Ο πρωθυπουργός αναμένεται, πιθανότατα τη Δευτέρα, και όχι ανήμερα του εορτασμού για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, όπως είχε προαναγγελθεί, να σηκώσει την «αυλαία» της σχετικής συζήτησης, παρουσιάζοντας τους άξονες του δημόσιου διαλόγου, δηλαδή τα άρθρα ή τα πεδία επί των οποίων θα ξεκινήσει ο διάλογος με την κοινωνία και τα κόμματα.

Με βάση τα όσα συζητήθηκαν σε κυβερνητική σύσκεψη την Τρίτη, όπου ο Γιώργος Κατρούγκαλος παρουσίασε ένα προσχέδιο προτάσεων, τα πεδία αυτά είναι ο τρόπος εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και ο ρόλος του (οι αρμοδιότητες), η ενίσχυση της λαϊκής έκφρασης μέσω της ενδυνάμωσης των δημοψηφισμάτων, η κατάργηση του άρθρου περί ευθύνης υπουργών, το όριο της κοινοβουλευτικής θητείας κ.ά. Σκέψεις επίσης υπάρχουν και για το θέμα του χωρισμού κράτους – Εκκλησίας, ενώ, παρά το ότι ο πρωθυπουργός είπε ότι προτίθεται να ανοίξει ακόμη και θέματα με τα οποία δεν συμφωνεί, αν το ίδιο πράξει και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αφήνεται να διαρρεύσει ότι δεν υπάρχει πρόθεση να ανοίξει η συζήτηση για το άρθρο 16 και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, εκτός και αν προκύψει από τη δημόσια συζήτηση.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη οριστικές αποφάσεις ως προς το τι θα ανακοινωθεί, αν και, όπως φαίνεται, μέχρι στιγμής η κυβέρνηση δεν προσανατολίζεται στο να καταθέσει τη δική της συνολική πρόταση αλλά, όπως είπαμε, τα πεδία επί των οποίων ανοίγει τη δημόσια συζήτηση (ενδεχομένως θα εκφράζεται και η κυβερνητική θέση έμμεσα, υπό τη μορφή ερωτήματος).

 

Ανοιχτό ήταν έως χθες και το ζήτημα της διαδικασίας και του χρονοδιαγράμματος της σχετικής συζήτησης, η οποία πάντως αναμένεται να διαρκέσει αρκετά και να καταλήξει μέσα στο 2017. Με ερωτηματικό είναι το αν θα επιλεγεί να γίνει δημοψήφισμα «συμβουλευτικού χαρακτήρα» για κάποιο από τα θέματα που θα τεθούν στη δημόσια διαβούλευση – ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ έδειξε να το απορρίπτει προς το παρόν, αποτελεί δεύτερη ή τρίτη σκέψη, είπε, και πάντως «συμβουλευτικά», αν και η αρχική του αντίδραση ήταν «όχι, διότι αυτό δεν προβλέπεται από τον συνταγματικό νομοθέτη».

Μολονότι η κυβέρνηση δεν αναμένεται να καταθέσει προς το παρόν πρόταση, αλλά την ατζέντα της αναθεώρησης, ο πρωθυπουργός στην παραπάνω συνέντευξη άνοιξε εν μέρει τα χαρτιά του. Ειδικότερα:

♦ Τάχθηκε, όπως προαναφέρθηκε, υπέρ της εκλογής ΠτΔ από τον λαό: «Είναι ώριμη μια τέτοια σκέψη και το θέλει και ο ελληνικός λαός» είπε. Ανοιχτός φάνηκε και στη συζήτηση για την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου: «Είναι ένα ζήτημα, το οποίο θέλει συζήτηση και πρέπει αυτό να το δούμε στην προοπτική της αναθεώρησης και να κουβεντιάσουμε για αυτό», αρκεί, όπως συμπλήρωσε, να μην οδηγεί σε δυαρχία, διότι αυτή δεν είναι «εποικοδομητική». 

Πάντως, εναλλακτικά της εκλογής απευθείας από τον λαό συζητείται η εκδοχή της προσφυγής στη λαϊκή βάση στην περίπτωση που δεν συγκεντρώνονται 180 ψήφοι για την εκλογή του από τη Βουλή,

♦ Προέκρινε την ανάγκη για σταθερές θητείες διακυβέρνησης, δείχνοντας στην κατεύθυνση της θέσης που έχει εκφράσει η Ν.Δ. στο παρελθόν υπέρ των εγγυήσεων για εξάντληση της τετραετίας: «Ο καθένας πρέπει να κρίνεται στο βάθος του χρόνου που ορίζει συνταγματικά η θητεία της διακυβέρνησης» σημείωσε χαρακτηριστικά.

