Της Φωτεινής Μπάρκα

Η κρατικοποίηση φαντάζει ως σωτήρια λύση για την αποφυγή λουκέτου στο Θεατρικό Μουσείο.

Της Φωτεινής Μπάρκα

Η κρατικοποίηση φαντάζει ως σωτήρια λύση για την αποφυγή λουκέτου στο Θεατρικό Μουσείο. Πρωτίστως, όμως, χρειάζονται άμεσα υλοποιήσιμες ιδέες, ώστε η κιβωτός της θεατρικής τέχνης να αποκτήσει την αρμόζουσα πολιτιστική χρησιμότητά της και να γίνει πόλος έλξης σε ένα ευρύτατο κοινό.

Το Θεατρικό Μουσείο αποτελεί τη κιβωτό μιας τέχνης που γεννήθηκε σ’ αυτό τον τόπο και το όνομά της παραμένει το ίδιο σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Εκ προοιμίου, λοιπόν, η χρησιμότητά του καθίσταται αυτονόητη. Εβδομήντα τρία χρόνια μετά την ίδρυσή του, το 1938, από τον ιστορικό του νεοελληνικού θεάτρου Γιάννη Σιδέρη, διαθέτει έναν πολύτιμο θησαυρό τριών αιώνων, με 70.000 τόμους θεατρικών βιβλίων, πολύτιμα αρχεία, χιλιάδες βιντεοσκοπημένες παραστάσεις, καμαρίνια με προσωπικά αντικείμενα σπουδαίων θεατρανθρώπων, προγράμματα, φωτογραφίες και άλλα τεκμήρια μιας τέχνης που το αποτύπωμά της διαρκεί μέχρι να πέσει η αυλαία.

Πριν λίγες μέρες και για πολλοστή φορά ακούστηκε η κραυγή της απελπισίας των ανθρώπων του. Ο πρόεδρός του Κώστας Γεωργουσόπουλος αλλά και οι 14 -απλήρωτοι τους τελευταίους τέσσερις μήνες- υπάλληλοί του εγκαλώντας τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλο Γερουλάνο μας ενημέρωσαν ότι το “μουσείο κλείνει”. Προχώρησαν σε επίσχεση εργασίας ενώ ο Κ. Γεωργουσόπουλος έπρεπε να παρουσιαστεί στο δικαστήριο για χρέη στο ΙΚΑ και υπεξαίρεση των ασφαλιστικών του προσωπικού, συνολικά 160.000 ευρώ. Μαζί με τα απλήρωτα ενοίκια (για το κτίριο της Βιβλιοθήκης στην οδό Καραμανλάκη 7), τους απλήρωτους μισθούς κ.ά το χρέος του Θεατρικού Μουσείου ανέρχεται στα 400.000 ευρώ.

Στις 16 Μαίου η γ.γ του ΥΠΠΟΤ Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε στον Κ. Γεωργουσόπουλου τις σκέψεις της πολιτικής ηγεσίας για το μέλλον του Κέντρου Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου-Θεατρικού Μουσείου: την ένταξή του, δηλαδή, σε έναν από τους εποπτευόμενους φορείς όπως είναι το Εθνικό Θέατρο, η Εθνική Λυρική Σκηνή, το Μέγαρο Μουσικής, το Μουσείο Μπενάκη. Περισσότερο χαρούμενος δεν θα μπορούσε να είναι ο Κώστας Γεωργουσόπουλος. Η “κρατικοποίησή” του Θεατρικού Μουσείου ήταν ένα πάγιο αίτημά του τα τελευταία χρόνια. Είναι, επιτρέψτε μου, ένα ακόμη δυσάρεστο παράδοξο της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Ένα αυτοτελές ίδρυμα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου να θεωρεί την κρατικοποίησή του ως τη μοναδική σανίδα σωτηρίας…

Μαζί με τη λύση βέβαια ο κ. Γεωργουσόπουλος έλαβε την υπόσχεση ότι άμεσα το ΥΠΠΟΤ θα εκταμιεύσει έκτακτη επιχορήγηση ύψους 200.000 -250.000 ευρώ για να καλυφθεί μέχρι το τέλος Μαΐου μέρος των χρεών. Το παραπάνω κονδύλι πρέπει να προστεθεί στα 1.585.000 ευρώ που έλαβε την τελευταία πενταετία το Θεατρικό Μουσείο από την Πολιτεία! Μπορεί το ποσό να φαίνεται μεγάλο αλλά το Θεατρικό Μουσείο χρειάζεται κι άλλα. Όπως μας πληροφορούν οι άνθρωποί του το Μουσείο χρειάζεται για να λειτουργεί 600.000 ευρώ το χρόνο. Άρα τα τελευταία 5 χρόνια έπρεπε να λάβει από το ΥΠΠΟΤ 3 εκατ. ευρώ!

