Ματαιώθηκε, με πρωτοβουλία του Ισραήλ, η κοινή ελληνοϊσραηλινή άσκηση έρευνας και διάσωσης «Στο πεδίο της μάχης», που επρόκειτο να γίνει στην αεροπορική βάση της Ανδραβίδας από 6 έως 13 Δεκεμβρίου.

Ματαιώθηκε, με πρωτοβουλία του Ισραήλ, η κοινή ελληνοϊσραηλινή άσκηση έρευνας και διάσωσης «Στο πεδίο της μάχης», που επρόκειτο να γίνει στην αεροπορική βάση της Ανδραβίδας από 6 έως 13 Δεκεμβρίου.

Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε ερωτήματα στην ελληνική πλευρά γιατί συνέπεσε με την επίσκεψη και τις επαφές του υπουργού Βιομηχανίας και Ενέρ γειας του Ισραήλ Μπενιαμίν Ελιέζερ στην Άγκυρα, η οποία θεωρήθηκε ως προσπάθεια «επανεκκίνησης» των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων που έχουν διαρρα γεί σε μεγάλο βαθμό τους τελευταίους μήνες.

Η ελληνοϊσραηλινή άσκηση είχε προταθεί από τις ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις ως συμπλήρωμα του προγράμματος της στρατιωτικής συνεργασίας του 2009 στα μέσα Οκτωβρίου και είχε γίνει δεκτή από την ελληνική πλευρά, αφού περιλάμβανε αντικείμενα που ενδιέφεραν αρκετά την Πολεμική Αεροπορία.

Μάλιστα είχε προταθεί μαζί με άσκηση εκπαί δευση ελληνικών πληρωμάτων F16 στον εναέαριο ανεφοδιασμό από ισραηλινό «ιπτάμενο τάνκερ», η οποία επρόκειτο να γίνει ανατολικά της Κρήτης μέχρι 31 Δεκεμβρίου. Όμως, ενώ ήδη βρισκόμαστε στις αρχές Δεκεμβρίου, ούτε γι’ αυτή τη δραστηρι ότητα έχει γίνει κάποια πιο συγκεκριμένη συνεννό ηση.

Ο προβληματισμός της ελληνικής πλευράς για το τι μπορεί να κρύβεται πίσω από την υπαναχώ ρηση του Ισραήλ ενισχύεται και από το ότι δεν έχει συνοδευτεί από κάποια εξήγηση από ισραηλινής πλευράς. Επιπροσθέτως, επειδή ανεπισήμως είχε αφεθεί να αιωρείται ότι η επιθυμία αναβάθμισης των στρατιωτικών συνεργασιών αποτελεί «στρατη γική» επιλογή που ενισχύθηκε από την ψύχρανση των σχέσεων Τελ Αβίβ Άγκυρας.

Πολύ περισσότερο που το Τελ Αβίβ είχε μείνει ικανοποιημένο από το επίπεδο συνεργασίας και τις πραγματικές επιχειρησιακές συνθήκες που συνά ντησε κατά τη μεγάλη άσκηση του 2009 «Ένδοξος Σπαρτιάτης», κατά την οποία πάνω από 100 ισραη λινά αεροσκάφη έκαναν ασκήσεις βομβαρδισμού, απόκρυψης και ανάγλυφης πτήσης μέχρι τη Θεσ σαλία!

Ήταν δε τόση η ικανοποίησή τους ώστε επανέ φεραν το σχετικό σενάριο για επανάληψη το 2010 χωρίς να λάβουν υπόψη τον σάλο που δημιουργή θηκε διεθνώς όταν η άσκηση αυτή χαρακτηρίστηκε από αμερικάνικες πηγές – και τα ΜΜΕ – ως προσο μοίωση επίσης βομβαρδισμού του Ιράν. Το αίτημα για το 2010 παραμένει, αλλά τελεί υπό την έγκριση της πολιτικής ηγεσίας.

