Τρία χρόνια και κάτι μετά το πρώτο ιδρυτικό συνέδριο ξεκινά σήμερα το δεύτερο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ σε μια πρωτόγνωρη για τον ίδιο θέση, αυ­τήν της κυβερνητικής εξουσίας, και σε συνθήκες διαχείρισης της μνημονιακής πραγματικότητας των τελευταίων έξι χρόνων.

Πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας διανύσει σχεδόν δύο χρόνια στην εξου­σία, κινείται στον αστερισμό της εφαρμογής των μνημονιακών υποχρεώσεων και της προσαρμογής στον «ρεαλισμό» της διακυβέρνησης (με όρους μνημονίου πάντα). Και, αν και η μεγαλύτε­ρη μερίδα των κυβερνητικών στελεχών, των βουλευτών και όσων στελεχώνουν τον κρατι­κό μηχανισμό έχουν αποδεχτεί πλέον αυτήν την πραγματικότητα και παίζουν με όρους «κυβερνητισμού», μεγάλο στελεχιακό τμή­μα του κόμματος και της κομματικής βάσης επιζητεί τη διατήρηση των παραδοσιακών αριστερών – ριζοσπαστικών χαρακτηριστικών του ΣΥΡΙΖΑ.

Εν ολίγοις, πολλά αναμένεται να ακουστούν από το συνεδριακό βήμα: τόσο κριτική εξ α­ριστερών αναφορικά με τη λειτουργία του κόμματος και τα πεπραγμένα της κυβέρνη­σης όσο και κριτική στη λογική του «κυβερ­νητισμού» για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και λιγότερα «φάλτσα».

Στο μενού και η κριτική για τη λειτουργία των τάσεων, που συμπεριφέρονται «ως κόμμα μέσα στο κόμμα», η οποία προέρχεται κυρίως από πιο «συστημικά» στελέχη, τα οποία μεταφέρουν ε­ντός την κριτική που ασκείται από διάφορα κέντρα εκτός κόμματος σχετικά με το μη ενιαίο στίγμα του, που… μπερδεύει επενδυ­τές και λοιπούς ενδιαφερόμενους να επεν­δύσουν πολι­τικά και με άλ­λους τρόπους στο άρμα της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.

Ωστόσο, τα όποια πολιτικά διακυβεύματα συν­δέονται και με τη μάχη των συσχετισμών στο κόμμα και κατ’ επέκταση στην κυβέρνηση, πολλώ δε μάλλον που επικρέμαται ανασχηματισμός, είτε αμέσως μετά το συνέδριο είτε αργότερα, προς το τέ­λος της δεύτερης αξιολόγησης.

Ως εκ τούτου πρωτοκλασάτα στελέχη (υ­πουργοί, βουλευτές, κομματικοί) και κομματικός μηχανισμός επικεντρώνονται στη μάχη των συσχετισμών και της εσωτερικής ανακα­τανομής της εξουσίας.

Ανθρωπογεωγραφία

Ειδικότερα, υπουργοί αλλά και… βουλευ­τές με κυβερνητικές φιλοδοξίες ποντάρουν σε ένα καλό πλασάρισμά τους στη σταυροδοσία προκειμένου να ενισχυθούν εν όψει α­νασχηματισμού, ώστε είτε να παραμείνουν αμετακίνητοι είτε να τοποθετηθούν σε ένα πόστο, αν όχι καλύτερο από αυτό στο οποίο βρίσκονται σήμερα, τουλάχιστον τέτοιο ώστε να μη δίνεται η εντύπωση της υποβάθμισης. «Ψηλά» στοχεύουν

