Όσο περνούν οι μέρες αποδεικνύεται ότι το κλείσιμο της αξιολόγησης επιτρέπει στην κυβέρνηση μικρό μόνο περιθώριο για μια ανάσα και ανα­σύνταξη εν όψει του πολύ δύσκολου φθινοπώρου.

 

Όσο περνούν οι μέρες αποδεικνύεται ότι το κλείσιμο της αξιολόγησης επιτρέπει στην κυβέρνηση μικρό μόνο περιθώριο για μια ανάσα και ανα­σύνταξη εν όψει του πολύ δύσκολου φθινοπώρου. Μπορεί να διακηρύ­χθηκε ότι τα δύσκολα δημοσιονομικά μέτρα είναι πλέον πίσω μας, αλλά αυτό αφορά την ψήφισή τους. Η υλοποίηση είναι ακόμη μπροστά, ενώ στη ζοφερή εικόνα προστίθεται η ατζέντα με τα εργασιακά που αποτελεί κρίσιμο κομμάτι για τη δεύτερη αξιολόγηση, με τους δανειστές να ετοι­μάζονται να προβάλουν ένα «τσουνάμι» απαιτήσεων, καθώς οι ενδείξεις δείχνουν ότι – ατύπως μέχρι στιγμής – λίγο-λίγο διευρύνουν τη σχετική ατζέντα.

Την ίδια ώρα η κυβέρνηση έχει ώς τον Σεπτέμβριο να ολοκληρώσει σειρά προαπαιτούμενων για την εκταμίευση της δεύτερης δόσης των 2,8 δισ., ενώ παράλληλα γνωρίζει ότι η δυσαρέσκεια θα ενταθεί το β’ εξάμηνο, όταν οι πολίτες θα δουν τη διαφορά στην τσέπη τους λόγω των νέων φόρων στα εισοδήματα και την κατανά­λωση.

Όλα αυτά σε γενικές γραμμές τραυματίζουν την εικόνα που η κυβέρνηση επιχειρεί να φιλο­τεχνήσει μέσα από το αφήγημα της «αλλαγής σελίδας» και της πορείας προς την ανάκαμψη από το β’ εξάμηνο, η οποία στη συνέχεια θα επιτρέψει την έξοδο στις αγορές.

Θεσμικά και ανάπτυξη

Το ζητούμενο για την κυβέρνηση είναι να αντιμετωπίσει το κλίμα δυσαρέσκειας και απαισιοδοξίας στην κοινωνία, το οποίο συνε­χώς υποδαυλίζει η αξιωματική αντιπολίτευση, έτσι ώστε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν σταθερά τη Ν .Δ. μπροστά, και η αφετηρία τον Σεπτέμβριο να γίνει από όσο το δυνατόν καλύτερη βάση.

Με άλλα λόγια το ζητούμενο είναι η «φυγή προς τα μπρος», και ο βασικός σχεδιασμός του Μαξίμου σε αυτήν την κατεύθυνση έχει ήδη διαφανεί:

Το άνοιγμα της ατζέντας των θεσμικών με­ταρρυθμίσεων, με στόχο να εκπεμφθεί μήνυ­μα προοδευτικών μεταρρυθμίσεων στους θε­σμούς και το πολιτικό σύστημα.

Η ανάδειξη της στρατηγικής της «δίκαιης ανάπτυξης», όρος που θέλει να υποδηλώσει την ανάπτυξη με όρους κοινωνικής προστα­σίας, προς όφελος δηλαδή των πολλών και με προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων (που μένει να επιβεβαιωθεί στην πράξη). Ο στόχος εδώ είναι να καλλιεργηθεί η προσδοκία ότι μέ­σω της προσέλκυσης επενδύσεων και άλλων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών θα υπάρξει η δυ­νατότητα να αντισταθμιστούν οι απώλειες που υφίστανται οι πολίτες λόγω της υλοποίησης του μνημόνιου, καθώς και να υπερκεραστούν οι επίσης ελέω μνημονίου υφεσιακές τάσεις στην οικονομία συνολι­κά. Το σχέδιο της ανά­πτυξης και της παραγωγικής ανασυγκρό­τησης της χώρας θα αναλύσει απόψε ο πρωθυπουργός σε πανηγυρικού χαρακτή­ρα εκδήλωση στο Μουσείο της Ακρόπολης (8 μ. μ.)

