Οι off-shore, οι φορολογικοί παράδεισοι, οι πολιτικοί με το σόι τους και το αλαλούμ….

 

Οι off-shore, οι φορολογικοί παράδεισοι, οι πολιτικοί με το σόι τους και το αλαλούμ

Μπορεί η… επί το ελληνικότερον ονομασία τους να είναι «εξωχώριες» (κάπως έτσι έχουμε ονομάσει τις διάσημες off-shore εταιρείες), ωστόσο, όπως αποδείχθηκε, μπορούν να σηκώσουν πολιτικό τσουνάμι μέσα σε οποιαδήποτε χώρα. Πρόσφατο παράδειγμα τα Panama Pa pers, που προκάλεσαν πολιτικούς κλυδωνισμούς (για να το θέσει κάποιος κομψά) εξαιτίας των φοροαπαλλαγών που αποκαλύφθηκαν και για τις οποίες χρησιμοποιούνταν διάφοροι φορολογικοί παράδεισοι.

Στην Ελλάδα δεν είχαμε κάποιο σκάνδαλο τέτοιου βεληνεκούς, ωστόσο οι off-shore έκαναν το κυβερνητικό επιτελείο να χάσει τον ύπνο του, την αντιπολίτευση να βρει πεδίο αντιπαράθεσης και την κοινή γνώμη να αναρωτιέται ποια είναι η σχέση μεταξύ νόμιμου και ηθικού.

Το πρώτο ερώτημα προκύπτει από τη διάταξη για τις «πολιτικές off-shore». Ο αντιπρόεδρος της Βουλής Νικήτας Κακλαμάνης σε δηλώσεις του αποκάλυψε ότι πρόκειται για ένα προαπαιτούμενο της τρόικας. «Ήταν προαπαιτούμενο. Και το ξέρω πάρα πολύ καλά γιατί έγινε συζήτηση στην επιτροπή “πόθεν έσχες”, στην οποία μετείχα» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το δεύτερο ερώτημα προκύπτει από την αντίδραση της κυβέρνησης, η οποία τελικά έφερε μια τροπολογία ακόμα σκληρότερη από ό,τι θα μπορούσαμε να περιμένουμε, σε μια προσπάθεια εναρμόνισης του νόμιμου με το ηθικό ή, διαφορετικά, σε μια προσπάθεια η γυναίκα του Καίσαρα και να είναι και να φαίνεται τίμια. Πολιτική θύελλα μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης «σήκωσε» η διάταξη που ψηφίστηκε με το πολυνομοσχέδιο, πριν από δυο εβδομάδες, και επέτρεπε στα πολιτικά πρόσωπα την κατοχή off-shore εφόσον η έδρα τους βρίσκεται σε φορολογικά συνεργάσιμες χώρες. Η… αντάρα που έφερε το κυριακάτικο δημοσίευμα από το «Πρώτο Θέμα», το οποίο ανέδειξε το θέμα, ήταν τέτοια ώστε ανάγκασε ακόμα και βουλευτές από το κυβερνητικό στρατόπεδο να βγουν στο μεϊντάνι…

Ωστόσο, το κύμα των αντιδράσεων ήταν τόσο μεγάλο όχι μόνο από την αντιπολίτευση, αλλά και στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Έφτασε μάλιστα η «Αυγή», με πρωτοσέλιδο τίτλο «Οφσάιντ με τις off shore», να ζητάει την απόσυρση της επίμαχης διάταξης. Η κυβέρνηση προανήγγειλε ότι θα προχωρήσει στην αλλαγή και την αυστηροποίηση της διάταξης με τροπολογία που θα καταθέσει άμεσα στη Βουλή,

Κυβερνητικές πηγές μάλιστα υποστήριζαν ότι «αναμένουμε με ενδιαφέρον να δούμε πόσοι, ποιοι και από ποιες παρατάξεις θα σπεύσουν να αποσύρουν τις μετοχές τους από εταιρείες του εξωτερικού ή να αποσύρουν συγγενικά τους πρόσωπα από off-shore επιχειρήσεις». Σημείωναν δε χαρακτηριστικά ότι, με την κατάθεση της τροπολογίας στη Βουλή και με τη συζήτηση που θα διεξαχθεί, «θα γελάσει ο κάθε πικραμένος».

