Προσπάθειες για άρση του αδιεξόδου που καταγράφηκε στις διαπραγ­ματεύσεις το βράδυ της Μ. Τρίτης καταβάλλουν από χθες η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός, ο οποίος πραγματοποίησε τηλεφωνικές επα­φές με Ευρωπαίους αξιωματούχους.

 

Προσπάθειες για άρση του αδιεξόδου που καταγράφηκε στις διαπραγ­ματεύσεις το βράδυ της Μ. Τρίτης καταβάλλουν από χθες η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός, ο οποίος πραγματοποίησε τηλεφωνικές επα­φές με Ευρωπαίους αξιωματούχους.

Αυτή τη φορά η διαπραγμάτευση κόλλησε στον … «κόφτη», με το Μαξίμου να δείχνει ως υπαίτιο το ΔΝΤ αλλά και τον Σόιμπλε. Την ίδια ώρα η Αθήνα δείχνει για μία ακόμη φορά να πο­ντάρει για την απεμπλοκή της κατάστασης στην πλευρά της Κομισιόν και του προέδρου της Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος χθες εξέφρασε δυ­σφορία απέναντι στο ΔΝΤ. Σήμερα αναμένεται νέα επικοινωνία με Τουσκ προκειμένου να διαπι­στωθεί το «πού βρισκόμαστε».

Η εικόνα εμπλοκής που δόθηκε μετά τη δι­ακοπή των διαπραγματεύσεων προχθές το από­γευμα και στη συνέχεια εξαιτίας των διαδοχι­κών ειδήσεων ότι δεν θα γίνει Eurogroup τη Μ. Πέμπτη και ότι ο Αλέξης Τσίπρας προτίθεται να ζητήσει τη σύγκληση έκτακτης Συνόδου Κο­ρυφής αμέσως ενεργοποίησε μνήμες από το πρόσφατο παρελθόν, σενάρια εκλογών, στάσης πληρωμών το καλοκαίρι, Grexit κ.ο.κ.

Η διάχυτη περιρρέουσα ατμόσφαιρα περί επανάληψης του περσινού σκηνικού ενισχύ­εται από το γεγονός ότι ενώ οι διαπραγματεύ­σεις για το κλείσιμο της αξιολόγησης καλά κρατούν 5-6 μήνες μετά την αρχική προθε­σμία, αρχίζει να ξαναχτυπά το καμπανάκι της ρευστότητας, με την κυβέρνηση να μαζεύει ταμειακά διαθέσιμα οργανισμών στην Τράπε­ζα της Ελλάδος.

Πάντως, κατά την κυβέρνηση, οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει τακτική κωλυσιεργί­ας από την πλευρά του ΔΝΤ, όπως έδειξε και το περιεχόμενο των διαρροών των WikiLeaks, και ορισμένοι του αποδίδουν επιδιώξεις πολιτικής αποσταθεροποίησης της χώρας.

Ομοβροντία κατά Συνόδου

Από την ευρωπαϊκή πλευρά η αντίδραση ήταν άμεση και κοφτή, με στόχο την αποδραματοποίηση της μη διεξαγωγής του Eurogroup: «όχι» σε Σύνοδο Κορυφής, «ναι» σε Eurogroup τις αμέσως επόμενες μέρες.

Εξάλλου, στην επίσημη επικοινωνία που είχε τελικώς ο Αλέξης Τσίπρας χθες νωρίς το μεση­μέρι με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβου­λίου Ντόναλντ Τουσκ, το αίτημα για Σύνοδο Κορυφής (κατά τις αρχικές διαρροές), έπειτα από αυτές τις αντιδράσεις, μετατράπηκε σε αί­τημα καταρχάς για Eurogroup άμεσα. Εφόσον υπάρξει αδυναμία για σύγκληση Eurogroup, τό­τε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα αναλάβει πρωτοβουλία για τη σύγκληση έκτα­κτης Συνόδου Κορυφής της ευρωζώνης «προ­κειμένου να επανεπιβεβαιωθούν τα συμφωνη­θέντα και να αποφευχθεί νέος κύκλος αβεβαιό­τητας για την ευρωζώνη».

Ωστόσο, ο Ντόναλντ Τουσκ έδειξε να είναι αρ­νητικός σε κάθε περίπτωση καθώς συνέδεσε το ενδεχόμενο μιας Συνόδου Κορυφής με μηνύματα αβεβαιότητας κι επανάληψη του περσινού σκηνικού.

