Βιώνοντας την εξωφρενική πραγματικότητα της μεταπολίτευσης, όπου η κάθε μέρα ήταν και μια καλύτερη μέρα, εμπεδώσαμε μια συνείδηση παραφορτωμένη με παροχές και απίθανες ευκολίες ζωής. Μέσα σε αυτό το ευτυχές περιβάλλον διαμορφώσαμε μιαν ιδιαίτερα… ελληνική θεωρητική αντίληψη περί κοινωνικών κεκτημένων, περί προοδευτικότητας και δικαιωμάτων, απαλλαγμένων από οποιαδήποτε συνέπεια – και κυρίως υποχρέωση. Στην ουσία, όμως, παρεξηγήσαμε επικίνδυνα τον δημοκρατικό διάλογο και εγκλωβιστήκαμε σε εκείνες τις βολικές ερμηνείες που επιχειρηματολογούν μέσα από ξεπερασμένα στερεότυπα προκειμένου να δικαιώσουν ένα προαποφασισμένο «ιδεολογικό» συμπέρασμα.

Κι αυτό το συμπέρασμα το εξέφρασαν οι «αγανακτισμένοι πολίτες» των πλατειών σε όλο τους το ευρύ φάσμα. Ήταν μια περίοδος ακραίας τρομοκρατίας, όπου στοχοποιήθηκαν πρόσωπα, πολιτικές και κυρίως το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του. 

Παραδόξως ο τρόπος που αντέδρασε η ελληνική κοινωνία στην κρίση, θεωρώντας ούτε λίγο ούτε πολύ ότι στην Ιστορία δεν υπάρχουν κρίσεις ή, ακόμα χειρότερα, δεν γίνονται αποδεκτές, είναι πραγματικά αρνητικά εντυπωσιακός. Έτσι, η χώρα έκλεισε τα αυτιά και τα μάτια της σε κάθε προσπάθεια διατύπωσης του προβλήματος και σχεδιασμού μιας λυτρωτικής λύσης. Προτίμησε τη θυμική αντίδραση και τα ασύστολα ψεύδη, ακολούθησε τον τυχοδιωκτισμό και γενικότερα τις ακραίες επιλογές, με αποτέλεσμα να επιμηκύνεται το μαρτύριό της και να απομακρύνεται η δυνατότητα σωτηρίας της… 

Ένα από τα πρόσωπα που στοχοποιήθηκαν επίμονα, μερικές φορές, δε, με μεθόδους που ξέφευγαν από τα θεσμικά δημοκρατικά όρια και θύμιζαν πρακτικές υποκόσμου, είναι το δίχως άλλο ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Του αμφισβητήθηκε ακόμα και η εντυπωσιακή και αδιαμφισβήτητη πολιτική, επιστημονική και κοινοβουλευτική του επάρκεια – πράγμα που σε φυσιολογικές συνθήκες κοινής λογικής θα προκαλούσε τη θυμηδία. Κι όμως η πολιτική του εξόντωση αποτελούσε αυτοσκοπό. Γιατί άραγε; 

Έξι ολόκληρα χρόνια μετά το ξέσπασμα της ώς τα σήμερα συνεχιζόμενης κρίσης, η οποία μαστίζει επώδυνα την κοινωνία και τους πολίτες, ήρθαν τα πάνω κάτω και οι διαπρύσιοι κατήγοροι της πρώτης εποχής βρίσκονται υπόλογοι για τα ψεύδη τους, τον τυχοδιωκτισμό τους, τον εγκληματικό ερασιτεχνισμό και την παροιμιώδη ανεπάρκειά τους. 

Έξι χρόνια μετά, σπάνε τα ταμπού και οι πρωταγωνιστές του πολιτικού συστήματος επανακτούν το δικαίωμα της έκφρασης, αφού πρώτα ζήσαμε τη θαυμαστή εμπειρία της ανανέωσης του πολιτικού προσωπικού με έναν παρδαλό αλλοπρόσαλλο θίασο εκλεγμένων κλόουν… Το Κοινοβούλιο και οι δημοκρατικοί θεσμοί υπέστησαν τρομερό πλήγμα και μέσα σε αυτή τη γενικευμένη συντριβή, ο Ε. Βενιζέλος υπήρξε ένας μάχιμος υπερασπιστής των αξιών του κοινοβουλευτισμού με την επιστημονική του επάρκεια και τον αψεγάδιαστο κοινοβουλευτικό του λόγο, που κρατούσε τα προσχήματα στον γενικό εκπεσμό. 

Πουθενά αλλού, σε καμιάν άλλη ευρωπαϊκή χώρα που βίωσε την κρίση, δεν απαξιώθηκε τόσο άμυαλα και με καταστροφικές συνέπειες το σύνολο του πολιτικού συστήματος. Πρόκειται για αλήθειες που άρχισαν να γίνονται καθυστερημένα κατανοητές μέσα από δραματικές καταστάσεις και απώλειες. 

Παραδόξως, αρνηθήκαμε τον λόγο, τις εξηγήσεις και τις ερμηνείες από όλους εκείνους που συγκροτούσαν το πολιτικό σύστημα της χώρας και όφειλαν να μιλήσουν. Αρκεστήκαμε στην τυφλή κατεδάφιση και επιτρέψαμε το πλιάτσικο της εξουσίας με ανυπολόγιστες καταστροφικές συνέπειες – αυτές που ήδη βιώνουμε ως εφιάλτη στον παρόντα χρόνο. 

Κι αφού βίωσε τα χειροτέρα, σιγά – σιγά η κοινή γνώμη μεταστρέφεται και αρχίζει να επανεκτιμά πρόσωπα, πολιτικές και καταστάσεις – κι αυτό είναι ίσως το μόνο θετικό στην πονεμένη ιστορία της κρίσης. Αρχίσαμε να ξανακούμε και να ξαναγνωριζόμαστε… 

Ο Ε. Βενιζέλος στο τελευταίο του βιβλίο, που κυκλοφόρησε αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Πόλις, μιλά από τη σκοπιά εκείνη του πολιτικού και επιστήμονα ταυτόχρονα, που κλήθηκε – όπως χαρακτηριστικά δηλώνει – να μετάσχει στον πόλεμο της γενιάς του. Όντως, ο Βενιζέλος είναι ένα πρόσωπο που πρωταγωνιστεί σε αυτό τον πόλεμο, έναν πόλεμο που δεν τελείωσε και προβλέπεται να διαρκέσει… 

Η μελέτη αυτή γράφτηκε αρχικά με αποδέκτη το διεθνές ακροατήριο, πολιτικό κι επιστημονικό, εντάσσοντας την ελληνική περίπτωση μέσα στη γενικότερη ευρωπαϊκή κρίση. Ο συγγραφέας κλήθηκε τον Ιούνιο του 2011 να αντιμετωπίσει τις οικονομικές, κοινωνικές, θεσμικές και πολιτικές επιπτώσεις της κρίσης. Η Ελλάδα βρέθηκε, λόγω των δικών της ιδιαιτεροτήτων, στο επίκεντρο μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής κρίσης που έθετε σε δοκιμασία το σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Υπό αυτό το πρίσμα και λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που επιβαρύνονται ιδιαίτερα από τη μεταναστευτική κρίση, η οποία έχει λάβει επικίνδυνες διαστάσεις, αλλά και τη βρετανική αντιπαράθεση για την παραμονή ή όχι του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε., ο Βενιζέλος καταθέτει την πολιτική – επιστημονική του άποψη σχετικά με τη φύση και την προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως θεσμικής, πολιτικής και οικονομικής οντότητας.