Τι δείχνουν οι τελευταίες εξελίξεις, σε ποια σημεία υπάρχει σύγκλιση των δυο πλευρών, ποιες οι μεγάλες διαφορές 

 

 

Η κυπριακή και η τουρκοκυπριακή πλευρά μπορεί να φαίνεται ότι βρίσκονται αρκετά κοντά σε μια λύση, αλλά κάλλιστα η προσπάθεια θα μπορούσε και να τιναχτεί στον αέρα.

Από την προηγούμενη χρονιά ως τώρα, ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης και ο Μουσταφά Ακιντζί της τουρκοκυπριακής πλευράς έχουν συναντηθεί τουλάχιστον 25 φορές με σκοπό την εξεύρεση συμφωνίας. Και οι δυο δείχνουν αισιόδοξοι, ενώ ο Ακιντζί δηλώνει ότι «είναι εφικτή μια συμφωνία σε διάστημα μηνών».

Αρκετοί ξένοι αναλυτές συμφωνούν. Το Eurasia Group, μάλιστα, υπολογίζει ότι υπάρχει 60% πιθανότητα για επίτευξη συμφωνίας ως το τέλος του 2016. Ωστόσο, όλοι οι αναλυτές επισημαίνουν και τις μεγάλες δυσκολίες.

Οι βουλευτικές εκλογές της Κυπριακής Δημοκρατίας τον Μάιο και μια κυβερνητική κρίση στα Κατεχόμενα ίσως καθυστερήσουν τις συνομιλίες, αλλά θεωρείται ότι δεν θα τις τορπιλίσουν.

Και στο πρόσφατο παρελθόν η Κύπρος είχε φτάσει σε παρόμοιο σημείο. Το 2004, τη χρονιά ένταξης της χώρας στην ΕΕ, ένα πλάνο επανένωσης των Ηνωμένων Εθνών τέθηκε σε δημοψήφισμα. Οι Τουρκοκύπριοι ψήφισαν υπέρ, ενώ η ελληνοκυπριακή πλευρά τάχθηκε κατά. Έτσι, το βόρειο κομμάτι εξακολουθεί να αναγνωρίζεται από μία και μόνο χώρα, την Τουρκία. Η οποία Τουρκία αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, έστω κι αν σημειώθηκε πρόοδος από την πλευρά της Άγκυρας τα τελευταία 24ωρα με την βίζα των Ελληνοκύπριων.

Σύμφωνα με τον Ειδικό Σύμβουλο του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για την Κύπρο Έσπεν Μπαρθ Άιντα, η διαφορά αυτή τη φορά, σε σχέση με το 2004, έγκειται στο ότι και οι δύο πλευρές επιθυμούν λύση. «Αυτή την φορά, η συμφωνία θα γραφτεί από τους Κύπριους», έχει αναφέρει ο κ. Άιντα, σύμφωνα με τον Economist.

Οι αξιωματούχοι και από τις δύο πλευρές λένε ότι έχει γίνει πρόοδος σε διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένων της κατανομής εξουσίας, στα ζητήματα της ιδιοκτησίας και στην εφαρμογή του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Κατεχόμενα.

Όμως, τα μεγαλύτερα αγκάθια βρίσκονται μπροστά.

Οι αποζημιώσεις για τους 160.000 Ελληνοκύπριους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους το 1974 θα κοστίσουν δισεκατομμύρια ευρώ.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, που πρόσφατα μπήκε σε διαδικασία «ανάρρωσης» από την τραπεζική κρίση και το μνημονιακό πρόγραμμα διάσωσης 7.3 δισεκατομμυρίων ευρώ, προφανώς και δεν είναι σε θέση να αναλάβει μεγαλύτερα κόστη και νέες – μεγάλες όπως υπολογίζεται – δανειακές υποχρεώσεις, αυτή τη φορά για την επανένωση.

Όμως, το οικονομικό θέμα, εκτός από πονοκέφαλος, μπορεί να εξελιχθεί και σε ένα από τα βασικά κίνητρα για εξεύρεση λύσης, σύμφωνα τουλάχιστον με το ίδρυμα Ερευνών Peace Research Institute Oslo (PRIO), που υπολόγισε ότι μια συμφωνία θα προσθέσει σχεδόν 3 ποσοστιαίες μονάδες στον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της χώρας κατά την διάρκεια της επόμενης 20ετίας.

Για την ελληνοκυπριακή πλευρά, μια επανένωση θα σήμαινε πρόσβαση στην τουρκική αγορά των 800 δισ. δολαρίων.

Για την τουρκοκυπριακή πλευρά, η επανένωση θα της προσέφερε ευκαιρία για πρόσβαση σε κεφάλαια της ΕΕ και εξέλιξη – αναμόρφωση της οικονομίας της που προς το παρόν συντηρείται από τον τουρισμό, τα καζίνο, τα clubs και έναν υπερμεγέθη δημόσιο τομέα που χρηματοδοτείται από την Άγκυρα, με ανανεώσιμο μνημόνιο κάθε έτος.

Όμως, οι πληγές του κυπριακού δράματος είναι μεγάλες και παραμένουν νωπές. Θα χρειαστούν πολύ περισσότερα από μια, όχι δεδομένη αυτή τη στιγμή, ειρηνευτική συμφωνία για να ξαναζήσουν οι γείτονες μαζί. Ακόμη και αν επανενωθεί, το νησί θεωρείται ότι θα παραμείνει μια χαλαρή ομοσπονδία που θα χωρίζεται σε εθνοτικές γραμμές.

Για πάρα πολλούς Ελληνοκύπριους, οτιδήποτε λιγότερο από την πλήρη απόσυρση των 40.000 τουρκικών στρατευμάτων που βρίσκονται στα Κατεχόμενα δεν θα είναι αποδεκτό. Αυτό δίνει στον Ερντογάν δικαίωμα βέτο στις συνομιλίες.

Δημοσίως η Τουρκία υποστηρίζει ότι επιθυμεί επίτευξη συμφωνίας. Η κυβέρνηση Ερντογάν βρίσκεται αυτή την στιγμή ανάμεσα στις βομβιστικές επιθέσεις του ISIS, την εμπόλεμη κατάσταση με τους Κούρδους, τον καβγά με την Ρωσία και σχεδόν 3 εκατομμύρια πρόσφυγες. Θα την εξυπηρετούσε αν μπορούσε να αφαιρέσει τουλάχιστον ένα πρόβλημα από το κάδρο. Το ζήτημα είναι κατά πόσο το θέλει πραγματικά. Σίγουρα, πάντως, θα μπορούσε να επωφεληθεί από τα 1 δισ. δολάρια που ξοδεύει κάθε χρόνο για να συντηρεί το ψευδοκράτος.

Πάντως, και ο Ν. Αναστασιάδης και ο Μ. Ακιντζί δηλώνουν πλέον ότι ο χρόνος, δηλαδή η καθυστέρηση, δουλεύει κατά της επανένωσης. Με συνέπεια, όλα μέρα με τη μέρα να γίνονται δυσκολότερα, όπως έτσι κι αλλιώς εκτιμούσαν εξ’ αρχής πολλοί ότι θα συμβεί…