Η… μάχη

Η κυβέρνηση λοιπόν το έπραξε και κάπως έτσι φτάσαμε στη χθεσινή «μάχη» εντός της Ολομέλειας. Μια μάχη, ωστόσο, που εξελίχθηκε σε… περίπατο για το κυβερνητικό στρατόπεδο, καθώς η Ν.Δ., η οποία εξ αρχής έκανε σημαία με «πύρινες» αντιδράσεις το θέμα με τις off-shore εταιρείες, χθες προτίμησε να αποχωρήσει από τη συζήτηση στη Βουλή.

Κατέθεσε τη διαφωνία της (για να αναφερθούμε με κομψό τρόπο στη «γαλάζια»… κωλοτούμπα) με την ιδιαίτερα αυστηρή έως πολύ σκληρή τροπολογία που κατέθεσε η κυβέρνηση, με την οποία επιβάλλει τη γενική απαγόρευση συμμετοχής των πολιτικών προσώπων σε off-shore αλλά και ξένες εταιρείες, και αποχώρησε από τη συζήτηση στην Ολομέλεια.

«Η κυβέρνηση εμπαίζει τη Βουλή και τον λαό και εισάγει κρυφίως διατάξεις αμνήστευσης» υποστήριξε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ν.Δ. Νίκος Δένδιας κάνοντας λόγο για «παίγνια απολύτως αντισυνταγματικά και ανεφάρμοστα» εκ μέρους της κυβέρνησης.

«Με τη δημοσίευση του νόμου σε ΦΕΚ αμνήστευσε τους υπεύθυνους και τώρα κάνει τον κήνσορα και εμπαίζει την εθνική αντιπροσωπεία» τόνισε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ν.Δ. «Δεν μπορούμε να συμμετέχουμε» δήλωσε ο Δένδιας στην τοποθέτησή του και ακολούθως σύσσωμη η αξιωματική αντιπολίτευση, διαμαρτυρόμενη για τις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης, όπως υποστήριξε, αποχώρησε από την Ολομέλεια.

«Το έβαλαν στα πόδια»

Η εξέλιξη αυτή έφερε τον Αλέξη Τσίπρα να τοποθετείται στην Ολομέλεια μπροστά σε άδεια «γαλάζια» έδρανα εξαπολύοντας σφοδρή επίθεση στη Ν.Δ. για την επιλογή της να μην υποστηρίξει εντός του Κοινοβουλίου όλα όσα υποστήριζε τις προηγούμενες ημέρες.

«Μας καλούσαν επί τρία εικοσιτετράωρα να έρθουμε στη Βουλή. Όταν αποφασίσαμε να έρθουμε, το έβαλαν στα πόδια» τόνισε ο πρωθυπουργός διερωτώμενος «γιατί;». Σύμφωνα με τον Τσίπρα, «είτε συνειδητοποίησαν ότι θα είχαν απώλειες στην ονομαστική ψηφοφορία είτε τρέχουν να προλάβουν την προθεσμία των 60 ημερών που δίνει η τροπολογία για να δηλώσουν τη συμμετοχή τους στο μετοχικό κεφάλαιο ξένων εταιρειών».

Ο πρωθυπουργός είπε ότι «δεν θα κουραστώ να μιλώ για ογκώδες στρατηγικό αδιέξοδο της αξιωματικής αντιπολίτευσης» και υποστήριξε πως ο πολιτικός λόγος και όλες οι πολιτικές πρωτοβουλίες της Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη βασίζονται «στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της διαπλοκής και του κίτρινου Τύπου».

