Η εκκρεμότητα της αξιολόγησης του ελληνικού μνημονίου παρατείνεται, κατά τα φαινόμενα, με ορατό το ενδεχόμενο – όπως σημειώναμε πριν από δύο εβδομάδες – να φτάσει έως τον Ιούλιο. Όσο κυλούν οι μέρες τίποτε δεν δείχνει ότι οι δανειστές θα τελειώσουν αυτήν τη φάση χωρίς να έχουν λάβει μετρήσιμο αποτέλεσμα σε ό,τι αφορά τον δημοσιονομικό «κόφτη» σε περίπτωση που η Ελλάδα αποκλίνει από τους στόχους της.

 

Η εκκρεμότητα της αξιολόγησης του ελληνικού μνημονίου παρατείνεται, κατά τα φαινόμενα, με ορατό το ενδεχόμενο – όπως σημειώναμε πριν από δύο εβδομάδες – να φτάσει έως τον Ιούλιο. Όσο κυλούν οι μέρες τίποτε δεν δείχνει ότι οι δανειστές θα τελειώσουν αυτήν τη φάση χωρίς να έχουν λάβει μετρήσιμο αποτέλεσμα σε ό,τι αφορά τον δημοσιονομικό «κόφτη» σε περίπτωση που η Ελλάδα αποκλίνει από τους στόχους της.

Με άλλα λόγια, αν υπο­τεθεί ότι θα δεχθούν έναν συμβιβασμό που θα λαμβάνει υπ’ όψιν τα ελληνική συνταγματικά προ­βλήματα – κοινώς, δεν μπορούμε να νομοθετούμε προληπτικά μέτρα που είναι άγνωστο αν θα εφαρμοστούν -, αυτός θα περιλαμβάνει σε κάθε περί­πτωση μια σαφή περιγραφή των μέ­τρων που θα ληφθούν αν έρθει η κακιά η ώρα.

Παρ’ ότι μάλιστα η ελληνική ειδησε­ογραφία έχει κολλήσει στον «κόφτη», εκτός Ελλάδος εμφανίζονται και άλ­λες περιπλοκές, όπως για παράδειγμα οι διαφωνίες μεταξύ των δανειστών για τη μέθοδο ρύθμισης του ελληνι­κού χρέους.

Η ατέρμονη κατάσταση εκκρεμό­τητας, η οποία πλέον διαρκεί σχεδόν δύο χρόνια, έχει ήδη ορατές επιπτώ­σεις στην ελληνική οικονομία. Τον τε­λευταίο ενάμιση χρόνο οι προβλέψεις της Κομισιόν έχουν υποβιβαστεί κατά αρκετές μονάδες ως προς το ΑΕΠ της τριετίας και είναι προφανές πως, παρ’ ότι παραμένει το θετικό πρόσημο, είναι σοβαρός ο κίνδυνος μιας νέας κατρακύλας στην ύφεση.

Ήδη το πακέτο μέτρων που θα συνοδεύει το κλείσιμο της αξι­ολόγησης έχει  υφεσιακό χαρα­κτήρα και, αν δεν οδηγήσει σε ύφε­ση, σίγουρα θα φρενάρει την όποια αναπτυξιακή ώθηση. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η απόσταση μεταξύ εισπρακτικής   «αποτελεσματικό­τητας» και πισωγυρίσματος στην ύφεση είναι τόσο μικρή ώστε να μοιάζει με ένα λεπτό στρώμα πά­γου, αντιλαμβάνεται ο καθένας ότι οι ακρότητες κύκλων των δανειστών ενδέχεται να κοστί­σουν πολύ ακριβά στη χώρα.

Τα σενάρια των «σκληρών»

Ήδη άπαντες γνωρίζουν ότι, εάν η διαπραγμάτευση δεν κλείσει εντός του Μαΐου, αυτομάτως η εκκρεμό­τητα θα μεταφερθεί στον Ιούλιο, σε κλίμα ακραίας ασφυξίας, και θα επαναληφθούν τα Ιουλιανά του 2015. Σε κάποιους κύκλους, δηλαδή στο ΔΝΤ και σε κάποιους στη Γερμανία, τα σε­νάρια περαιτέρω καθυστέρησης στο κλείσιμο της αξιολόγησης ακούγο­νται θετικά:

♦   Το ΔΝΤ, όπως αποκάλυψαν οι απομαγνητοφωνημένοι διάλογοι του Τόμσεν και της Βελκουλέσκου, θεω­ρεί πως ο πιο πρόσφορος τρόπος για να αποδεχθεί η Ελλάδα τα πάντα είναι η δημιουργία συνθηκών πιστωτικού επεισοδίου. Συνεπώς, κάθε εμπόδιο εξυπηρετεί τον σχεδιασμό του.

