Γίναμε η χλεύη των ητ­τημένων. Τρέχουμε πί­σω από τον Σαμαρά και τον παρακαλάμε να κά­νει καμιά πρόταση μήπως και σωθού­με» λένε με απόγνωση τα κυβερνητι­κά στελέχη, που στις κατ’ ιδίαν συνα­ντήσεις τους επισημαίνουν ότι όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, αφού η κυ­βέρνηση είναι ανεπανόρθωτα τραυμα­τισμένη.

Γίναμε η χλεύη των ητ­τημένων. Τρέχουμε πί­σω από τον Σαμαρά και τον παρακαλάμε να κά­νει καμιά πρόταση μήπως και σωθού­με» λένε με απόγνωση τα κυβερνητι­κά στελέχη, που στις κατ’ ιδίαν συνα­ντήσεις τους επισημαίνουν ότι όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, αφού η κυ­βέρνηση είναι ανεπανόρθωτα τραυμα­τισμένη.

Μπορεί τα «όχι» που εισέπραξε προχτές από τους πολιτικούς αρχη­γούς – πλην Τσίπρα και Παπαρήγα που δεν πήγε – να μην ήταν τόσο εκκωφα­ντικά, αλλά ο πρωθυπουργός δείχνο­ντας διαγράμματα και δραματοποιώ­ντας την κατάσταση έμοιαζε να παρα­καλεί για λίγα ψίχουλα συναίνεσης.

Δικαίως στη Νέα Δημοκρατία τρί­βουν τα χέρια τους, αφού ξαφνικά έγιναν κόμμα ευθύνης, με προτάσεις διεξόδου από την κρίση που, ενώ μέ­χρι τώρα γίνονταν δεκτές με ειρωνικά σχόλια για Χάρι Πότερ της πολιτικής, τώρα ο Παπανδρέου τρέχει να τις με­λετήσει και κάποιες να τις αποδεχτεί.

Όλες οι κινήσεις πανικού των τελευ­ταίων ημερών από τον πρωθυπουργό επιβεβαιώνουν την κριτική που γίνε­ται, τόσο από τον διεθνή Τύπο και τους δανειστές όσο και από τη Νέα Δημο­κρατία, ότι η κυβέρνηση τους τελευ­ταίους 4 μήνες έχει κάτσει εντελώς, έχει χάσει πολύτιμο χρόνο και δεν ξέ­ρει πώς να προχωρήσει.

Παρ’ όλα αυτά, πολλούς υπουρ­γούς σοκάρει όχι μόνο η ηρεμία του πρωθυπουργού, αλλά και το γεγονός ότι έπειτα από μια τέτοια ομολογία ήττας, όπως προκύπτει από το νέο εφιαλτικό πακέτο μέτρων, κρατάει ακόμα τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου στη θέση του.

Όλοι σχεδόν οι υπουργοί εκνευρίστηκαν αφόρητα από τη δίωρη τοποθέτηση Παπακωνσταντίνου στο τελευ­ταίο δραματικό Υπουργικό Συμβού­λιο, από την απουσία οποιουδήπο­τε ίχνος κριτικής και αυτοκριτικής.

Αντίθετα, ο υπουργός Οικονομικών υπεραμύνθηκε της ανάγκης λήψης και άλλων εισπρακτικών μέτρων, παρ’ ότι ο ίδιος είχε δηλώσει ότι, αν αναγκα­στεί να το κάνει, θα παραιτηθεί. Προχτές όχι μόνο δεν έδειξε διάθε­ση παραίτησης, αλλά και ούτε ‘ ίχνος προσπάθειας να αναλάβει κάποιες έστω ευθύνες για την πλή­ρη αστοχία του μνημονίου που βυθίζει τη χώρα στην απελπισία και μας σπρώ­χνει προς τη χρεοκοπία.

Χωρίς αυτοκριτική

Η δραματική επωδός ότι τα λεφτά επαρκούν μέχρι τα μέσα Ιουλίου δεν κάλυψε την παντελή έλλειψη ανα­φοράς στην απίστευτη απόκλιση από τους στόχους του μνημονίου. Πολλοί υπουργοί αισθάνονται δικαιωμένοι τό­σο για τις ενστάσεις που διατύπωσαν κατά καιρούς όσο και για τις παρατη­ρήσεις τους ώστε η τρόικα να αποδε­χτεί ένα άλλο μείγμα πολιτικής χωρίς τη φορολογική επιδρομή που διέλυ­σε τον παραγωγικό ιστό της χώρας και εξάντλησε μισθωτούς, συνταξιούχους χωρίς να αγγίξει το οικονομικό λίπος της φοροδιαφυγής.

