Θα ήταν διαφορετικά το 2008 τα πράγματα εάν, αντί της Lehman Brothers, είχαμε μία Lehman Sisters;

Η ερώτηση, με εμφανές το ειρωνικό της στυλ, έπαιξε πολλές φορές στα διεθνή ΜΜΕ μετά την «πτώση» της εταιρείας που εικάζεται ότι λειτούργησε ως «αφετηρία» του παγκόσμιου οικονομικού «μίνι-κραχ» που ξεκίνησε το 2008.

Το «ρητορικό» ερώτημα ήταν καυστικό, αλλά και αναμφισβήτητα περιεκτικό, και έφερε στο προσκήνιο μια πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν πολλές επαγγελματίες, ταλαντούχες γυναίκες που απασχολούνται ως μεσαία και ανώτερα στελέχη σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, σε επιχειρήσεις και στην πολιτική.

Για παράδειγμα, ενώ οι γυναίκες υπερτερούν αριθμητικά των ανδρών σε πολλά πανεπιστημιακά τμήματα και σχολές, στη συνέχεια «μένουν πίσω» σε ό,τι αφορά την επαγγελματική τους απασχόληση και καριέρα.

Οι στερεοτυπικές «ερμηνείες» περισσεύουν και επικεντρώνονται, σχεδόν κατά κανόνα, στην προτίμηση των γυναικών για δημιουργία οικογένειας και απόκτηση παιδιών, επιλογές που σίγουρα είναι «εις βάρος της καριέρας» τους και τις αποτρέπει από το να αφιερώσουν την απαιτούμενη ενέργεια, το ενδιαφέρον και τον ζήλο στις επαγγελματικές τους δραστηριότητες.

Κατά συνέπεια η εξέλιξη των γυναικών ως στελέχη επιχειρήσεων και οργανισμών υστερεί σε σύγκριση με τους άνδρες συναδέλφους τους.

Η «ερμηνεία» είναι σαθρή καθώς ερευνητικά διαπιστώνεται ότι και οι γυναίκες – στελέχη που είναι πρόθυμες να «θυσιάσουν» την κλασική γυναικεία ροπή προς τη μητρότητα και τη δημιουργία οικογένειας συνεχίζουν να παραμένουν στα μεσαία και ανώτερα επίπεδα της στελεχιακής διαστρωμάτωσης και, παρά το γεγονός ότι διαθέτουν όλη την αναγκαία κατάρτιση, τις δεξιότητες, την εμπειρία και τα ηγετικά ταλέντα, συχνά ξεπερνιούνται από τους αρσενικούς ανταγωνιστές τους, που ίσως δεν διαθέτουν τα ίδια με αυτές προσόντα.

Σε τελική ανάλυση επιχειρήσεις, οργανισμοί, εκπαιδευτικά ιδρύματα αλλά και ολάκερη η κοινωνία «χάνουν» στερώντας τις γυναίκες από το δικαίωμά τους να ανέλθουν στα υψηλότερα επίπεδα της διοίκησης. Αυτές οι τακτικές τελικά κοστίζουν πολύ ακριβά, έστω και αν δεν αντικατοπτρίζονται στους ετήσιους ισολογισμούς.

Με άλλα λόγια, όταν η εκπαίδευση, οι εμπειρίες, οι ικανότητες και τα ταλέντα που έχουν οι γυναίκες – στελέχη δεν αξιοποιούνται κατάλληλα, χάνουν οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί και, κατ’ επέκταση, και οι κοινωνίες γενικότερα. Αυτό φέρνει στον νου τα αποτελέσματα των ερευνών που αφορούν το θέμα της «σιωπηρής γνώσης» που παραμένει αχρησιμοποίητη σε πολλές επιχειρήσεις και οργανισμούς.

Το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής» είναι μία ευρύτατα διαδεδομένη πρακτική στην καθημερινότητα επιχειρήσεων και οργανισμών, στον τομέα της εκπαίδευσης και στην πολιτική ζωή.