♦  Αρκετοί στην Ευρώπη, μέσα από το ελληνικό πρίσμα, βλέπουν ακό­μη μακρύτερα, έως τις εκλογές στην Ισπανία, που έχουν προγραμματιστεί για τις 26 Ιουνίου. Η αντιμετώπιση του «εμποδίου» των Podemos για μια κυβέρνηση πιο φιλική σε προγράμ­ματα λιτότητας θεωρούν ότι θα είναι ευκολότερη με το «κακό παρά­δειγμα» της Ελλάδας στριμωγμένο στα σχοινιά. Ήδη άλλωστε θεωρούν ότι το πρώτο επτάμηνο του 2015 στοίχισε πολύ ακριβά στους Podemos στις τελευταίες ισπανικές εκλογές.

Μονόδρομος

Όμως οι παραπάνω οπτικές – οι οποίες συγκλίνουν με τον μύχιο πόθο κάποιων για οικουμενική στην Ελλάδα ή εκλογές, όπως γράψαμε στο προη­γούμενο φύλλο – παραγνωρίζουν ότι στην ευρωπαϊκή ατζέντα κορυφαία θέση κατέχει το βρετανικό δημοψήφι­σμα για έξοδο από την Ε.Ε., του οποί­ου το αποτέλεσμα δεν έχει κριθεί.

Ακόμη όμως και αν πιστέψουμε ότι στο δημοψήφισμα η επικράτηση του «Ναι» θεωρείται δεδομένη, υπάρχει μια ακόμη σοβαρότερη παράμετρος που λέγεται μεταναστευτικό / προ­σφυγικό ζήτημα. Στο θέμα αυτό η γερμανική πολιτική θεωρεί κλειδί τη σταθερότητα της Ελλάδας, η οποία μαζί με την Τουρκία αποτελούν τους πυλώνες πάνω στους οποίους έχουν χτιστεί οι επιλογές Γερμανίας και Κομισιόν.

Συνεπώς η μετατροπή της Ελλάδας σε αποτυχημένο κράτος (failed state ) δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση επι­λογή. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι οι ίδιοι αποκλείουν το να επιβληθεί μεγαλύτερη λιτότητα, προκειμένου μάλιστα να πείσουν το ΔΝΤ να συμ­μετάσχει στο τρίτο μνημόνιο, έστω και χωρίς δική του χρηματοδότηση. Εξάλλου, όπως εκτιμούν, η περαιτέρω λιτότητα – ακόμη και ύστερα από έξι χρόνια κοινωνικής καταστροφής – δεν θα επιφέρει λαϊκή εξέγερση και αποσταθεροποίηση.

Δείχνουν λοιπόν να συμπλέουν με το ΔΝΤ και, κατά πάσαν πιθανότητα, ο συμβιβασμός στον οποίο προσβλέ­πουν ώστε να κλείσει η αξιολόγηση θα επιτευχθεί στη βάση των θέσεων των πιο ακραίων.

Το ερώτημα, όμως, είναι τι θα συμ­βεί αν το Ταμείο συνεχίσει να τραβά­ει το σχοινί και σε κάθε γύρο συζήτη­σης εμφανίζει μια νέα απαίτηση με στόχο να τραβήξει η διαδικασία μέχρι τον Ιούλιο και το «πιστωτικό γεγονός». Στην περίπτωση αυτήν το κόστος για την ελληνική οικονομία θα καταστεί πολύ δύσκολα διαχειρίσιμο, τα όποια ψήγματα εμπιστοσύνης θα εξαφανι­στούν και η επίτευξη οποιουδήποτε στόχου θα μετατραπεί σε όνειρο θερι­νής νυκτός.

Ακόμη και αυτοί που επιδιώκουν εκλογές είναι σοφό να προσμετρή­σουν ότι είτε η ίδια κυβερνητική συμμαχία είτε μια εντελώς διαφο­ρετική θα είναι δέσμια των ίδιων προβλημάτων, τα οποία θα έχουν γιγαντωθεί ακριβώς επειδή δεν μπήκε εγκαίρως φρένο στις ακρό­τητες ενός μέρους των δανει­στών.

Συνεπώς, η υπερπήδηση των εμποδίων μοιάζει αυ­τήν τη στιγμή με μονόδρο­μο, στον οποίο δεν οφείλει να πορευθεί μόνο η ελληνική κυβέρνηση, όπως θεωρούν οι δανειστές, αλλά και οι σώφρονες Ευρωπαίοι, οι οποίοι καιρός είναι να αντιληφθούν ότι καμιά κυβέρνη­ση – και όχι μόνο η νυν – δεν μπορεί να σηκώσει βάρη τα οποία διαλύουν την οικονομία, την κοινωνία και την περιλάλητη «εμπιστοσύνη».

Ελπίζουμε ότι θα το αντιληφθούν. Εκτός αν έχουν άλλους σχεδιασμούς κατά νου…