Και η ύπατη εκπρόσωπος της Ε. Ε. Φεντερίκα Μογκερίνι εξέφρασε αισιοδοξία ότι η αξιολόγη­ση μπορεί να κλείσει οριστικά σε επόμενη συνε­δρίαση του Eurogroup σύντομα, ενώ επικαλέ­στηκε πρόσφατες δηλώσεις του Μοσκοβισί ότι απομένουν ακόμη λίγα βήματα.

Στο Eurogroup παρέπεμψε, όπως ήταν ανα­μενόμενο, και ο Σόιμπλε, ο οποίος επιθυμεί να κρατά τη συζήτηση ελεγχόμενη και περιορισμέ­νη στο δικό του «γήπεδο». Όπως είπε, οι υπουρ­γοί Οικονομικών της ευρωζώνης είναι αρμόδιοι για το ελληνικό πρόγραμμα και την αξιολόγηση προόδου της Αθήνας.

Ακόμη όμως και για τη σύγκληση ενός Eurogroup στις αρχές της επόμενης εβδομάδας φαί­νεται ότι υπάρχει ακόμη δρόμος, καθώς χθες ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ σημεί­ωσε ότι προς το παρόν δεν υπάρχει πρόοδος τέ­τοια που να δικαιολογεί σύγκληση του οργάνου των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης. Στο ίδιο μήκος κύματος, η εκπρόσωπος του Σό­ιμπλε Φρίντρικε φον Τίσενχάουζεν τόνισε πως «φαίνεται ότι υπάρχει η ανάγκη για περισσότε­ρες συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο».

Ωστόσο, μετά τον όλο συναγερμό που σή­μανε η διαρροή περί πρωθυπουργικού αιτήμα­τος για Σύνοδο, τα τηλέφωνα προς τους Ευρω­παίους και την κινητοποίηση που ακολούθησε, χθες το απόγευμα το Μαξίμου λάμβανε σήμα ότι υπάρχουν έντονες διεργασίες με στόχο τη συνεδρίαση των ΥΠΟΙΚ της ευρωζώνης την ερ­χόμενη Τρίτη (Τρίτη του Πάσχα).

Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν χθες και μετά την αναχώρηση των θεσμών από την Αθή­να, στο επίπεδο των τεχνικών κλιμακίων, για τα εναπομείναντα ανοιχτά θέματα του πακέτου των 5,4 δισ. – σύμφωνα με πληροφορίες, ανοιχτό εί­ναι ακόμη το αφορολόγητο και υπάρχει μικρή απόσταση στις επικουρικές. Προς επίρρωση των παραπάνω, υπενθυμίζεται ότι και ο Γερούν Ντάι-σελμπλουμ την Τρίτη υποστήριξε, ως προς τα 5,4 δισ., ότι έχει συμφωνηθεί το 95% του πακέτου.

Ξεκόβουν… τη νομοθέτηση

Το πρόβλημα βέβαια πλέον εντοπίζεται στο έκτακτο πακέτο μέτρων που πρότεινε ο Σόι­μπλε στην Ουάσιγκτον ως συμβιβαστική λύση για την παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρό­γραμμα. Ως γνωστόν το Ταμείο διά του Πολ Τό-μσεν έχει εκφράσει την άποψη ότι το πλεόνα­σμα 3,5% το 2018 επιτυγχάνεται με μέτρα 9 δισ. και όχι 5,4 δισ.

Το έξτρα πακέτο ήταν το αντικείμενο της συ­ζήτησης στο πρόσφατο Eurogroup στο Άμστερ­νταμ την περασμένη Παρασκευή – κι εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ η κυβέρνηση είχε επεν­δύσει στα στοιχεία της Eurostat για το 2015, τα οποία μάλιστα έδειξαν πλεόνασμα 0,7%, η προσδοκία ότι το στοιχείο αυτό θα ανατρέψει τα δεδομένα διαψεύστηκε (άλλωστε αξιωματού­χοι της ευρωζώνης σημείωναν ανωνύμως την περασμένη εβδομάδα ότι σημασία έχουν τα τα­μειακά διαθέσιμα).