Εκτός από χρήματα, λείπουν και δράσεις…

Ας υποθέσουμε ότι το κράτος ικανοποιούσε τα λειτουργικά έξοδα του Θεατρικού Μουσείου. Φρόντιζε μάλιστα να μετακομίσει και στο ωραιότατο κτίριο της οδού Μητροπόλεως που παραχώρησε πέρυσι ο δήμος Αθηναίων (επί Νικήτα Κακλαμάνη). Τα πολύτιμα αρχεία θα γλίτωναν από την υγρασία, τα αντικείμενα θα ξεσκονίζονταν, οι υπάλληλοι θα δούλευαν σε καλύτερες συνθήκες. Αρκούν οι φρεσκοβαμμένοι, καθαροί τοίχοι για να εγγυηθούν το μέλλον του; Μάλλον όχι.

Το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου-Θεατρικό Μουσείο πρέπει από μόνο του να αποδείξει ότι αξίζει να φέρει τον τίτλο και όχι να βλέπει τα φώτα της δημοσιότητας κάθε φορά που χρωστάει στο ΙΚΑ. Η μοναδική του εκδήλωση είναι τα θεατρικά έπαθλα που απονέμει κάθε διετία. Γιατί δεν φρόντισε όλα αυτά τα χρόνια που έβλεπε την αφερεγγυότητα της Πολιτείας να εξασφαλίσει έσοδα;

Το επισκέπτονται κάθε χρόνο χιλιάδες μαθητές. Δεν θα μπορούσε να οργανώσει ένα ωραιότατο πωλητήριο; Ποιό παιδί θα έμενε ασυγκίνητο μπροστά σε μια κούπα με τον αγαπημένο του ηθοποιό, ένα μπλουζάκι, ένα ευφάνταστο τετράδιο ή ένα mouse pad; Ακόμη και επιτραπέζια εκπαιδευτικά παιχνίδια θα μπορούσαν να φτιάξουν με την ιστορία του αρχαίου θεάτρου.

Στο ΔΣ του μετέχουν (αμισθοί) προσωπικότητες του θεάτρου όπως οι Σταμάτης Φασουλής, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Γιώργος Μιχαηλίδης, Ερρίκος Μπελιές, Θανάσης Παπαγεωργίου, Νικήτας Τσακίρλογου κ.ά. Δεν έπεσε ούτε μια ιδέα στο τραπέζι για την σωτηρία του μουσείου τους; Για παράδειγμα θα μπορούσαν να διαθέτουν μισό ή ένα ευρώ από κάθε πρόγραμμα που πουλούν τα θέατρα της Αθήνας για τους σκοπούς του Μουσείου, ενημερώνοντας σχετικά το κοινό. Γιατί το ελληνικό θέατρο δεν “υιοθέτησε” ένα μουσείο που αποθησαυρίζει τον κόπο και το μεράκι του; Δεν είναι υποκριτικό;

Όσο για την έρευνα, αυτή προάγεται δυστυχώς όχι από το μουσείο αλλά από τους ίδιους του ερευνητές (αλήθεια πόσους πια;) που αναγκάζονται να εργάζονται σε εξίσου αντίξοες με τους υπαλλήλους συνθήκες και χωρίς τη βοήθειά τους όταν και όποτε τη χρειαστούν. Όποιος έχει επισκεφτεί το Θεατρικό Μουσείο αντιλαμβάνεται τι εννοώ. Δεν θα μπορούσε άραγε το ΚΜΕΕΘ-ΘΜ να συνεργάζεται με ανάλογα ιδρύματα του εξωτερικού, να προωθεί το ίδιο την φήμη του, να διαφημίζει την πολύτιμη περιουσία του, να οργανώνει συμπόσια; Αναρωτιέμαι ποιά ήταν η τελευταία φορά που ξένος ερευνητής χτύπησε την πόρτα του… Η Εύα Γεωργουσοπούλου, κόρη του Κ. Γεωργουσόπουλου, μια νέα επιστήμονας, που στελεχώνει το Μουσείο θα μπορούσε να προσφέρει πολλά προς αυτή την κατεύθυνση. Θα είχε φαντάζομαι τη στήριξη πολλών. Το επιχείρησε ποτέ;

Μήπως, λοιπόν, για το μαρασμό της πολύτιμης κιβωτού δεν φταίει μόνο η οικονομική δυσπραξία της Πολιτείας; Μια ματιά στην ιστοσελίδα της (www.theatremuseum.gr) αρκεί. Ελλιπέστατη, η αγγλική της εκδοχή ανύπαρκτη, σχεδόν ερασιτεχνική. Αναζήτησα τον τίτλο “Με δύναμη από την Κηφισιά” και το μόνο που έβγαλε είναι τα δύο ονόματα των συγγραφέων Δημήτρης Κεχαίδης, Ελένη Χαβιαρά… Ούτε παραστασιογραφία, ούτε έτος συγγραφής, ούτε καν βιογραφικά των συγγραφέων…

Αν λοιπόν η μοναδική σύγχρονη δραστηριότητα του Θεατρικού Μουσείου είναι απλώς η καταγραφή της ετήσιας θεατρικής πρακτικής (παραστασιολογία κλπ) δεν βλέπω τι άλλο απομένει να διασώσουμε εκτός από τους πολύτιμους θησαυρούς που στοιβάζονται σε σεντούκια. Εντούτοις μπορούν κάλλιστα να “κρατικοποιηθούν”. Ανήκουν σε όλους μας…