Αντίστροφα αρχίζει πλέον να μετράει ο χρόνος για το 2ο Συνέδριο του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 13 – 16 Οκτωβρίου παράλληλα με τη διαπραγμάτευση για τη δεύτερη αξιολόγηση. Η κορυφαία κομματική διαδικασία θεωρήθηκε ότι προσφέρει μια ευκαιρία για την οργανωτική και προγραμματική ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ έναν χρόνο μετά τη διάσπαση και αποχώρηση της λεγόμενης Αριστερής Πλατφόρμας και κατόπιν ΛΑΕ αλλά και στελεχών όπως ο πρώην γραμματέας του κόμματος Τάσος Κορωνάκης, ο πρώην συνεργάτης του Τσίπρα Ανδρέας Καρίτζης κ.ά. Το ερώτημα είναι λοιπόν αν το συνέδριο θα καταφέρει να υπηρετήσει αυτούς τους στόχους ή απλώς θα περιοριστεί στην επιβεβαίωση της κυριαρχίας του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος, πέρα από επιμέρους κριτικές, δεν αμφισβητείται από καμία τάση.

Κεντρικά ζητήματα που θα απασχολήσουν το συνέδριο είναι το πρόγραμμα και η ανάγκη αυτό να υπερβεί τους περιορισμούς του υλοποιούμενου μνημονίου, η λειτουργία του κόμματος και οι συμμαχίες, ενώ θα συζητηθούν και κάποιες μεμονωμένες, μεταβατικές καταστατικές αλλαγές (το συνέδριο είναι μόνο προγραμματικό, όχι καταστατικό). 

Προφανώς, η ειδοποιός διαφορά του επικείμενου συνεδρίου από όλα τα προηγούμενα (και πριν από το 2013 όπου ιδρύθηκε ο ενιαίος ΣΥΡΙΖΑ) είναι ότι διεξάγεται σε συνθήκες διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ και εφαρμογής ακόμη ενός μνημονίου – το οποίο πάντως η ηγεσία υποστηρίζει ότι είναι πιο «κοινωνικά ευαίσθητο». Σύμφωνα με τον γραμματέα της Κ.Ε. Πάνο Ρήγα, το συνέδριο «πρέπει να επιβεβαιώσει ότι οι αποφάσεις που πήραμε και υλοποιήσαμε τον τελευταίο χρόνο ήταν συνειδητές και έγιναν με γνώμονα την κοινωνία και την Αριστερά».

 

Κατά πληροφορίες, η αμηχανία για το μνημόνιο που ακολούθησε τη συνθηκολόγηση ή «ήττα του Ιουλίου του 2015», όπως χαρακτηρίζεται από τα ίδια τα μέλη και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, είναι αισθητή στη συζήτηση που γίνεται στις οργανώσεις, όπου η μεν συμμετοχή κρίνεται περίπου στα ίδια επίπεδα με παλιότερα, το κλίμα ωστόσο θεωρείται ότι είναι υποτονικό. Μία από τις βασικές «διχογνωμίες» που ορίζει την εσωκομματική συζήτηση αφορά τη στάση του κόμματος απέναντι στο μνημόνιο. Ενδεικτικά, η γνωστή τάση των 53 τάσσεται υπέρ της άποψης πως «το μνημόνιο δεν είναι δικό μας, επομένως χρειάζεται σχέδιο απεγκλωβισμού», ενώ η ηγεσία και στελέχη που βρίσκονται πιο κοντά σε αυτή (Ενωτική Κίνηση, τάση Μπαλάφα) τείνουν να υπερασπίζονται τις βασικές πτυχές του ως κυβερνητική πολιτική.

 

Την ίδια ώρα προκύπτουν μια σειρά θέματα σε σχέση με τη λειτουργία και τον ρόλο του κόμματος σε συνθήκες αφενός διακυβέρνησης και αφετέρου υλοποίησης του μνημονίου. Πολλοί είναι αυτοί που εκφράζουν ανησυχία ή και δυσαρέσκεια για την απαξίωση και υποβάθμιση του κόμματος έναντι της κυβέρνησης και διαπιστώνουν έλλειμμα δημοκρατίας, φαινόμενα παραγοντισμού κ.λπ., ενώ υπάρχει προβληματισμός και για τη σχέση του κόμματος με την κοινωνία, η οποία δυσχεραίνεται στον βαθμό που το κόμμα έχει ως βασική του αποστολή την υπεράσπιση της κυβερνητικής πολιτικής.