Ο Τσίπρας, μιλώντας για την τροπολογία που κατέθεσε η κυβέρνηση και για τις «φωνές» που υψώθηκαν εξαιτίας των απαγορεύσεων που φέρνει η νέα ρύθμιση, υπερθεμάτισε σημειώνοντας πως «δίνουμε μάχη ενάντια στη διαφθορά. Πράγματι, με απόλυτο τρόπο. Κάποιοι λένε και με υπερβολή. Μόνο με υπερβολές μπορεί να απαντήσει κανείς στη λάσπη και τη χυδαιότητα». Περνώντας μάλιστα στην αντεπίθεση τόνισε με νόημα ότι «δεν είναι τα δικά μας στελέχη στις λίστες και στα Panama Papers και στα ημερολόγια του Χριστοφοράκου, εμείς είμαστε εδώ με το μέτωπο καθαρό και δίνουμε τον αγώνα για την κάθαρση».

«Ρεσιτάλ υποκρισίας»

Υποστηρίζοντας και την αρχική διάταξη που έφερε κύματα αντιδράσεων αλλά και τη νέα ρύθμιση, ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης Δημήτρης Παπαγγελόπουλος έκανε λόγο για «ρεσιτάλ υποκρισίας» υπερασπιζόμενος με αυτά τα λόγια την τροπολογία για τις off-shore. Τόνισε ότι αυτές τις ημέρες αναμετρήθηκαν η γκαιμπελικής έμπνευσης πρακτική «συκοφαντείτε, συκοφαντείτε, στο τέλος κάτι θα μείνει» και από την άλλη πλευρά η λαϊκή ρήση που λέει «καθαρός ουρανός αστραπές δεν φοβάται», με την οποία, όπως δήλωσε, «στοιχίζεται η κυβέρνηση».

Περνώντας στην αντεπίθεση, ο Παπαγγελόπουλος κάλεσε τα μέλη της αντιπολίτευσης να αποκαλύψουν τις off-shore τους. «Τολμήστε να ψηφίσετε και να δούμε πόσοι θα δηλώσουν off-shore. Από την κυβέρνηση δεν ξέρω πολλούς, ίσως κανέναν» τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης.

Μιλώντας για τη ρύθμιση που ψηφίστηκε με το πολυνομοσχέδιο ο αναπληρωτής υπουργός έκανε λόγο για μια νομικά άρτια ρύθμιση, η οποία αποτελούσε διεθνή υποχρέωση της χώρας στο πλαίσιο των συστάσεων των χωρών της GRECO.

«Δεν την εμπνεύστηκε κανένας υπουργός» τη ρύθμιση, σημείωσε ο Παπαγγελόπουλος συμπληρώνοντας πως η νέα αυστηρότερη ρύθμιση ήρθε «για να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του πολιτικού κόσμου έναντι της κοινής γνώμης».

Επί της ουσίας περιέγραψε την αρχική στάση που έδειξε η κυβέρνηση επιμένοντας στη θέση ότι η συγκεκριμένη διάταξη ουσιαστικά αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση και ενσωματώνει οδηγία της ομάδας κρατών GRECO κατά της διαφθοράς, η οποία τελεί υπό το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Ακόμα και ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, μιλώντας με κοινοβουλευτικούς συντάκτες, τόνισε ότι η συγκεκριμένη ρύθμιση ήταν γνωστή από τον Οκτώβριο, καθώς αποτελούσε κομμάτι της πρότασης της ομάδας GRECO που αφορούσε τις αλλαγές στον νόμο του «Πόθεν Έσχες», τις αρχές που θα ελέγχουν τις δηλώσεις αλλά και τον Κώδικα Δεοντολογίας των βουλευτών.