Το «πώς και γιατί» πάντως επιχείρησε να διαγνώ σει ο υπουργός Άμυνας Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος την επίμαχη περίοδο της ματαίωσης και της επίσκεψης Ελιέζερ στην Άγκυρα συναντήθηκε στο Πεντάγωνο με τον Ισραηλινό πρέσβη στην Αθήνα. Η Ελλάδα δεν θέλει να δείχνει ιδιαίτερη πρεμούρα σχετικά με το θέμα για τακτικούς και επικοινωνι ακούς λόγους – στο πνεύμα αυτό κινήθηκε και ο Βενιζέλος. Το ίδιο θα κάνει και ο αρχηγός ΓΕΝ αντι ναύαρχος Γ. Καραμαλίκης που, μετά την επίσημη επίσκεψη που έκανε στην Αίγυπτο, πήρε το πράσινο φως από την πολιτική ηγεσία και επισκέπτεται σε λίγες ημέρες το Ισραήλ για «διπλωματική εξισορρό πηση».

Ένα από τα αντικείμενα των συζητήσεων του Καρα μαλίκη θα είναι και οι ναυτικές ασκήσεις, καθώς το Ισραήλ συμμετέχει σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες του «Μεσογειακού Διαλόγου» και σκάφος του είχε πάρει μέρος, επί Χηνοφώτη, σε πολυμερή άσκηση στην Κρήτη.

Απάντηση ο Καραμαλίκης περιμένει να πάρει και στο γιατί το Ισραήλ, λίγες εβδομάδες πριν τα «τσου γκρίσει» με την Τουρκία (η Άγκυρα απέκλεισε το Ισραήλ την τελευταία στιγμή από την άσκηση «Αετός της Ανατολίας»), είχε βαφτίσει «τούρκικη περιοχή» τμήμα του ελληνικού FIR Αθήνας νοτιοανατολικά της Ρόδου. Τελικά το Τελ Αβίβ διόρθωσε τότε την ανακοί νωση, αλλά… κάτι έμεινε.

Ανεξαρτήτως όλων αυτών, σε πολιτικό επίπεδο στην κυβέρνηση υπάρχουν αναλύσεις που συγκλί νουν στην κατεύθυνση μιας νέας αρχής στις ελληνο ϊσραηλινές αμυντικές σχέσεις στο πλαίσιο μιας πολυ μερούς και πολυσχιδούς εξωτερικής πολιτικής.

Η κόντρα Άγκυρας Τελ Αβίβ ενισχύει αυτή την αντίληψη, η οποία ωστόσο δεν έχει αναλυθεί διπλω ματικά και επιτελικά σε όλες τις διαστάσεις της, πολύ περισσότερο που, όπως προαναφέραμε, η πρόσφατη επίσκεψη του Ελιέζερ (ο οποίος έχει διατελέσει και υπουργός Άμυνας) στην Άγκυρα περιέπλεξε τα δεδο μένα.

Ένα από τα πολλά, πάντως, που η Αθήνα εξετάζει με προσοχή είναι πρόσφατα δημοσιεύματα του τούρ κικου Τύπου, σύμφωνα με τα οποία ο υπουργός Εξω τερικών Αχμέτ Νταβούτογλου δήλωσε ότι υπάρχουν «μυστικές συμφωνίες» μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Στην ύπαρξη τέτοιων συμφωνιών είχε αναφερθεί παλιότερα και ο ίδιος ο Ερντογάν.

Η δήλωση Νταβούτογλου θεωρήθηκε από αναλυ τές ως προοίμιο κατευνασμού του Ισραήλ καθώς λίγο πριν είχε υπερπροβληθεί μια φερόμενη (σύμφωνα με ΜΜΕ του Τελ Αβίβ) τουρκοϊσραηλινή συμφωνία για έγκαιρη προειδοποίηση όσον αφορά τυχόν αεροπορι κές επιδρομές του Ισραήλ εναντίον του Ιράν.