Στην αξίωση του Ταμείου για τη νομοθέτηση προληπτικά των μέτρων που αντιστοιχούν στα 3,6 δισ. η ελληνική πλευρά αντιπρότεινε τον μη­χανισμό αυτόματης διόρθωσης ή εξισορρόπη­σης κατά το μοντέλο που υπάρχει και σε Γαλλία και Γερμανία, καθώς σύμφωνα με το επιχείρημα της ελληνικής πλευράς η προληπτική νομοθέ­τηση μέτρων υπό αίρεση είναι εκτός των ορίων του Συντάγματος και του ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου, και βεβαίως εκτός του πλαισίου της συμφωνίας του καλοκαιριού. Πολλώ δε μάλλον που κάτι τέτοιο θα επιβάρυνε το κλίμα στην οι­κονομία και θα μείωνε το επενδυτικό ενδιαφέ­ρον, λόγω αβεβαιότητας.

Στο επιχείρημά της η Αθήνα βρήκε αρωγό τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος χθες κατά τη συνεδρίαση του Κολεγίου των Επιτρόπων άφη­σε αιχμές κατά του ΔΝΤ κι εξέφρασε σε έντονο ύφος την άποψη ότι το να ζητείται προληπτική νομοθέτηση είναι «παράλογο» και ότι καμία δημοκρατική Βουλή ανά τον κόσμο δεν υπάρ­χει περίπτωση να δεχτεί να νομοθετήσει εκ των προτέρων (ex ante) μέτρα τα οποία θα εφαρμο­στούν αργότερα.

Η ελληνική πρόταση για έναν «κόφτη» στους κωδικούς του προϋπολογισμού ανάλο­γα με το ποσοστό της απόκλισης από τον στό­χο περιλαμβάνει την πρόβλεψη ότι ο υπουργός Οικονομικών θα μπορεί να παρεμβαίνει εξαι­ρώντας από την «αυτόματη εξισορρόπηση» μη επιθυμητές περικοπές πχ. σε μισθούς, συντά­ξεις, υγεία κ.λπ. και θα έχει την εξουσιοδότηση να αναζητεί ισοδύναμα μέτρα. Βέβαια, αυτό κά­νει δύο φορές μη ελκυστική την πρόταση αυτή ενώπιον του ΔΝΤ το οποίο την έχει απορρίψει υπό το σκεπτικό ότι μια σειρά νομοθετημένων από τώρα μέτρων αποτρέπει τις χρονοβόρες δι­απραγματεύσεις μηνών όταν θα χρειαστεί. Επι­πλέον το ΔΝΤ αξιώνει τα μέτρα αυτά να προέλ­θουν από τις δημόσιες δαπάνες, δηλαδή κατά κύριο λόγο από μισθούς και συντάξεις, καθώς είναι τα μόνα μέτρα που θεωρεί βέβαιης από­δοσης σε σύγκριση με την επιβολή φόρων, πε­δίο όπου εκτιμά ότι δεν θα πιαστούν οι στόχοι.

Η ελληνική πλευρά πάντως διαβεβαιώνει ότι την πρότασή της την αποδέχονται αυτούσια οι Ευρωπαίοι, ενώ κυβερνητικές πηγές σημειώ­νουν πως ανταποκρίνεται στα χαρακτηριστικά που έθεσε ο Ντάισελμπλουμ την περασμένη Παρασκευή στο Άμστερνταμ: «Δεν μπορούμε, δεν πρόκειται – και ούτε καν επιθυμούμε – να υπερβούμε νομικούς περιορισμούς που υπάρ­χουν στην Ελλάδα. Θα το σχεδιάσουμε κατά τρόπο ο οποίος προσφέρει αξιοπιστία, αυτο­ματισμό και αντικειμενικότητα, και χρειάζεται να είναι νομικά δυνατός, φυσικά».

Η Αθήνα τώρα προσβλέπει σε έναν συμβι­βασμό (επί της νομικής φόρμουλας) στο Eurogroup, όποτε κι αν πραγματοποιηθεί αυτό, κα­θώς το κλείσιμο της αξιολόγησης θα συνοδευ­τεί από τη έναρξη της συζήτησης για το χρέος στην ίδια συνεδρίαση, κάτι για το οποίο η δια­φωνία εντός των δανειστών παραμένει. Η ελλη- νική πλευρά δέχτηκε να μπει στη διαδικασία για τα προληπτικά μέτρα με αντάλλαγμα την άμεση έναρξη της συζήτησης για το χρέος.