Κάποιοι υπουργοί (Ρέππας, Καστανίδης, Σκανδαλίδης) άφησαν αιχμές, χω­ρίς όμως να εμείνουν, για να μην πυρο­δοτήσουν την κατάσταση, αφού ήδη ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της 6ωρης συνεδρίασης είχε χτυπήσει το χέρι του στο τραπέζι για να προστα­τεύσει τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Κι αυτό γιατί αυτός που αμφισβήτησε ευθέως τον υπουργό Οικονομικών, με αποτέλεσμα να ξεφύγει εκτός ελέγ­χου η συζήτηση, ήταν ο Βαγγέλης Βενιζέλος. Ο υπουργός Άμυνας, που δι­ατάραξε σοβαρά τις σχέσεις του με τον Παπανδρέου στο προτελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο με τα όσα «πε­ρί έλλειψης πολιτικής διεύθυνσης» δι­έρρευσε, δεν μάσησε για μια ακόμα φορά τα λόγια του, λέγοντας ότι το οι­κονομικό επιτελείο λειτουργεί αλαζο­νικά απορρίπτοντας χωρίς εξέταση τις προτάσεις των άλλων υπουργών. Αξί­ζει να σημειωθεί ότι ο Βενιζέλος έχει καταθέσει κατά καιρούς συγκεκριμέ­νες προτάσεις, υπό τη συνεχή παρό­τρυνση του πρωθυπουργού να εξετα­στούν από το υπουργείο Οικονομικών, χωρίς όμως ποτέ να έχει υπάρξει απά­ντηση. Μια εβδομάδα πριν ο υπουρ­γός Άμυνας (στις 12 Μαΐου συγκεκρι­μένα), μιλώντας σε μέλη του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, τα έριξε με κομψό τρόπο στον «τσάρο» της οι­κονομίας. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, είπε πολλά, από το ότι δεν γίνο­νται συμψηφισμοί επιστροφής ΦΠΑ με οφειλές του κράτους σε επιχειρήσεις μέχρι τον τρόπο αξιοποίησης της δη­μόσιας περιουσίας μέσω χαρτοφυλα­κίων συμμετοχών που έχει προτείνει, όπως επίσης και την τιτλοποίηση εσό­δων, π.χ., του ΟΠΑΠ, την αναστολή του «πόθεν έσχες» για κάποια χρόνια για πρώτη και δεύτερη κατοικία κ.ά.

Κεραυνοί Βενιζέλου

Μόλις χτες από το βήμα της Βου­λής άστραψε και βρόντηξε κατά του ΣΔΟΕ και του τρόπου που (δεν) μελέ­τησε σε βάθος τα έγγραφα που έδωσε το υπουργείο Άμυνας για την υπόθε­ση των υποβρυχίων, αμφισβητώντας ευθέως την επαγγελματική επάρκεια των στελεχών, αλλά και την καθοδή­γηση από τον νυν γενικό γραμματέα του υπουργείου και πρώην επικεφα­λής του σώματος Γιώργο Καπελέρη. Οι υπουργοί έφυγαν μουδιασμένοι από ένα Υπουργικό Συμβούλιο όπου συμ­φωνήθηκε ένα τσουνάμι ιδιωτικοποι­ήσεων με άγνωστη οικονομική και πο­λιτική απόδοση αφού θα γίνουν στην «τούρλα του Σαββάτου», ενώ λένε ότι τα εισοδηματικά (φορολογικά κυρίως) μέτρα συζητήθηκαν επί τροχάδην, χω­ρίς να επικυρωθούν. Ξύπνησαν όμως την άλλη μέρα (Τρίτη) με πρωτοσέλι­δα και εκπομπές που έκαναν λόγο για φοροκαταιγίδα, με μια λεπτομερή πε­ριγραφή νέων φόρων που δεν συζητήθηκαν στο Υπουργικό Συμβούλιο. Δεν χρειάστηκε πολύς κόπος ώστε όλοι οι υπουργοί να πληροφορηθούν ότι η διαρροή, σχεδόν επίσημη, με κείμενο με σημεία – προτάσεις φόρων, εί­χε διανεμηθεί από το υπουργείο Οικονομικών. Αμέσως, όπως μαθαίνου­με, πήραν φωτιά τα τηλέφωνα στο Μέγαρο Μαξίμου, αλλά και στο γραφείο του Παπακωνσταντίνου. Αποτέ­λεσμα της κινητοποίησης αυτής ήταν να βγει ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών που επιχείρησε να αμ­φισβητήσει την εγκυρότητα της δικής του διαρροής, με την επισήμανση ότι ακόμα δεν έχουν κλείσει τα συγκεκρι­μένα μέτρα. Η τακτική αυτή είναι γνω­στή από παλιά και τη χρησιμοποιούν χρόνια οι υπουργοί Οικονομικών: πε­τάνε στην αγορά σκληρές αποφάσεις υπό μορφή προτάσεων, γίνεται σά­λος, ανεβάζουν τον πήχη, ώστε, όταν ανακοινώσουν τα τελικά μέτρα, αυτά να φαίνονται ελαφρύτερα του ανα­μενομένου. Όμως τώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά: οι υπουργοί μιλώ­ντας προς τους δημοσιογράφους δεν κρύβουν την οργή τους για τον Γιώρ­γο Παπακωνσταντίνου, κάνοντας λόγο για πλήρη αποτυχία του εισπρακτικού μηχανισμού, των προβλέψεων και των δεσμεύσεων του μνημονίου, της συνταγής, αλλά και της θεωρίας ότι οι αποκρατικοποιήσεις μπορούσαν να περιμένουν όλους αυτούς τους μήνες για να μη γίνουν μέσα στην αναμπουμπούλα της κρίσης.