Πάνω σ’ αυτό το περίεργο αλισβερίσι κόλλησε η ματαίωση της άσκησης στην Ανδραβίδα και η επίσκε ψη έκπληξη του Ελιέζερ στην Άγκυρα, όπου είδε και τον πρόεδρο Γκιουλ. Επίσκεψη που είχε ως κερασάκι στην τούρτα την πρόσκληση της Τουρκίας να αναλάβει ρόλο μεσολαβητή μεταξύ Ισραήλ Συρίας… Ενώ και ο Τούρκος υπουργός Άμυνας την ίδια μέρα δήλωνε ότι τασσόταν υπέρ της τουρκοϊσραηλινής συνεργασίας.

 

Πού πας, ρε… Καραμήτρο

Και η Ελλάδα πού βρίσκεται σ’ αυτό το περίεργο – και με πολλές πτυχές – διπλωματικό στρατιωτικό παζλ; Παρ’ ότι η προσέγγιση που επιχειρείται προσπαθεί να αφήνει απ’ έξω την «τρέχουσα» τουρκοϊσραηλινή σχέση, ένα από τα βασικά στοιχεία που σταθμίζονται είναι ότι το Ισραήλ στερείται «στρατηγικού βάθους» όσον αφορά τη στρατιωτική αεροπορική του εκπαί δευση και το «σπάσιμο» αυτό των σχέσεων Άγκυρας Τελ Αβίβ μπορεί να αναβαθμίσει την προοπτική της Αθήνας.

Υποστηρικτές της περαιτέρω ανάπτυξης ελληνοϊσ ραηλινών σχέσεων βλέπουν ότι μια κίνηση προς την κατεύθυνση αυτή θα αναβάθμιζε τη θέση της Ελλάδας ως δυνάμει μεσολαβητή/συνομιλητή του θέματος της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο το ίδιο επιχείρημα προβάλλεται για ανάγνωση και από την ανάποδη από όσους υποστηρίζουν ότι πρέπει να κρατούνται οι λογι κές αποστάσεις που επιβάλλουν οι γεωστρατηγικές ισορροπίες. Ούτως ή άλλως η περίοδος φαίνεται ότι προσφέρεται για ανίχνευση προθέσεων και στάθμισης δεδομένων.

 

Έρωτας του Δρίτσα

Όλα αυτά φαίνεται ότι λαμβάνει υπόψη η νέα ηγεσία του υπουργείου Άμυνας στην «ψυχρή» (τρόπον τινά) απάντησή της σε ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Θοδωρής Δρίτσας για τις ελληνοϊσραηλινές στρατηγικές σχέσεις. Τα ερωτήματα του Δρίτσα:

1. Ποιες αμυντικές ανάγκες της Ελλάδας εξυπηρε τούν η ελληνοϊσραηλινή συμφωνία, οι κοινές στρατι ωτικές ασκήσεις και οι διευκολύνσεις που παρέχει η Ελλάδα στην Πολεμική Αεροπορία και το Πολεμικό Ναυτικό του Ισραήλ;

2. Σκοπεύει να διακόψει τις σχέσεις αυτές ή τουλά χιστον να αναστείλει την εφαρμογή της ελληνοϊσραη λινής στρατιωτικής συμφωνίας, τη διεξαγωγή κοινών ασκήσεων και την παροχή διευκολύνσεων έως ότου το Ισραήλ αποχωρήσει από τα κατεχόμενα εδάφη και εξομαλύνει τις σχέσεις του με τις γειτονικές του χώρες;

Ο υπουργός Άμυνας επιβεβαίωσε ότι υπάρχει συμ φωνία αμυντικής συνεργασίας με το Ισραήλ (όπως και με άλλες χώρες), ότι η συμφωνία αυτή (όπως και οι ανάλογες) «δεν στρέφεται εναντίον τρίτων χωρών» και καταλήγει με το εξής λιτό σημείο, που κάτι δείχνει:

«Τέλος, σας κάνουμε γνωστό ότι σε διμερές επίπε δο στρατιωτικής συνεργασίας, εκτός της άσκησης “Glorious Spartan”, που διεξήχθη το 2008, καμία άλλη διμερής στρατιωτική άσκηση ξηράς, αέρα και θάλασ σας δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα με την εν λόγω χώρα”.