Πριν από δεκαπέντε χρόνια σχετικές έρευνες ανέδειξαν το γεγονός ότι η «γυάλινη οροφή» ως πραγματικότητα εξακολουθεί να υπάρχει στις ΗΠΑ όχι μόνο παρά την εισαγωγή και την επιβολή του ιστορικού πλέον «Νόμου περί Πολιτικών Δικαιωμάτων», του 1964, που είχε ως στόχο την απαγόρευση όλων των μορφών διακρίσεων, αλλά και παρά τον τίτλο ΙΙ του «Νόμου περί Πολιτικών Δικαιωμάτων», του 1991, που καθιέρωσε την «Επιτροπή γυάλινης οροφής» για τον έλεγχο σχετικών φαινομένων.

Μόλις πριν από μία πενταετία, τον Φεβρουάριο του 2011, μια έρευνα από το Ινστιτούτο Ηγεσίας και Διοίκησης, που ανέδειξε το BBC, ανέφερε ότι τα πράγματα δεν είναι και πολύ καλύτερα για τις Βρετανίδες γυναίκες – στελέχη επιχειρήσεων και οργανισμών. Σύμφωνα με την έρευνα, τα 3/4 των γυναικών – στελεχών που συμμετείχαν, δήλωσαν ότι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια στην προσπάθεια ανέλιξης σε υψηλότερα κλιμάκια.

Η εκπαίδευση δεν αποτελεί εξαίρεση και ενώ τα πράγματα είναι αρνητικά για τις γυναίκες – στελέχη στην εταιρική ζωή, δεν φαίνεται να είναι καλύτερα στην ακαδημαϊκή ζωή. Οι στατιστικές δείχνουν ότι σε πολλά κολέγια και πανεπιστήμια, ενώ τα ποσοστά φοιτητριών υπερτερούν από εκείνα των φοιτητών, σε θέσεις μελών διδακτικού -ερευνητικού προσωπικού και διοικητικών στελεχών οι άνδρες υπερτερούν αριθμητικά των γυναικών.

Ακόμη και μια επιπόλαια ματιά σε εκπαιδευτικά ιδρύματα σε παγκόσμια κλίμακα θα αποκαλύψει ότι υπάρχουν περισσότεροι άνδρες που κατέχουν τις θέσεις των πρυτάνεων, κοσμητόρων και προέδρων από ό,τι γυναίκες.

Το θέμα της «γυάλινης οροφής» το ανέπτυξα διεξοδικά στο βιβλίο μου, που είναι γραμμένο στην αγγλική γλώσσα, καθώς κυκλοφορεί διεθνώς, και έχει τίτλο«Βασικές αρχές της επικοινωνίας, Δημόσιες Σχέσεις και Ηγεσία» και υπότιτλο «Επικοινωνώ άρα υπάρχω».

Το βιβλίο, εάν σας ενδιαφέρει η θεματολογία του, μπορείτε να το «κατεβάσετε ΔΩΡΕΑΝ από το Διαδίκτυο επισκεπτόμενοι τον παρακάτω σύνδεσμο:

http://bookboon.com/en/fundamentals-of-communication-p-r-and-leadership-ebook

Εκτιμώντας το φαινόμενο, θα μπορούσα να πω ότι στον 21ο αιώνα ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί, σε παγκόσμια κλίμακα, συνεχίζουν να λειτουργούν με τον κλασικό τύπο πατριαρχικής δομής εξουσίας.

Θα υπάρξει ποτέ μια μεγάλη σε μέγεθος ομάδα δυναμικών γυναικών – στελεχών οι οποίες, παραφράζοντας εκείνο το κλασικό κάλεσμα των Marx και Engels, θα καλέσει τις γυναίκες – στελέχη να «ΕΝΩΘΟΥΝ» καθώς δεν έχουν τίποτα να χάσουν, αλλά πολλά να κερδίσουν από τη συντριβή της «γυάλινης οροφής» που τις κρατά παγιδευμένες στα μεσαία και ανώτερα κλιμάκια;…

Κλείνοντας θα αναρωτηθώ: Θα έρθει ποτέ η ημέρα που θα σπάσει «η γυάλινη οροφή»;

 

*O Γιώργος Πιπερόπουλος είναι συνταξιούχος καθηγητής και πρώην Πρόεδρος του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας – Επισκέπτης καθηγητής στο Business School, Newcastle University, United Kingdom.