♦ Εξ ου και η σκέψη για «εποικοδομητική ψήφο δυσπιστίας» στην οποία αναφέρθηκε στην ίδια συνέντευξη, σε συνδυασμό με τις σταθερές κυβερνητικές θητείες, παραδεχόμενος ότι πρόκειται για μια πρόταση που προέρχεται από «συντηρητικούς συνταγματολόγους» (π.χ. Αλιβιζάτος). Η «εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας» (να μην μπορεί η απόλυτη πλειοψηφία των βουλευτών της Ολομέλειας να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας αν δεν προτείνει άλλο πρωθυπουργό) ουσιαστικά στοχεύει στο να περιορίσει τη δυνατότητα της αντιπολίτευσης να ρίξει μια κυβέρνηση και να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές. Όπως είπε ο πρωθυπουργός, η «εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας» σημαίνει «να μην έχει δικαίωμα να ρίξει κάποιος μια κυβέρνηση εκβιάζοντας, παρά μόνο αν συγκροτήσει άλλη πλειοψηφία μέσα στη Βουλή και με έναν πρόεδρο, ο οποίος θα έχει έναν ισχυρό ρόλο, όχι καθοριστικό, ισχυρό όμως, νομίζω ότι θα έχουμε περιόδους σταθερών κυβερνήσεων και ένα Κοινοβούλιο που θα έχει αναβαθμιστεί και θα παίζει έναν πολύ πιο ενεργό ρόλο απ’ ό,τι παίζει σήμερα».

 

Στη θέση περί της εκλογής του ΠτΔ από τον λαό αντέδρασε η ομάδα των 53 με κείμενο (χωρίς υπογραφή) που ανήρτησε στον ιστότοπο commonality.gr αλλά και μέσω των σελίδων της εφημερίδας «Εποχή». 

Χαρακτηρίζει «λαϊκισμό» την πρόταση περί εκλογής ΠτΔ από τον λαό «επειδή επιδιώκει να δημιουργήσει στον λαό, στους πολίτες, το αίσθημα ότι, ψηφίζοντας κάθε κάτι χρόνια έναν άνθρωπο, συμμετέχουν, ότι η γνώμη τους μετράει». Κάτι που είναι «ψευδές», όπως σημειώνεται στο κείμενο, αν δεν προβλέπεται ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου και παραμένει στη θέση που είναι σήμερα, δηλαδή «τελετάρχης». Από την άλλη, αν προβλέπονται αυξημένες αρμοδιότητες, τότε ουσιαστικά πάμε σε αλλαγή πολιτεύματος λένε οι «53», όπου ο ΠτΔ θα είναι ανεξέλεγκτος. Και υποστηρίζουν πως, αν χρειάζεται σήμερα κάποιο αντίβαρο η Εκτελεστική εξουσία και «η μεγάλη εξουσία του πρωθυπουργού», δεν είναι ο Πρόεδρος αλλά η Βουλή.

 

Επίσης, η εφημερίδα «Εποχή» θέτει τα εξής επιπλέον ζητήματα:

♦ Ότι ο συσχετισμός δυνάμεων δεν προϊδεάζει για βελτίωση του προοδευτικού συντάγματος του 1975, αλλά επιτρέπει στην άλλη πλευρά να «ενθέσει αρκετά νεοφιλελεύθερα άρθρα» εφόσον της δοθεί η ευκαιρία.

♦ Ότι δεν έγινε διεξοδική συζήτηση στο κόμμα – η συζήτηση αυτή είναι σε αρχικά στάδια και ήδη έχουν διατυπωθεί με σαφήνεια διαφωνίες και ισχυρή αντίρρηση, ειδικά για την πρόταση εκλογής ΠτΔ από τον λαό. Η δημόσια τοποθέτηση του πρωθυπουργού «δοκιμάζει την εσωκομματική λειτουργία και τον ρόλο των οργάνων» σημειώνεται.

♦ Ακόμη και για τα δημοψηφίσματα εκφράζεται επιφύλαξη καθώς, όπως αναφέρεται, η ιδέα αυτή «όχι απλώς δεν καλύπτει την ουσία του ζητήματος, αλλά αποδυναμώνει τα κόμματα όσον αφορά τους οριζόμενους από το Σύνταγμα ρόλους τους και δεν προάγει τη δημοκρατία».

Σε κάθε περίπτωση, οι τελικές αποφάσεις του κυβερνητικού επιτελείου αναμένεται να ληφθούν ώς το τέλος της εβδομάδας.