Η όξυνση με την αξιωματική αντι­πολίτευση, η οποία αφενός στοχεύ­ει σε επικοινωνιακές νίκες αφετέρου συντηρεί το δίπολο και καλλιερ­γεί το δίλημμα (στην κοινω­νία και στους ενδιάμεσους πολιτικά χώρους) «ή με αυ­τούς ή με εμάς».

Σε αυτά προστίθεται και το φιλόδοξο σχέδιο για τη διαμόρφωση στρατηγικής στο πεδίο της διεθνούς προβολής της χώρας (ο πρωθυπουργός μίλησε για nation branding), σχέδιο που περνά μέσα από την ενεργοποίηση του Συμ­βουλίου Εθνικής Επικοινωνιακής Πολιτικής και έχει ως σκοπό τη βελτίωση του προφίλ της χώρας που τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στη διεθνή επικαιρότητα λόγω της οικονομικής κρίσης και λόγω του προσφυγικού (τον τελευ­ταίο χρόνο).

Τα όσα είπε ο Τσίπρας στην πρώτη συνεδρί­αση αυτού του οργάνου (την Τρίτη) αποκαλύπτουν την πρόθεση του Μαξίμου να ρε­τουσάρει όσο πιο γρήγορα γίνεται την εικόνα της χώρας με στόχο την προσέλκυση επενδύσεων και την τόνωση της οικονομικής δραστη­ριότητας:

Απαραίτητη, είπε ο πρωθυπουρ­γός, είναι «η προβολή της Ελλάδας που σιγά-σιγά αλλάζει», καθώς «η φήμη και η εικόνα της χώρας αποτελούν ένα άυλο κεφάλαιο που επηρεάζει άμεσα τον τουρισμό, τις επενδύσεις, τις εξαγωγές» και συμπλήρωσε πως «η στρατηγική διαχείριση της ει­κόνας της χώρας δεν αποτελεί 1 επιλογή αλλά αναγκαιότητα εθνικής σημασίας» καθώς μπο­ρεί να προκαλέσει «ντόμινο θετι­κών εξελίξεων».

Με άλλα λόγια, πριν καλά-καλά παραχθεί κυβερνητικό έργο και πριν υπάρξουν απτά αποτελέσματα στο πεδίο της ανάπτυξης η κυβέρνηση σχεδιάζει την προ­βολή τους στο εξωτερικό και το εσωτερικό. Στις άμεσες δράσεις που δρομολογούνται σε αυτήν την κατεύθυνση περιλαμβάνονται με­ταξύ άλλων ο διπλασιασμός των διαφημιστι­κών δαπανών στον τομέα του τουρισμού, η συνεργασία και διασύνδεση των γραφείων Τύ­που των υπουργείων με τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας «με στόχο την ενιαία προβολή του κυβερνητικού έργου» κ.ά.

Οι άξονες της «δίκαιης ανάπτυξης»

Σε ό,τι αφορά την καθεαυτήν στρατηγική για τη «δίκαιη ανάπτυξη», την οποία παρουσιάζει ο πρωθυπουργός σήμερα, μία μέρα μετά την ψήφιση του αναπτυξιακού νόμου στη Βουλή, αυτή θα στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες: α) την παραγωγική ανασυγκρότηση, β) το ξεμπλοκάρισμα μεγάλων έργων με σχετικό χρονοδιάγραμμα (οδικοί άξονες όπως, μεταξύ άλλων, η Ιονία και η Ολυμπία Οδός, το μετρό Θεσσαλονίκης, η νέα γραμμή του μετρό της Αθήνας, προγράμματα εξοικονόμη­σης ενέργειας σε δημόσια και ιδιωτικά κτήρια κ.λπ) και

γ) τα χρηματοδοτικά εργαλεία (πακέτο Γιούνκερ, ΕΣΠΑ, πρόγραμμα δημοσίων επενδύ­σεων, αναπτυξιακός νόμος, αναπτυξιακή τρά­πεζα, Παρευξείνια Τράπεζα κ.λπ.), που στόχο έχουν την προσέλκυση επενδύσεων και τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Να ση­μειωθεί εδώ ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ πραγματοποιεί επίσημη επί­σκεψη στην Αθήνα την ερχόμενη Τρίτη και το Μαξίμου αναμένει με ενδιαφέρον τα μηνύματα που θα στείλει όσον αφορά την προοπτική της χώρας και την αξιοποίηση του ομώνυμου πακέτου.