πρόσωπα που συνδέονται με τον σκληρό πυρήνα της κυβέρνησης (π.χ. Νίκος Παππάς, Ευκλείδης Τσακαλώτος, Χρήστος Σπίρτζης κ.ά.), κυβερνητικοί που ταυτόχρονα θεωρούνται παλιά φρουρά του κόμματος (π.χ. Βούτσης, Σκουρλέτης, Φίλης, Δραγασάκης, Φλαμπουράρης), πρόσωπα του ευρύτερου μηχανισμού, ό­πως οι Παπαδημούλης και Δούρου (την περιφερειάρχη Αττικής άλλωστε ακολουθούν φήμες ότι ποντάρει σε καλό πλασάρισμα ως υποθήκη για το μέλλον), στελέχη της νέας γενιάς των «τριανταπεντάρηδων», όπως τα μέλη της Π.Γ. Νάσος Ηλιόπουλος και Γιάννης Μπουρνούς, η εκ­πρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Ράνια Σβίγκου, ο επικεφαλής του πρωθυπουργικού γραφεί­ου Δημήτρης Τζανακόπουλος, ο υφυπουρ­γός Ανάπτυξης με αρμοδιότητα το ΕΣΠΑ Αλέξης Χαρίτσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πρώτο συνέδριο πρώτος σε σταυρούς ήταν ο σημερινός αντι­πρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης με δεύτερο τον Ευκλείδη Τσακαλώτο (με διαφορά 100 ψήφων). Πιο κάτω, στην 5η θέση, είχε βρεθεί ο απερχόμενος τότε γραμ­ματέας Δημήτρης Βίτσας, 6ος ο Νίκος Παπ­πάς και 7ος ο Πάνος Σκουρλέτης. Στους 10 πρώτους συγκαταλέγονταν οι Νάσος Ηλιό­πουλος (8ος), Νίκος Βούτσης (9ος) και η Ρένα Δούρου (10η).

Επίσης, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι βου­λευτές (επομένως και οι υπουργοί που είναι ό­λοι και βουλευτές) έχουν να λάβουν υπόψη και τον περιορισμό της ποσόστωσης για την Κ.Ε. που θα ψηφιστεί από το συνέδριο. Όσο για τον αριθμό των μελών της Κ.Ε., παρόλο που ακούγεται και το νούμερο 150, φαίνεται ο αριθμός των μελών να παραμένει ως έχει (201).

Τα κορυφαία πρόσωπα

Σε αυτό το σημείο χρήσιμο είναι να ρίξουμε μια πιο αναλυτική ματιά στα κομβικά πρόσω­πα του συνεδρίου:

1. Ο πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΣΥ­ΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας επιδιώκει πάνω απ’ όλα την πανηγυρική επανεκλογή του – άλλω­στε, παρά τις όποιες γκρίνιες ακουστούν στα πηγαδάκια, κανείς δεν τον αμφισβητεί. Υπό το πρίσμα αυτό φαίνεται να μην επενδύει (τουλάχιστον όχι ανοιχτά) σε κάποια από τις εσωκομματικές τάσεις, καλλιεργώντας το προφίλ της ενωτικής ηγεσίας – εί­ναι γνωστό άλλωστε ότι αποφεύγει όπως ο διάολος το λιβάνι τις προσωπικές συγκρούσεις και α­ντιπαραθέσεις και συνεπώς τη δημιουργία εχθρών.

Σε αυτήν τη συγκυρία της προσπά­θειας της κυβέρνησης να σταθεροποι­ηθεί πολιτικά στο εσωτερικό θεωρεί κρίσιμη την πανηγυρική επαναβεβαίωση της ηγεμονί­ας του, που θα στείλει προς τα έξω το μήνυμα ότι ο Τσίπρας είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέ­της του ΣΥΡΙΖΑ, με τον οποίο συνομιλούν όλα τα κέντρα εξουσίας εντός κι εκτός χώρας.

2. Ο υπουργός Επικρατείας, προσωπικός φίλος και ο πλέον στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού, Νίκος Παππάς, ο οποί­ος θεωρείται επικεφαλής της εσωκομματι­κής τάσης Ενωτική Κίνηση, φέρεται να επι­διώκει να ελέγξει την Κεντρική Επιτροπή, και για τον εαυτό του στοχεύει στην πρώτη θέ­ση της σταυροδοσίας. Κατ’ άλλους βρίσκεται κοντά στον στόχο, ενώ άλλοι παρατηρούν ό­τι η επικράτησή του δεν είναι εύκολη υπόθε­ση καθώς η Ενωτική Κίνηση αποτελείται από τρεις με τέσσερις ομάδες και φέρεται να έχει μέτρια συνοχή – σε αυτή συμμετέχει μεταξύ άλλων ο υφυπουργός Άμυνας Δημήτρης Βί- τσας με σχετικά αυτόνομο ρόλο.