Η… ρομφαία

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ν.Δ., που επέλεξε να μη βρίσκεται στην Ολομέλεια της Βουλής κατά τη διάρκεια της συζήτησης και της ψήφισης της τροπολογίας, είχε σηκώσει τη… ρομφαία καταγγέλλοντας πως «αυτοί που υπέκλεψαν την ψήφο του ελληνικού λαού στο όνομα του ήθους και της διαφάνειας νομοθετούν να δικαιούνται οι βουλευτές να κατέχουν off-shore» και επιτέθηκε στο Μαξίμου ρωτώντας: «Ποιους υπουργούς με off-shore καλύπτουν με τον νόμο που ψήφισαν;».

Σύσσωμη μάλιστα η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ., με πρώτο υπογράφοντα τον Κυριάκο Μητσοτάκη, κατέθεσε επίκαιρη επερώτηση προς τον υπουργό Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Νίκο Παρασκευόπουλο και τον αναπληρωτή υπουργό στο ίδιο υπουργείο Δημήτρη Παπαγγελόπουλο για τη σκανδαλώδη, όπως τη χαρακτήρισε, τροποποίηση της νομοθεσίας περί «πόθεν έσχες» από την κυβέρνηση, που δίνει το δικαίωμα κατοχής εξωχώριων εταιρειών (off-shore) σε πολιτικά πρόσωπα.

Η νέα ρύθμιση

Εν τέλει, χθες το μεσημέρι, υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια με 190 «ναι» η τροπολογία. Υπέρ ψήφισαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, των ΑΝΕΛΛ, της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, του Ποταμιού, του ΚΚΕ και της Χρυσής Αυγής, ενώ «παρών» δήλωσαν επτά βουλευτές της Ένωσης Κεντρώων.

Η νέα – ιδιαίτερα σκληρή – ρύθμιση για τα πολιτικά πρόσωπα που κατέθεσε η κυβέρνηση, η οποία επί της ουσίας καταργεί την επίμαχη διάταξη που ψηφίστηκε στο πολυνομοσχέδιο, προβλέπει την καθολική απαγόρευση συμμετοχής σε εταιρείες με έδρα την αλλοδαπή (off-shore και μη) για πολιτικά πρόσωπα είτε μέσω παρένθετων προσώπων στη διοίκηση ή το κεφάλαιο εταιρειών με πραγματική ή καταστατική έδρα σε κράτος μη συνεργάσιμο φορολογικά ή σε κράτος που έχει προνομιακό φορολογικό καθεστώς.

Προβλέπεται μάλιστα πως όσοι δεν μεταβιβάσουν εντός 60 ημερών τα περιουσιακά στοιχεία τους τότε κινδυνεύουν με φυλάκιση έως και δύο ετών και χρηματικό πρόστιμο από 10.000 έως 500.000 ευρώ.

Σύμφωνα με τις νομοτεχνικές βελτιώσεις που παρουσίασε ο υπουργός Δικαιοσύνης, κατά τη διάρκεια της συζήτησης της τροπολογίας, αφενός η μεταβίβαση των μετοχών σε εξωχώριες εταιρείες εντός 60 ημερών (που επιβάλλεται από την τροπολογία) δεν αίρει το αξιόποινο για συμμετοχή σε εξωχώριες εταιρείες.

Αφετέρου δεν θα εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 2 του Ποινικού Κώδικα που αναφέρει ότι, αν υπάρχει ευνοϊκότερη ρύθμιση ανάμεσα στην τέλεση μίας πράξης και τη διεξαγωγή της δίκης, εφαρμόζεται η ευνοϊκότερη διάταξη.

Επιπλέον, με βάση την τροπολογία, ως παρένθετα πρόσωπα ορίζονται σύζυγοι και εν διαστάσει σύζυγοι είτε πρόσωπα με τα οποία οι υπόχρεοι έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, συγγενείς πρώτου βαθμού και φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο ενεργεί για οποιαδήποτε αιτία για λογαριασμό ή καθ’ υπόδειξη ή κατ’ εντολή άλλου προσώπου.

