Κανείς πια δεν αμφισβητεί ότι στις πλατείες των ελληνικών πόλεων συμβαίνει κάτι ιστορικά σημαντικό, διαφορετικό από όσες λαϊκές κινητοποιήσεις είχαμε γνωρίσει ίσαμε τώρα.

Κανείς πια δεν αμφισβητεί ότι στις πλατείες των ελληνικών πόλεων συμβαίνει κάτι ιστορικά σημαντικό, διαφορετικό από όσες λαϊκές κινητοποιήσεις είχαμε γνωρίσει ίσαμε τώρα. Το κίνημα των πλατειών επηρεάζει πια τις εξελίξεις και επιδρά στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων. Οι πολύωρες συνεδριάσεις κυβερνητικών και κομματικών οργάνων, ο εκνευρισμός στα ανώτερα κλιμάκια της εξουσίας δείχνουν ότι οι αρχικές απαξιωτικές κρίσεις, του τύπου «είναι μόδα», έχουν ήδη δώσει τη θέση τους στην ανησυχία.

Ο κόσμος, έναν χρόνο μετά την υπογραφή του Μνημονίου και έπειτα από έναν χρόνο εφαρμογής του, βγαίνει από την κατάσταση του σοκ. Καθώς όλες οι προγνώσεις και οι εξαγγελίες, όλος ο προγραμματισμός, είτε της ελληνικής κυβέρνησης είτε της τρόικας, έχουν διαψευστεί, κάθε νέα εξαγγελία ή παραίνεση του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών αντιμετωπίζεται από τους ανθρώπους στον δρόμο με χλεύη. Ακόμα και οι αντιρρήσεις ή ενστάσεις για την ακολουθούμενη πολιτική, που κατά καιρούς προβάλλουν υπουργοί, συναντούν τη δυσπιστία του κόσμου. Όσοι πολίτες είχαν πει στην αρχή «ε, τι να κάνουμε, οι θυσίες είναι σκληρές, αλλά μάλλον αναγκαίες», μεταπείθονται. Ακόμα και οι πιο πιστοί στην κυρίαρχη πολιτική «διαμορφωτές της κοινής γνώμης» βάζουν νερό στο κρασί τους, γιατί βλέπουν ότι η δύναμη που ασκούσαν στον νου των ανθρώπων φθίνει. Υπάρχουν κάποιοι που προσδοκούν και ελπίζουν να αδειάσουν σταδιακά οι πλατείες, αλλά διαψεύδονται: ακόμα και οι θερινές καταιγίδες του Ιούνη δεν κλόνισαν το φρόνημα του κόσμου. Η εισβολή της κοινωνίας στο προσκήνιο είναι πλέον γεγονός!

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο των συναθροίσεων στις πλατείες –εκτός βέβαια από τη μαζικότητα– είναι ο ειρηνικός τρόπος, η οικογενειακή προσέλευση, οι παθιασμένες, αλλά φιλικές αντιπαραθέσεις, η τάξη με την οποία διεξάγονται συζητήσεις με ειδικούς επιστήμονες για περίπλοκα ζητήματα,. Είναι ένα κλίμα ολωσδιόλου διαφορετικό από τις χωριστές συγκεντρώσεις, την επιμονή σε αυστηρά περιχαρακωμένη συνθηματολογία που χαρακτήριζαν συχνά άλλες κινητοποιήσεις. Κι αυτό το κλίμα καταπιέζει, ας το πούμε έτσι, κάθε διάθεση ή σκέψη για τσακωμό, ανούσια αντιπαράθεση και για επιβολή διαφορετική από την πειθώ του επιχειρήματος.

Όλα τούτα δεν σημαίνουν μειωμένη αποφασιστικότητα – κάθε άλλο. Η στάση «Όχι στο παλιό και στο νέο Μνημόνιο!», «Δεν θα πληρώσουμε την κρίση σας!», «Πραγματική δημοκρατία τώρα!» είναι απολύτως εμπεδωμένη και αναμφισβήτητη. Αποτελεί τη συνισταμένη όλων των διαφορετικών απόψεων και αποχρώσεων που συζητιούνται στις πλατείες και κρατάει ενωμένο αυτό το εξαιρετικά μαζικό κίνημα. Αυτή τη συνισταμένη χρειάζεται να τη σεβαστούν και να την προφυλάξουν όσοι κατανοούν τη σημασία αυτού του κινήματος και τον ρόλο που μπορεί να παίξει στις πολιτικές εξελίξεις.

Δύο κρίσιμες εβδομάδες

Οι δύο τελευταίες εβδομάδες του Ιουνίου θα είναι κρίσιμες. Αφού καταργήθηκε κάθε προστασία της εργασίας, αφού μειώθηκαν οι μισθοί στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, αφού αποσαθρώθηκε το σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης, η κυβέρνηση θα θελήσει να περάσει και όλα τα άλλα μέτρα που έχει συμφωνήσει με την τρόικα, να πουλήσει όσο όσο το νερό, τα ορυχεία, τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, τη ΔΕΗ. Σε αυτά συμφωνεί και η Νέα Δημοκρατία. Ο άλλος υπόλογος πρωταγωνιστής του δικομματισμού θέλει επιπλέον να μειωθούν οι ήδη χαμηλοί φόροι που πληρώνουν οι πλούσιοι και να καταργηθεί ο έλεγχος «πόθεν έσχες» ώστε η φοροδιαφυγή να είναι ανενόχλητη. Τα δύο κόμματα που εναλλάσσονται σχεδόν σαράντα χρόνια στην εξουσία, αφού βύθισαν την Ελλάδα στα χρέη, ανταγωνίζονται τώρα ποιο από τα δύο θα ενταφιάσει ολοκληρωτικά τις κατακτήσεις γενεών.

