Τα αυτόνομα οχήματα έχουν αρχίσει να γίνονται αρκετά δημοφιλή, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που θέτει διάφορα ηθικά διλήμματα με τους επιστήμονες να τα θέτουν στους χρήστες. 

 

Τα αυτόνομα οχήματα έχουν αρχίσει να γίνονται αρκετά δημοφιλή, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που θέτει διάφορα ηθικά διλήμματα με τους επιστήμονες να τα θέτουν στους χρήστες.  Αυτό έκανε και μια αμερικανο-γαλλική επιστημονική έρευνα η οποία ρώτησε αν κάποιος θα έμπαινε σε ένα αυτόνομο όχημα που έχει εκ των προτέρων προγραμματισθεί από τους κατασκευαστές του να θυσιάζει τις ζωές των επιβατών του, προκειμένου να σωθούν περισσότερες ζωές πεζών ή άλλων οδηγών.  Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες απάντησαν «όχι».

Η πρωτότυπη στο είδος της μελέτη αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι γενικά εγκρίνουν τους αλγόριθμους που κάνουν τέτοιους υπολογισμούς κόστους-οφέλους, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο συνολικός αριθμός των θυμάτων σε ένα τροχαίο δυστύχημα, αρκεί να μην βρίσκονται οι ίδιοι μέσα στο όχημα! Με άλλα λόγια, καλή η θυσία για το κοινό καλό, αρκεί να μην αφορά εμένα…

 Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Αζίμ Σαρίφ του Πανεπιστημίου του Όρεγκον και τον Ζαν-Φρανσουά Μπονεφόν του Πανεπιστημίου της Τουλούζης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science”, εκτίμησαν ότι αυτό το δυσεπίλυτο ηθικό δίλημμα θα επιβραδύνει την ευρύτερη υιοθέτηση της σχετικής «ωφελιμιστικής» τεχνολογίας στα ρομποτικά αυτοκίνητα χωρίς οδηγό.

«Έχουμε να κάνουμε με ένα πρωτόγνωρο ηθικό δίλημμα. Μιλάμε για ένα δικό μας πράγμα, με το οποίο θα αλληλεπιδρούμε κάθε μέρα, γνωρίζοντας όμως ότι αυτό το πράγμα μπορεί να αποφασίσει να μας σκοτώσει σε ορισμένες περιστάσεις. Είμαι σίγουρος ότι δεν θα αγοράζατε μια καφετιέρα, που θα ήταν προγραμματισμένη να εκραγεί στο πρόσωπό σας κάποιες στιγμές», ανέφερε ο Μπονεφόν.

Περίπου το 90% των τροχαίων οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος. Τα αυτόνομα οχήματα θα αποφεύγουν πολλά από αυτά τα τροχαία, όμως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ορισμένα θα είναι πάντα αναπόφευκτα, οπότε ο αλγόριθμος που κυβερνά το όχημα, θα πρέπει να πάρει αστραπιαία τις αποφάσεις του, «ζυγίζοντας» τις ζωές των επιβατών σε σχέση με εκείνες των πεζών ή των άλλων οδηγών.

«Οι προγραμματιστές είναι υποχρεωμένοι να γράψουν αλγόριθμους, οι οποίοι προβλέπουν καταστάσεις όπου εμπλέκονται πολλοί άνθρωποι που μπορούν να σκοτωθούν ή να τραυματιστούν», τόνισε ο Σαρίφ. Όμως, σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή Ιγιάντ Ραγουάν του Media Lab του Πανεπιστημίου ΜΙΤ, «προς το παρόν, δεν φαίνεται να υπάρχει εύκολος τρόπος να σχεδιασθούν αλγόριθμοι που θα συμφιλιώνουν τις ηθικές αξίες με το προσωπικό συμφέρον» (σ.σ. ποτέ δεν ήταν εύκολο…)

 Η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι, θεωρητικά μιλώντας, τρεις άνθρωποι στους τέσσερις (ποσοστό 76%) θεωρούν ότι είναι πιο ηθικό αν το αυτόνομο αυτοκίνητο θυσιάσει έναν επιβάτη του προκειμένου να σκοτώσει δέκα πεζούς. Αν είναι να σωθούν δύο πεζοί και να σκοτωθεί ένας επιβάτης, τότε το ποσοστό αποδοχής είναι λίγο πάνω από 50%.

Όταν όμως οι ίδιοι άνθρωποι ερωτήθηκαν αν, στην πράξη, θα ήθελαν η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει με νόμο αυτή την «ωφελιμιστική» προσέγγιση ή αν οι ίδιοι θα αγόραζαν ένα αυτόνομο όχημα με τέτοια «ωφελιμιστική» ηθική, οι περισσότεροι εμφανίσθηκαν σαφώς αρνητικοί, δίνοντας έμφαση στην προσωπική τους ασφάλεια και όχι των τρίτων.

Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι αν, υπό την επιρροή της κοινής γνώμης, επικρατήσει επίσημα αυτή η λογική, τότε οι κατασκευαστές θα φτιάξουν αυτόνομα οχήματα που πρωτίστως θα προστατεύουν τον οδηγό και τους συνεπιβάτες του.

Προηγούμενες έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι οι άνθρωποι υποστηρίζουν «ωφελιμιστικές» λογικές, όταν πρόκειται για απρόσωπες καταστάσεις, αλλά όχι όταν μια τέτοια λογική έχει επίπτωση στους ίδιους ή στους αγαπημένους τους.