Στην παραπάνω εκδήλωση ο πρωθυπουργός αναμένεται να αναφερθεί και στην κοινωνική πολιτική, η οποία έχει στόχο τη στήριξη των πιο αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων, αν και ως βασικός πυλώνας χρηματοδότησης αυτής της πολιτικής αναμένεται να (επαν)εξαγγελθεί το Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το οποίο θα έχει ως «προίκα» το μάλλον συμβολικό κον­δύλι των 700 εκατ. ευρώ, τα οποία προέρχονται από τα 1,7 δισ. του πρωτογενούς πλεονά­σματος.

Σε κλοιό τα εργασιακά

Το ερώτημα είναι αν οι όποιες εξαγγελίες γίνουν, μπορούν να αλλάξουν το κλίμα και να συντηρήσουν προσδοκίες, έστω μέχρι τις αρ­χές του φθινοπώρου, όταν συνεχώς «σκάνε» δυσοίωνες ειδήσεις περί τα εργασιακά.

Όπως η εισήγηση του γενικού εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που κρίνει ασύμβατη με το κοινοτικό δίκαιο την πρόβλε­ψη της ελληνικής νομοθεσίας να μπορεί ο εκάστοτε υπουργός Εργασίας να ασκεί βέτο στην απόφαση της διοίκησης μιας επιχείρησης για ομαδικές απολύσεις.

Την ίδια ώρα δημοσίευμα της κυριακάτικης «Real News» επικαλείται Ευρωπαίους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες οι οποίοι εμφανίζονται διατεθειμένοι να προωθήσουν προς την κυ­βέρνηση το αίτημα για άνοιγμα του Δημοσίου σε κανόνες και συνθήκες εργασίας του ιδιωτι­κού τομέα. Παρατίθενται δε σημαίνουσες δη­λώσεις του επιτρόπου Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί κατά το Οικονομικό Φόρουμ των Βρυ­ξελλών, στις οποίες μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι μερι­κές φορείς αντιδημοφιλείς γιατί σε ορισμένες εκλογικές περιφέρειες «σπάνε παραδοσιακά προστατευόμενους τομείς με ισχυρά συμφέ­ροντα», δήλωση με την οποία φωτογραφίζεται ο στενός κι ευρύτερος δημόσιος τομέας.

Στο μέτωπο του 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα η κυβέρνηση διέψευσε ότι έχει τεθεί τέτοιο θέμα, ωστόσο πολλά μπορεί να κρύβονται πίσω από τις «βέλτιστες ευρωπαϊ­κές πρακτικές» – τις οποίες και ο Τσίπρας επικαλείται -, όπως το σενάριο ο 13ος και 14ος μι­σθός να απορροφηθούν από τους υπόλοιπους (βλ. δημοσίευμα με τίτλο «Φωτιά οι βέλτιστες πρακτικές» στο φύλλο του «Π» της 9.6.2016).

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η ατζέντα με τα εργασιακά, όπως διαμορφώνεται μέχρι στιγμής, αφορά τις ομαδικές απολύσεις, το λοκ-άουτ, τον συνδικαλιστικό νόμο (δομή σωματείων, πώς θα παίρνονται οι αποφάσεις για απεργίες κ.ά.) και τα δικαιώματα των συνδικα­λιστών – ως προς το τελευταίο το Μαξίμου δεν φαίνεται διατεθειμένο να στηρίξει τη «συνδι­καλιστική αριστοκρατία», κατά τον όρο που όχι τυχαία χρησιμοποιούν κυβερνητικές πηγές.

Όμως στην ατζέντα μπαίνει τελικώς και το ύψος του κατώτατου μισθού – ο υπουργός εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος επιβεβαίω­σε με δηλώσεις του ότι θα είναι αντικείμενο δι­απραγμάτευσης με τους δανειστές.