Όλα αυτά έγιναν και γίνονται με την απειλή της χρεοκοπίας. Η κυβέρνηση, αντί να χρησιμοποιήσει τη στάση πληρωμών ως επιχείρημα και απειλή κατά της τρόικας, την επισείει για να τρομοκρατήσει τον λαό. Αντί να πει στους δανειστές: «Προσέξτε, με αυτά τα μέτρα δεν θα μπορώ να πληρώσω τους τόκους και τις δόσεις των δανείων», λέει στους μισθοσυντήρητους και τους συνταξιούχους: «Αν συνεχίσετε να αντιστέκεστε, θα πάψω να πληρώνω μισθούς και συντάξεις»!

Απάντηση σε αυτή την τρομοκρατία είναι το σύνθημα: «Δεν χρωστάμε, δεν πουλάμε, δεν πληρώνουμε!» που ακούγεται στις πλατείες των ελληνικών πόλεων. Οι ειρηνικές συγκεντρώσεις στις πλατείες, εφόσον διατηρηθεί η αποφασιστικότητα και η μαζικότητα των τελευταίων εβδομάδων, μπορούν να ακυρώσουν τα τρομοκρατικά διλήμματα που προβάλλει η κυβέρνηση, μπορούν να τρομοκρατήσουν τους τρομοκράτες, αλλά και να ενθαρρύνουν βουλευτές να ακολουθήσουν τη συνείδησή τους. Να διαμηνύσουν και σ’ εκείνους τους βουλευτές της κυβερνητικής παράταξης που σκέφτονται να παραιτηθούν για να μην ψηφίσουν ότι εκείνο που χρειάζεται τώρα είναι να μείνουν, να παλέψουν και να καταψηφίσουν, να συμπαραταχθούν με τους ανθρώπους που έχουν βγει στον δρόμο. Ο κόσμος στις πλατείες, με κορύφωση τις συγκεντρώσεις των ημερών που στη Βουλή θα συζητιέται το «μεσοπρόθεσμο» πρόγραμμα περικοπών και ιδιωτικοποιήσεων, μπορεί να ανατρέψει τα πάντα.

Κι έπειτα;

Μέχρι τώρα η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου εφάρμοσε μια πολιτική ολωσδιόλου διαφορετική από εκείνη που είχε εξαγγείλει. Επικαλέστηκε έκτακτη ανάγκη – λες και δεν ήξερε προηγουμένως τι κατάσταση επικρατούσε – που απαιτούσε έκτακτα μέτρα και απέτυχε. Αφού, λοιπόν, επιμένει σε αυτή την καταστροφική πορεία, χρειάζεται ο λαός να την εμποδίσει να συνεχίσει αυτόν τον δρόμο.

«Κι έπειτα;» θα ρωτήσει κάποιος. Τι θα γίνει, αν, υπό την πίεση του λαού, η κυβέρνηση αποτύχει να περάσει όσα έχει συμφωνήσει με την τρόικα; Αν απορριφθεί το νέο Μνημόνιο; Θα συμβεί αυτό που συνέβη και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις. Η προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία θα είναι αναπόφευκτη, όπως θα είναι αναπόφευκτες και νέες διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές του ελληνικού Δημοσίου. Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι από εκεί και πέρα τα πράγματα θα είναι εύκολα. Όμως, θα έχει ανακοπεί μια καταστροφική εξέλιξη που έχει ήδη υποσκάψει τη λαϊκή κυριαρχία και απειλεί να οδηγήσει το ελληνικό κράτος σε οικονομική καταστροφή με ανεπανόρθωτες ζημιές και τον λαό σε δυστυχία.

Οι λαϊκές κινητοποιήσεις που άρχισαν στην Ελλάδα, ακολουθώντας το παράδειγμα της Πύλης του Ήλιου (Puerta del Sol) στη Μαδρίτη, μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά ώστε να ανοίξει δρόμος για ιστορικές πολιτικές εξελίξεις. Δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερο πεδίο για τη διεκδίκηση της λύσης του «ελληνικού προβλήματος» από το πεδίο της πανευρωπαϊκής κινητοποίησης των «Αγανακτισμένων».

Ο ΣΥΡΙΖΑ σέβεται και στηρίζει το κίνημα των πλατειών. Όπως έκανε πάντα, συμμετέχει μέσα κι έξω από τη Βουλή στους αυθεντικούς λαϊκούς αγώνες. Καταθέτει διαρκώς – όπως έχει υποχρέωση – προτάσεις με κεντρική επιδίωξη τη συγκρότηση μιας νέας πολιτικής, κοινωνικής και κυβερνητικής συμμαχίας, ισχυρής και ικανής να θέσει αξιόπιστα και επιθετικά το αίτημα της συνολικής επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους, αναλαμβάνοντας έτσι μαζί με την κοινωνία τις ιστορικές ευθύνες αυτής της επιτακτικά αναγκαίας επιλογής.

(* O Θοδωρής Δρίτσας είναι Βουλευτής Α’ Πειραιά και Νησιών του ΣΥΡΙΖΑ)