 

Επίσης, κεντρικό είναι και το ζήτημα των συμμαχιών, με την ηγεσία να κάνει συνεχή ανοίγματα στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία το τελευταίο διάστημα, ενώ το αντίστοιχο εγχώριο άνοιγμα απευθύνεται πρωτίστως σε «πρώην» στελέχη της Κεντροαριστεράς και «προσωπικότητες», καθώς οι οργανωμένες δυνάμεις, σύμφωνα με την αιχμή που απευθύνει ο πρωθυπουργός προς το ΠΑΣΟΚ πρωτίστως και δευτερευόντως προς το Ποτάμι, έχουν επιλέξει τη στοίχιση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Είναι ενδεικτική η ομιλία Τσίπρα στην εκδήλωση του Παπαδημούλη, όπου παρόντων του Φώτη Κουβέλη και στελεχών όπως η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, η Μαρία Ρεπούση, ο Στέφανος Τζουμάκας κ.ά. θέλησε να μιλήσει για τον διάλογο μεταξύ Αριστεράς και Σοσιαλδημοκρατίας. 

 

Πάνω σε αυτό το υπόβαθρο ξετυλίγεται και η «μάχη» των τάσεων για την οργανωτική και άρα πολιτική ενίσχυσή τους εντός του κόμματος.

Τρεις είναι οι βασικές τάσεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή:

Η Ενωτική Κίνηση ή αλλιώς τάση των προεδρικών, η οποία θεωρείται ότι ελέγχεται από τον υπουργό Επικρατείας Νίκο Παππά, ενώ σε αυτή μετέχουν στελέχη όπως ο Στέλιος Παππάς (πατέρας του υπουργού), ο Παναγιώτης Σκούτας (διευθυντής του γραφείου του Ν. Παππά), στελέχη της Π.Γ. όπως οι Νίκος Σκορίνης, Πέτρος Καραγεώργος και Γιάννης Μπουρνούς, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Κώστας Πουλάκης (παλιότερα ανήκε στην τάση Μπαλάφα) κ.ά.

 

Η Πλατφόρμα 2010 ή αλλιώς τάση Μπαλάφα, στην οποία μετέχουν ο γραμματέας της Κ.Ε. Πάνος Ρήγας, το στέλεχος της Π.Γ. Μαρία Φραγκάκη, ο διευθυντής της Κ.Ο. Κώστας Ζαχαριάδης, η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου, ο Άγγελος Μανταδάκης κ.ά. Επίσης από αυτή την τάση προέρχονται ο ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδημούλης και η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου.

 

Η ομάδα των 53 (μετεξέλιξη της ΑΝΑΣΑ και της ΑΚΟΑ, στην οποία ενσωματώθηκαν στελέχη της ηγετικής τάσης του πάλαι ποτέ ΣΥΝ). Σε αυτήν, μεταξύ άλλων, μετέχουν τα μέλη της Π.Γ. Πάνος Λάμπρου και Μιχάλης Σαρρής, Μιχάλης Υδραίος και Χάρης Γολέμης, η εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Ράνια Σβίγγου, οι βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ Αννέτα Καββαδία, Χρήστος Καραγιαννίδης, Χριστόφορος Παπαδόπουλος, Μάκης Μπαλαούρας, η αντιπρόεδρος της Βουλής Τασία Χριστοδουλοπούλου και ο υπουργός Ναυτιλίας Θοδωρής Δρίτσας. Επίσης οι υπουργοί Θεανώ Φωτίου και Σταύρος Κοντονής, αν και πλέον θεωρείται ότι έχουν μετακινηθεί. Άτυπος επικεφαλής της τάσης αυτής θεωρείται τουλάχιστον τον τελευταίο ένα με ενάμιση χρόνο ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ιδιαίτερα αφότου οι 53 υιοθέτησαν την περσινή του εισήγηση για το «παράλληλο πρόγραμμα», ωστόσο στελέχη αυτής της τάσης υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει «τασάρχης» και η λειτουργία είναι συλλογική, επισημαίνεται δε ότι ο υπουργός Οικονομικών λόγω του χαρτοφυλακίου του και του βεβαρημένου προγράμματος δεν έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τη δραστηριότητά της πόσο μάλλον να την κατευθύνει.

Σε αυτές τις βασικές τάσεις προστίθενται οι πασοκογενείς, για τους οποίους δύσκολα μπορεί να ειπωθεί ότι αποτελούν ενιαία τάση με σαφή όρια. Στους πασοκογενείς συγκαταλέγονται στελέχη όπως ο Αντώνης Κοτσακάς, ο υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Κουρουμπλής, η αναπληρώτρια υπουργός Ανάπτυξης Θεοδώρα Τζάκρη κ.ά.

 

Από εκεί και πέρα υπάρχουν μικρότερες ομαδοποιήσεις και αρκετοί «ανένταχτοι», στους οποίους συναντάμε και αρκετά από τα «παραδοσιακά» ή «ιστορικά» στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, ο υπουργός επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης, ο υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς. Στελέχη όπως οι υπουργοί Νίκος Φίλης και Πάνος Σκουρλέτης ή ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης προέρχονται από την παλιά «Κεντραρεν» (το κέντρο της «Αριστερής Ενότητας», ηγετικής τάσης του Συνασπισμού ώς τη διάλυσή του το 2013) και αν και φροντίζουν να κρατούν ισορροπίες διατηρούν επικοινωνία με τους 53.