Συνεχές άδειασμα

Ακόμα και ο Ανδρέας Λοβέρδος τον επέκρινε δημόσια γιατί είχε υποστηρί­ξει ότι η χώρα μπορεί να βγει στο τέλος του 2011 ή το 2012 στις αγορές.

Πολλοί υπουργοί, που πιστεύουν ακόμα και στηρίζουν τον Γιώργο Παπανδρέου, έχουν πείσει τον εαυτό τους και επιχειρούν να πείσουν και τους συ­νομιλητές τους ότι ο Παπακωνσταντί­νου έχει πάρει στον λαιμό του μια ολό­κληρη χώρα, ένα κόμμα αλλά και τον πρωθυπουργό. Πολλοί υπουργοί στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους ταυτίζονται πλήρως με την κριτική που ασκεί ο Αντώνης Σαμαράς, επισημαίνοντας ότι «είναι κρίμα αυτοί που μας οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή τώρα να δικαιώνονται και να έχουμε δώσει εμείς το πάτημα».

Υπάρχουν στελέχη που στρέφουν τα βέλη τους και στον υπουργό Εσωτερικών Γιάννη Ραγκούση, εκτιμώντας ότι Παπακωνσταντίνου και Ραγκούσης αντιμετώπισαν περιφρονητικά τους δημοσίους υπαλλήλους και τους εκ­προσώπους τους, ενώ δεν μπήκαν σ’ έναν διάλογο εξυγίανσης και ανασύ­στασης κρίσιμων τομέων δράσης, που χρειαζόταν το διάστημα αυτό. Αποτέ­λεσμα είναι η κυβέρνηση να βρίσκε­ται υπό ένα καθεστώς λευκής απεργί­ας σε κρίσιμους τομείς του Δημοσίου, όπου δημόσιοι υπάλληλοι, όπως λένε, κινούνται με ρυθμούς συντήρησης, για να μην κατηγορηθούν ότι αρνούνται να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.

Το ζήτημα που τίθεται ύστερα και από το νέο σφυροκόπημα που αναμέ­νεται να δεχτεί ο υπουργός Οικονομι­κών από το Πολιτικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ που θα συνέλθει τη Δευτέρα όσο και από τις «σφαλιάρες» από βου­λευτές στον Διευρυμένο Κοινοβουλευ­τικό Τομέα Εργασίας – Οικονομίας, που αναμένεται να συνεδριάσει την ερχό­μενη Τρίτη με θέμα την επεξεργασία του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, είναι πώς μπορεί να σταθεί πολιτικά ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Στελέχη του ΠΑΣΟΚ επισημαίνουν ότι είναι πλή­ρως απαξιωμένος, αλλά τους τελευταίους μήνες φθορά, και μάλιστα ραγδαία, παρασύρει τον πρωθυπουργό. Συνεπώς πολλοί είναι αυτοί που περι­μένουν αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυ­φής, αν όλα πάνε καλά και δεν έχουμε εκλογές ή πριν ανέβει τον Σεπτέμβρη στη Θεσσαλονίκη, ανασχηματισμό. Ο Παπακωνσταντίνου θα παραμείνει στην κυβέρνηση, σε άλλο ρόλο (Άμυ­νας ή Εξωτερικών), με αντικαταστάτη του όποιον εκτιμά ο Παπανδρέου ότι μπορεί να πείσει όχι μόνο τις αγορές, αλλά και τον δικό του πολιτικό χώρο, πως μπορεί να αλλάξει πολιτική και ρη­τορική, χωρίς να εγκαταλειφθεί η προ­σπάθεια διάσωσης της χώρας. Συνδυα­σμός που γίνεται όλο και πιο δύσκολος όσο περνά ο καιρός…

