε να υπάρξει συσπείρωση του κόμματος στο πρόσωπο της Χίλαρι. Οι αριθμοί δεν βγαίνουν και ο Σάντερς θεωρείται σχεδόν απίθανο πια να κερδίσει στην κούρσα των Δημοκρατικών, εφόσον παραμείνει μέχρι τέλους. 

 

Όμως ακόμη κι έτσι, η παρουσία του Σάντερς κρίνεται ήδη ως παρεμβατική. Σε μια μεγάλη γκάμα θεμάτων, από τις τράπεζες και τη Γουόλ Στριτ μέχρι την υγεία, ο Σάντερς κατάφερε στην προεκλογική εκστρατεία να τραβήξει τη Χίλαρι Κλίντον πιο κοντά στις δικές του, αριστερόστροφες θέσεις. Οι ιδέες του επηρεάζουν πια σε έναν βαθμό το Δημοκρατικό Κόμμα, προοπτική που μπορεί να αποδειχθεί σημαντική και για την Ελλάδα μετά τις εκλογές στις ΗΠΑ, αν η Κλίντον εκλεγεί τελικά πρόεδρος της Αμερικής.