Η κυβέρνηση διαμηνύει ότι από τη δική της πλευρά θα διεκδικήσει την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων. Πώς όμως θα το πράξει αυτό όταν στη Γαλλία ο εργατικός νό­μος που προωθεί ο «σύμμαχος» Ολάντ έχει στο επίκεντρο την επικράτηση των επιχειρησιακών συμβάσεων με χαρακτηριστικά τη διάλυση του εργασιακού ωραρίου και την απελευθέρω­ση των απολύσεων;

Επιπλέον, πίσω από τη ρητορική των δανει­στών για το στοίχημα της αύξησης της αντα­γωνιστικότητας και της υλοποίησης των διαρ­θρωτικών μεταρρυθμίσεων κρύβεται η συνή­θης εμμονή για τη συμπίεση του εργασιακού κόστους (που φαίνεται να στοχεύει και στο Δη­μόσιο) και την ελαστικοποίηση της αγοράς ερ­γασίας.

Με άλλα λόγια διαμορφώνεται ένα περιβάλ­λον πίεσης προς την κυβέρνηση, η οποία ου­σιαστικά επιχειρεί να μεταθέσει την πίεση στα άλλα κόμματα, και κυρίως στην αξιωματική αντιπολίτευση, καλώντας να βάλουν πλάτη για να μην περάσουν οι απαιτήσεις των δανει­στών.

Κόντρα για το «Παραιτηθείτε»

Με βάση όλα τα παραπάνω, η πολιτική όξυνση και η αντιπαράθεση με την αξιωματι­κή αντιπολίτευση είναι μια επιλογή στην οποία καταφεύγει η κυβέρνηση – και θα συνεχίσει να καταφεύγει, σε όλα τα πεδία – προκειμένου να συντηρεί την πόλωση με τη Ν.Δ. και να συσπει­ρώνει τον κόσμο που ενεργά ή απρόθυμα στη­ρίζει την κυβέρνηση.

Υπό αυτό το πρίσμα ερμηνεύεται και η κλι­μάκωση της αντιπαράθεσης των τελευταίων ημερών γύρω από τη διαδήλωση με το σύν­θημα «Παραιτηθείτε», στην οποία επιτέθηκε μέσω δηλώσεων κυβερνητικών στελεχών, με αποκορύφωμα τη δήλωση της κυβερνητικής εκπροσώπου η οποία ανέφερε ότι η εν λόγω δι­αδήλωση στρέφεται κατά της χώρας. Μπορεί οι δηλώσεις Φίλη την περασμένη εβδομάδα περί διαδήλωσης που κινείται «στα όρια ανο­χής του Συντάγματος» να «αδειάστηκαν» ανεπισήμως από το Μαξίμου, ωστόσο στη συνέ­χεια η αντιπαράθεση τροφοδοτήθηκε και από την ίδια την κυβέρνηση. Η μπάλα κάπου χά­θηκε ανάμεσα στο επιχείρημα ότι η κινητοποί­ηση υποκινείται ουσιαστικά από τη Ν.Δ., άρα έχει πολιτική κάλυψη και δεν είναι «αυθόρμη­τη» και «υπεράνω κομμάτων», όπως θέλησαν να την παρουσιάσουν οι διοργανωτές της, και στην έμμεση υπόδειξη ότι εφόσον το «Παραι­τηθείτε» δεν συνιστά ένα λαϊκό αίτημα με πολι­τικό περιεχόμενο και επομένως δεν προσφέρει εναλλακτική (αλλά απλώς στρέφεται κατά της κυβέρνησης) η διαδήλωση δεν έχει λόγο ύπαρ­ξης. Αυτό το δεύτερο μπορεί από θέση αρχής να είναι προβληματικό για τον ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο φαίνεται πως τα κυβερνητικά στελέχη προέταξαν τη συσπείρωση της κομματικής κι ευρύ­τερης κοινωνικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην «απειλή» της ανατροπής (της κυβέρνη­σης) κατ’ αντιστοιχία των όσων συμβαίνουν εναντίον αριστερών κυβερνήσεων στη Λατινι­κή Αμερική (Βενεζουέλα).