Εκλογές, δημοψήφισμα και άλλες ιστορίες…

Αυτό πάντως που δεν μπορούν να εξηγήσουν ακόμα και πρωτοκλασάτα στελέχη της κυβέρ­νησης είναι η στάση του Γιώργου Παπανδρέου, αφού θεωρούν ότι η μόνιμη επωδός περί συ­ναίνεσης, αλλά και η επίδειξη αδυναμίας του πρωθυπουργού με την προσωπική πρωτοβου­λία αποδοχής κάποιων προτάσεων του Αντώνη Σαμαρά δημιουργούν στο εσωτερικό της χώρας μια εικόνα άβουλης ηγεσίας που το μόνο που αναζητά είναι να ικανοποιηθούν οι δανειστές μας. Μάλιστα υπάρχουν στελέχη του ΠΑΣΟΚ που εκτιμούν και υποστηρίζουν ότι εισηγήθη­καν αρμοδίως ότι ο πρωθυπουργός θα έπρεπε πρώτα να είχε ζητήσει από τη Νέα Δημοκρατία να μελετήσει από κοινού με το οικονομικό επι­τελείο του ή με τεχνοκράτες συμβούλους του υπουργείου τις προτάσεις του «Ζάππειου 2» και στη συνέχεια να ανακοινωθούν οι συγκλί­σεις και οι αποκλίσεις.

Και θεωρούν ακατανόητο το άδειασμα σε Ραγκούση – Παπακωνσταντίνου που επιχειρη­ματολογούν από μέρες για την ανάγκη αξιολό­γησης όποιων δημοσίων υπαλλήλων με σύμβα­ση αορίστου βρεθούν χωρίς θέσεις εργασίας, λόγω κλεισίματος ή συγχώνευσης δημόσιων φορέων. Ξαφνικά ο πρωθυπουργός δήλωσε ανοιχτός στη συζήτηση για την εργασιακή εφε­δρεία και μάλιστα φέρεται να είπε στον Σαμα­ρά ότι όσοι περάσουν σ’ αυτήν μπορούν να με­τεκπαιδευτούν με κοινοτικά κονδύλια. Θέση που μέχρι την προηγουμένη λοιδορούσαν σύσ­σωμα τα κυβερνητικά στελέχη…

Απρόβλεπτες κινήσεις

Οι κινήσεις αυτές του πρωθυπουργού, λέ­νε έμπειρα κοινοβουλευτικά στελέχη, μπο­ρεί να μοιάζουν με κινήσεις αναδίπλωσης προκειμένου να αντεπιτεθεί με εκλογικό αιφνιδιασμό, αφού πείσει την κοινή γνώμη ότι έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να υπάρξει εθνική συνεννόηση.

Παρόμοιες σκέψεις κάνουν στελέχη και άλ­λων κομμάτων, αφού κανείς δεν αποκλείει το ενδεχόμενο εκλογών, αν είτε στην έκτακτη σύ­νοδο – εφόσον γίνει στις 10 Ιουνίου με θέμα την Ελλάδα – είτε στην τακτική Σύνοδο Κορυ­φής στα τέλη Ιουνίου πάρει δέσμευση ότι θα υπάρξει το πακέτο στήριξης των 60 δισ. για το 2012. Στην περίπτωση αυτή κανείς δεν απο­κλείει ο πρωθυπουργός – αν έχει πάρει και τη σχετική έγκριση από την τρόικα – να ζητήσει νωπή λαϊκή εντολή για να βγάλει σε πέρας ένα εξαιρετικά δύσκολο πρόγραμμα.