Επιπλέον, ο υπουργός Επικρατείας συγκε­ντρώνει πάνω του τα βέλη της κριτικής για διά­φορα ζητήματα, με βασικό σε αυτήν τη συγκυ­ρία τον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες

δεν είναι λίγοι εκείνοι μέσα στο κόμμα που α­σκούν κριτική τόσο για τον αριθμό των αδειών όσο και για τη συνολική διαχείριση.

3. Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι το πρόσωπο που ανα­γορεύτηκε από τους «53» σε άτυπο επικεφα­λής εξαιτίας της «πλατφόρμας» του περί της ανάγκης για ένα παράλληλο πρόγραμμα, την οποία υιοθέτησε η εν λόγω ομάδα στις περσι­νές συνεδριάσεις της Κ.Ε. μετά τη διάσπαση και λίγο πριν από τις εκλογές.

Σήμερα βρίσκεται στη δύσκολη θέση να εκ­πέμπει αντιφατικά μηνύματα μεταξύ της ρητορικής που επιμένει στο παράλληλο πρό­γραμμα και σε μαρξιστικές προσεγγίσεις στη θεωρία, αλλά στην πράξη εφαρμόζει τις πολι­τικές του μνημονίου με συνέπεια που τον έ­χει καταστήσει υπολογίσιμο συνομιλητή των εκπροσώπων των δανειστών.

Παρ’ όλα αυτά οι «53» δείχνουν να εξακο­λουθούν να ποντάρουν στο πρόσωπό του και ο ίδιος φέρεται να ενδιαφέρεται για την ενί­σχυσή του ώστε να παραμείνει στη θέση του και, ει δυνατόν, να προωθήσει «δικούς του» ανθρώπους σε θέσεις – κλειδιά. Πάντως αυ­τός που ουσιαστικά κινεί τα νήματα στη συ­γκεκριμένη τάση είναι ο βουλευτής Χριστό­φορος Παπαδόπουλος, με το μέλος της Π.Γ Πάνο Λάμπρου να εκφράζει το πιο «ριζοσπα­στικό» τμήμα της.

4. Πρόσωπα όπως οι υπουργοί Σκουρλέ- της και Φίλης, αλλά και ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης κινούνται πολιτικά στο «Κέντρο», ισορροπούν δηλαδή μεταξύ «ρεαλισμού» και ριζοσπαστισμού φλερτάρο­ντας αρκετά με τους «53», ιδιαιτέρως στα ιδε­ολογικά και πολιτικά ζητήματα που έχει ψηλά στην ατζέντα της η συγκεκριμένη τάση (δι­καιώματα και ελευθερίες, προσφυγικό – με ταναστευτικό, αντιπαράθεση με παραδοσια­κούς θεσμούς, όπως Εκκλησία, Αστυνομία, Στρατός κ.λπ.).

Και οι τρεις σηκώνουν μεγάλο μέρος της κε­ντρικής πολιτικής αντιπαράθεσης, ενώ δίνουν παράλληλα και τις δικές τους πολιτικές και ι­δεολογικές μάχες (π.χ. Φίλης με την Εκκλη­σία, Σκουρλέτης για τη ΔΕΗ) και αποτελούν έμπειρο πολιτικό – στελεχιακό δυναμικό του «βαθέος κόμματος».

Όπως έχει γράψει το «Ποντίκι», τα στελέ­χη αυτά, που εσωτερικά ασκούν και μια κριτι­κή για τον τρόπο που λειτουργεί ο κεντρικός κυβερνητικός μηχανισμός, σύμφωνα με πλη­ροφορίες, βρίσκονται σε ζυμώσεις τόσο με τους «53» όσο και με κομμάτι της Ενωτικής Κίνησης διεκδικώντας την ενίσχυσή τους α­πέναντι σε στελέχη όπως ο Νίκος Παππάς.