Η απαγόρευση αφορά τον πρωθυπουργό, τους αρχηγούς πολιτικών κομμάτων της Βουλής και της Ευρωβουλής, καθώς και όσων λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση, υπουργούς, αναπληρωτές υπουργούς και υφυπουργούς, βουλευτές και ευρωβουλευτές και όσους διαχειρίζονται τα οικονομικά των πολιτικών κομμάτων, όπως επίσης, τους γενικούς και ειδικούς γραμματείς της Βουλής και της γενικής κυβέρνησης.

Επίσης στην απαγόρευση εμπίπτουν οι γενικοί γραμματείς των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί, πρόεδροι, διοικητές, υποδιοικητές και γενικοί διευθυντές πιστωτικών ιδρυμάτων που ελέγχονται από το κράτος, καθώς και πρόεδροι και διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι και γενικοί διευθυντές ΝΠΔΔ, ΔΕΚΟ, ΝΠΙΔ, όπως και πρόεδροι και μέλη των επιτροπών διενέργειας και αξιολόγησης των διαγωνισμών για τις προμήθειες του Δημοσίου αλλά και όσοι ηγούνται των ΟΤΑ.

Το μπαλάκι

Μένει να διαπιστωθεί στην πράξη πλέον αν η κυβέρνηση επιχειρεί να… πετάξει το μπαλάκι στον δικαστή, ο οποίος θα κληθεί να ερμηνεύσει το πνεύμα του νόμου και να κρίνει αν όντως μπορεί να γίνει η εξαίρεση στον Ποινικό Κώδικα ή αντίθετα θα «προκρίνει» το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα να κριθεί κανείς με τον ευνοϊκότερο για αυτόν νόμο…

Ένα ακόμα ερώτημα που παραμένει «μετέωρο» τόσο σε πολιτικό όσο και σε νομικό επίπεδο αποτελεί το αν η τροπολογία που υπερψηφίστηκε τελικά από τη Βουλή μπορεί να αντισταθμίσει την επικοινωνιακή και πολιτική ζημιά στην κυβερνητική ρητορική περί καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.

Άλλωστε η κυβερνητική τροπολογία για τις off-shore των πολιτικών προσώπων «έφτασε» στη Βουλή μετά τη δημοσίευση του νόμου (δηλαδή της αρχικής ρύθμισης στο πολυνομοσχέδιο) στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ). Για τη Ν.Δ. τουλάχιστον φαίνεται ότι το θέμα είναι «λυμένο» και γι’ αυτό δεν… «καταδέχτηκε» να παρακολουθήσει τη συζήτηση στην Ολομέλεια…

«Ο κ. Τσίπρας εκφώνησε σήμερα τον επικήδειο του δήθεν ηθικού πλεονεκτήματος του ΣΥΡΙΖΑ, που απεβίωσε με τη διάταξη – πλυντήριο στην υπόθεση “off-shore ΣΥΡΙΖΑ”» σημείωσε η Ν.Δ. σε ανακοίνωσή της λίγο μετά την ψήφιση της τροπολογίας.

«Δόλια έφεραν και συνειδητά ψήφισαν διάταξη που επέτρεπε σε υπουργούς και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είτε να συμμετέχουν σε off-shore εταιρείες είτε να αθωωθούν οριστικά για τυχόν παράνομη συμμετοχή τους. Τώρα, κάτω από τη γενική κατακραυγή, προσπαθούν να δραπετεύσουν ψηφίζοντας σήμερα το ακραία αντίθετο από εκείνο που είχαν ψηφίσει πριν από λίγες μόνο μέρες. Ψηφίζοντας μια τροπολογία καταφανώς αντισυνταγματική και πρακτικώς ανεφάρμοστη» τόνισε, μεταξύ άλλων, η «γαλάζια» παράταξη.