Σε ό,τι αφορά τον συμβιβασμό, είναι πιθανό το ΔΝΤ να εγκαταλείψει τη θέση του για προ­ληπτική νομοθέτηση υπό τον όρο ότι ο «μηχα­νισμός αυτόματης δημοσιονομικής εξισορρό­πησης» θα ικανοποιεί τις απαιτήσεις του. Ήδη η συζήτηση φαίνεται να μετατοπίζεται προς τα εκεί και η μάχη αναμένεται να δοθεί για το ποι­ος θα ελέγχει πτυχές του μηχανισμού αυτού. Όπως προαναφέρθηκε, η ελληνική πλευρά επιχειρεί να διασφαλίσει ότι ο «κόφτης» δεν θα είναι και τόσο «αυτόματος» αλλά θα παίρνει υπουργι­κή παρέμβαση.

Σενάρια εκλογών

Το πού θα κάτσει η μπίλια του συμβιβασμού, πόσο κοντά ή μακριά από τις ελληνικές θέσεις, θα το δούμε τις επόμενες μέρες, αμέσως μετά την ολιγοήμερη διακοπή για τον εορτασμό του Πάσχα, το οποίο πάντως με τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν φαίνεται να φέρνει Ανάσταση και στην οικονομία κατά τις προβλέψεις Τσίπρα – Καμμένου.

Σε αυτό το περιβάλλον, τα σενάρια εκλογών δίνουν και παίρνουν – ήδη από μέρες – στον βαθμό που η κυβέρνηση εμφανίζεται ως μη δια­τεθειμένη να υποχωρήσει σε περαιτέρω πιέσεις για τη νομοθέτηση. Κάτι που μπορεί να έχει δύο αναγνώσεις:

♦ Είτε ότι είναι διατεθειμένη να πάει σε εκλο­γές.

♦  Είτε ότι έχει διαφανεί παράθυρο διεξόδου και συγκεκριμένα στην κατεύθυνση του συμβι­βασμού που προαναφέρθηκε.

Σε ό,τι αφορά τις εκλογές, η κυβερνητική εκ­πρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών που πραγματοποιή­θηκε χθες εκτάκτως λόγω των εξελίξεων στη διαπραγμάτευση διέψευσε χλιαρά τα σχετικά σενάρια. Ταυτόχρονα, κατηγορηματικές διατυ­πώσεις ότι «η ελληνική πλευρά είναι διατεθειμέ­νη να συζητήσει όλες τις λεπτομέρειες, νομικές και οικονομικές, αυτής της πρότασης (σ.σ.: για τον μηχανισμό δημοσιονομικής διόρθωσης), αλλά δεν μπορεί να πάει πέρα από αυτήν. Αυτό είναι το όριο της συμφωνίας» δημιουργούν εύ­λογα το ερώτημα τι θα συμβεί αν οι δανειστές δεν συμμεριστούν αυτήν τη θέση.

Από την άλλη, συνεργάτες του πρωθυπουρ­γού είναι πιο κατηγορηματικοί όταν λένε ότι «κα­νείς σοβαρός άνθρωπος δεν συζητά για εκλογές υπό αυτές τις συνθήκες», με τη διαπραγμάτευ­ση ανοιχτή και την εκταμίευση της δόσης στον αέρα. Την ίδια ώρα γίνεται λόγος για εισηγήσεις που δέχεται ο πρωθυπουργός υπέρ των εκλο­γών, ωστόσο, ακόμη κι αν αυτές οι εισηγήσεις υπάρχουν, δεν φαίνεται να εισακούγονται από τον Αλέξη Τσίπρα και το στενό πρωθυπουργικό περιβάλλον.

Το γεγονός ότι οι εκλογές δεν αποτελούν (τουλάχιστον όχι μέχρι αυτήν τη στιγμή) επιλο­γή για το πρωθυπουργικό γραφείο, δεν σημαί­νει ότι τα σχετικά σενάρια θα πάψουν να συντη­ρούνται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από την κυβερνητική πλευρά καθώς συντρέχουν και λό­γοι συσπείρωσης των κομμάτων και των κοινο­βουλευτικών ομάδων των δύο κυβερνητικών εταίρων, που στην παρούσα φάση φαίνεται ότι βρίσκονται σε αναβρασμό αναμένοντας την τε­λική έκβαση της διαπραγμάτευσης.

Τα παραπάνω ενδεχομένως κατατείνουν στην ένδειξη ότι έχει εξευρεθεί το πεδίο του συμβιβα­σμού, αλλά αυτό θα φανεί τις αμέσως επόμενες ώρες ή μέρες.