5. Έναν κάποιον ρυθμιστικό ρόλο παίζει και η τάση Μπαλάφα, ή αλλιώς «Πλατφόρμα 2010», από την οποία προέρχονται οι Παπαδημούλης και Δούρου, αλλά και ο γραμματέας της Κ.Ο. Κώστας Ζαχαριάδης, ο Χρήστος Στάικος, πρόεδρος της Enterprise Greece (πρώην Οργανισμός Εμπορίου), η Να- τάσα Θεοδωρακοπούλου, ο Άγγελος Μα- νταδάκης κ.ά. Η τάση αυτή λέγεται πως είναι η πλέον συμπαγής.

6. Αντιθέτως, περισσότερο «σκόρπιοι» εμ­φανίζονται να είναι οι λεγόμενοι «ΠΑΣΟΚογενείς» (Παναγιώτης Κουρουμπλής, Χρή στος Σπίρτζης, Νάσος Αθανασίου, Αντώνης Κοτσακάς κ.ά.). Κάποιοι εξ αυτών (Σπίρτζης) έχουν συμμαχήσει με τον Νίκο Παππά, ο οποί­ος φαίνεται να επιδιώκει άμεση και αδιαμεσολάβητη σχέση με ΠΑΣΟΚογενή τμήματα εντός του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και με κόσμο του ΠΑΣΟΚ ε­κτός αυτού, κάνοντας τον υπουργό Εσωτερικών Π. Κουρουμπλή (τον πιο ισχυρό μέχρι στιγμής σύνδεσμο με τη βάση του ΠΑΣΟΚ) να νιώθει ότι πατάει σε κινούμενη άμμο.

7. Με ενδιαφέρον αναμένεται η θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη, ο οποίος προβάλλει μεν ως ένα πρόσωπο ιστορικό, που χαίρει εκτίμησης και σεβασμού εντός και εκτός του κόμματος, ό­μως τα τελευταία χρόνια δεν εξαιρείται της κριτικής, κυρίως από όσους πιστεύουν ότι ε­πιλέγει τον ρόλο του «σοφού», ενίοτε εκθέ­τοντας την κυβέρνηση (όπως πρόσφατα με όσα είπε περί της διαδικασίας ρύθμισης του χρέους που θα τραβήξει και πέραν του 2018) κρατώντας αποστάσεις από θέσεις ευθύνης που έχουν και πολιτικό κόστος.

Κάποιοι μάλιστα του χρεώνουν ότι το έργο του στον τομέα εποπτείας του, δηλαδή τις τράπεζες, δεν είναι ικανοποιητικό.

Ο γραμματέας

Μέχρι στιγμής δεν είναι γνωστό ποιος προωθείται για τη θέση του γραμματέα. Οι σχετικές διαβουλεύσεις φαίνεται πώς καθυ­στέρησαν και οι διεργασίες πυκνώνουν την τελευταία στιγμή, οπότε άρχισαν να πέφτουν σωρηδόν προτάσεις στο τραπέζι.

Το προηγούμενο διάστημα ακούστηκε ότι για τη θέση του γραμματέα έπαιξαν ονόματα όπως αυτό του υπουργού Ενέργειας και Περι­βάλλοντος Πάνου Σκουρλέτη – για την περί­πτωση που ο Τσίπρας πριμοδοτούσε τη λογι­κή της πολιτικής αναβάθμισης του κόμματος, αλλά και του μέλους της Π.Γ. Νάσου Ηλιόπουλου. Ωστόσο και οι δύο φέρεται να έχουν «γειώσει» κάθε ενδεχόμενο στις σχετικές βο­λιδοσκοπήσεις.

Πολλοί εκτιμούν ότι ενδέχεται γραμματέας της Κ.Ε. να παραμείνει ο Παναγιώτης Ρήγας, στον οποίο πιστώνεται ενωτικό προφίλ. Σε κά­θε περίπτωση, έως την ώρα που έκλεινε το «Π», όλα έδειχναν πώς δεν είχε βρεθεί πρό­σωπο κοινής αποδοχής για τη θέση του γραμ­ματέα, επομένως το ζήτημα μάλλον παραμέ­νει ανοιχτό ώς την τελευταία στιγμή.