Ο υπουργός Επικρατείας Χάρης Παμπούκης είναι από τα λίγα κυβερνητικά στελέχη που επι­μένουν σε εδώ και τώρα εκλογές θεωρώντας ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να πετροβολείται πανταχόθεν, εσωτερικά και εξωτερικά, και να πρέπει να υλοποιήσει και ένα τόσο σκληρό πρόγραμμα. Όμως περί προσφυγής στις κάλ­πες μιλάνε πια ανοιχτά και αρκετοί βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, με τελευταίο τον βουλευτή Αχαΐας

Θανάση Παπαδόπουλο.

Ωστόσο υπάρχουν κυβερνητικά στελέχη, όπως η Άννα Διαμαντοπούλου, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο Γιάννης Ραγκούσης και πολ­λοί άλλοι, που θεωρούν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να ανακάμψει ποτέ αν εγκαταλεί­ψει τις ευθύνες του και αφήσει το κυβερνη­τικό πηδάλιο μεσοπέλαγα. Μάλιστα η κυρία Διαμαντοπούλου μίλησε ευθέως για χρεοκο­πία αν γίνουν τώρα εκλογές. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν και πιο ψύχραιμοι αναλυτές, που εκτιμούν ότι μπορεί η διεθνής κοινότητα να ανοίξει τον δρόμο προς εκλογές αν βρεθεί η κυβέρνηση προ αδιεξόδου.

Λαϊκή βούληση και ψήφος εμπιστοσύνης

Και μέσα σ’ όλα αυτά προέκυψε ξαφνικά το θέμα των δημοψηφισμάτων, από συνεργάτες του Παπαν­δρέου που βρήκαν λαμπρή ιδέα την πρόταση του Δ. Δασκαλόπουλου (προέδρου του ΣΕΒ). Μπορεί τα κόμματα της αντιπολίτευσης να απέρριψαν την ιδέα χαρακτηρίζοντάς την εκβιασμό, αφού γνωρί­ζουν ότι κατά τεκμήριο το δημοψήφισμα κερδίζει αυτός που διατυπώνει το ερώτημα. Ο πρωθυπουρ­γός όμως δεν έχει απορρίψει εντελώς την ιδέα, αφού οι συνεργάτες του επισημαίνουν ότι οι πο­λίτες είναι πολύ πιο ώριμοι από το πολιτικό προ­σωπικό της χώρας και μπορούν να κρίνουν αποτελεσματικά την πορεία της, αλλά και τις εξελίξεις. Γνωρίζει όμως ότι μια τέτοια απόφαση είναι πολύ ριψοκίνδυνη, αφού μπορεί τα πράγματα να μην κινηθούν όπως τα σχεδιάζει και, με αφορμή ένα δη­μοψήφισμα που θα μοιάζει ότι έχει κερδηθεί από τα αποδυτήρια, να ανοίξει το Κουτί της Πανδώρας, στέλνοντας τη χώρα στο χάος…

Μυστήριο παραμένει και ο τρόπος που θα ψηφι­στεί στη Βουλή τις επόμενες εβδομάδες το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Απ’ ό,τι φαίνεται, τη λύση θα αφεθεί να δώσει η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής για το αν θα συζητηθεί σαν ένα και μοναδι­κό άρθρο, στα πρότυπα ψήφισης του Προϋπολογι­σμού, ή θα οδηγηθούμε σε ψήφιση κατ’ άρθρο.

Αντιφατικές απόψεις

Οι απόψεις εντός της κυβέρνησης είναι αντιφατι­κές. Aπό τη μια δεν θέλουν να δώσουν στη Ν.Δ. και στον Σαμαρά τη δικαιολογία ότι ψηφίζει κάποιες προτάσεις, όπως οι ιδιωτικοποιήσεις, και συνεπώς να εμφανίζεται ότι δίνει συναίνεση. Στην κυβέρνηση προτιμούν να τον αναγκάσουν να πει καθαρά «ναι» ή «όχι» στο Πρόγραμμα. Από την άλλη μεριά όμως απαιτείται και η διαχείριση των βουλευτών του κυ­βερνώντος κόμματος. Αναζητείται λοιπόν τρόπος ώστε και να εξασφαλίζεται το άλλοθι στους βουλευ­τές για να διατυπώσουν τις όποιες διαφωνίες τους και να ψηφιστεί χωρίς απώλειες το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ χωρίς να τεθεί θέμα κομμα­τικής πειθαρχίας. Θα τα καταφέρουν;