Όταν πριν από περίπου 10 ημέρες Πούτιν και Ερντογάν υπέγραφαν τη συμφωνία για τη δημιουργία του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου Turkish Stream, επιβεβαιώνοντας έτσι την εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών, μαύρα σύννεφα μαζεύτηκαν πάνω από την Ελλάδα.

 

Βλέπετε, για την ελληνική κυβέρνηση είναι άλλο μια συμφωνία και ένα μεγαλεπήβολο ενεργειακό έργο να μπαίνει στη ναφθαλίνη λόγω αντικειμενικών συνθηκών και άλλο να σου κλείνει το μάτι σε μια από τις δύσκολες στιγμές – και εκτός και εντός –, ειδικά για την ενεργειακή πολιτική της χώρας.

 

Και το λέμε αυτό, γιατί τον Ιούνιο του 2015 Τσίπρας και Πούτιν συμφώνησαν για τον αγωγό Greek Stream ως συνέχεια του αγωγού Ρωσίας – Τουρκίας, σχέδιο που, όμως, μπήκε στον «πάγο» όταν οι Τούρκοι κατέρριψαν τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου ένα ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος.

 

Τώρα, όμως, τα πράγματα αλλάζουν και, για να το κάνουμε λιανά, εκτός από τα ιθαγενή κοράκια που έχει να αντιμετωπίσει το ΥΠΕΝ στον χώρο της ενέργειας, από τη στιγμή που Πούτιν και Ερντογάν έδωσαν τα χέρια, θα πρέπει να αντιμετωπίσει και τα κοράκια – κολοσσούς, γεγονός που τη δεδομένη στιγμή δεν είναι και ό,τι καλύτερο. 

 

Ο Turkish Stream είναι ένα διπλός αγωγός που Ρωσία και Τουρκία συμφώνησαν να θέσουν σε λειτουργία στις 30 Δεκεμβρίου 2019 εκτός απροόπτου.

H κάθε μια από τις γραμμές του αγωγού θα μεταφέρει 15,75 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου τον χρόνο, με την πρώτη να πηγαίνει προς την Τουρκία για εσωτερική κατανάλωση. Με το σχέδιο αυτό, επί της ουσίας, η Ρωσία «κόβει» την Ουκρανία αφού μέχρι σήμερα οι ποσότητες φυσικού αερίου που φθάνουν στην Τουρκία μεταφέρονται από τη Βουλγαρία.

 

Η δεύτερη γραμμή, που μας αφορά άμεσα, θα καταλήγει στα ελληνοτουρκικά σύνορα και στόχος της Ρωσίας αλλά και μια από τις μεγάλες ευκαιρίες της Ελλάδας θα ήταν τη σκυτάλη από τα ελληνοτουρκικά σύνορα να πάρει η χώρα μας με έναν αγωγό που περνώντας μέσα από την Ελλάδα θα έφτανε στη Νότια Ευρώπη. Όλα αυτά, βέβαια, θα ήταν ωραία και καλά εάν στον χάρτη δεν υπήρχαν οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Έλα, όμως, που υπάρχουν… Και έλα που η υπογραφή της προκαταρκτικής συμφωνίας για την κατασκευή του ελληνορωσικού αγωγού είχε γίνει από την πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

 

Η συμφωνία Λαφαζάνη – Νόβακ, τον Ιούνιο του 2015, προέβλεπε τη χρηματοδότηση του ελληνικού τμήματος του αγωγού από την Gazprom κατά 100% και συνδιαχείρισή του, στη βάση του 50%-50%. Οι δυο πλευρές τότε είχαν δεσμευτεί να υποστηρίξουν την υλοποίηση του έργου υποδομής φυσικού αερίου με την ονομασία Νότιος Ευρωπαϊκός Αγωγός (ΝΕΑ), στην ελληνική επικράτεια και μάλιστα είχαν σχεδιάσει τη σύσταση μιας Μεικτής Εταιρείας (Κοινή Εταιρεία Ειδικού Σκοπού) για την άμεση υλοποίηση του ΝΕΑ, με τη συμμετοχή ως στρατηγικών επενδυτών της VEB Capital και της Δημόσιας Επιχείρησης Ενεργειακών Επενδύσεων Α.Ε. – ΔΕΠΕΝΕ Α.Ε., μιας νέας εταιρείας του ελληνικού Δημοσίου, με μοναδικό μέτοχο το ελληνικό Δημόσιο, και με σκοπό την προώθηση και συμμετοχή σε επενδύσεις αγωγών φυσικού αερίου και άλλα έργα υποδομών για την οικονομική ανάπτυξη.

 

Παράλληλα, τον Φεβρουάριο του 2016, υπεγράφη στη Ρώμη μνημόνιο συναντίληψης μεταξύ Gazprom, Edison και ΔΕΠΑ για την ανάπτυξη αγωγού φυσικού αερίου που θα συνδέει την Ελλάδα και την Ιταλία και θα καταστήσει δυνατή την υλοποίηση της νότιας διαδρομής μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

 

Οι δυο αυτές κινήσεις έχουν δημιουργήσει ισχυρά δεδομένα που σήμερα η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει πώς θα χειριστεί. Ήδη οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η ρωσική πλευρά έχει θίξει σε πρώτη φάση χαλαρά το θέμα της ενεργοποίησης της συμφωνίας για τον αγωγό στον αρμόδιο υπουργό, στάση που αναμένεται να γίνει το επόμενο διάστημα πιο πιεστική θέτοντας ισχυρά διλήμματα στην ελληνική πλευρά. Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ πνέουν μένεα κατά της Τουρκίας ενώ η Ε.Ε. παραμένει σθεναρά κατά οποιασδήποτε συμφωνίας της μικρής Ελλάδας με τη ρωσική αρκούδα.

 

Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ε.Ε. έχουν μέχρι σήμερα μπλοκάρει κάθε προσπάθεια της Ρωσίας να παρακάμψει την Ουκρανία για τη μεταφορά φυσικού αερίου. Και την έχουν μπλοκάρει πιέζοντας σθεναρά τις χώρες που θα μπορούσαν εν δυνάμει να συνεργαστούν. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Κομισιόν κατάφερε επί της ουσίας να ακυρώσει το σχέδιο για την κατασκευή του αγωγού South Stream που θα μετέφερε ρωσικό φυσικό αέριο στις χώρες της Ε.Ε. μέσω της Βουλγαρίας.

Η ακύρωση άλλωστε του South Stream ήταν ο λόγος που οδήγησε τη Ρωσία στον σχεδιασμό του Turkish Stream ως μιας εναλλακτικής διαδρομής για να ξεπεράσει ο Πούτιν το εμπόδιο της Ουκρανίας και των Βρυξελλών.

 

Κατά του South Stream όπως και σήμερα κατά του Turkish Stream είναι σθεναρά οι ΗΠΑ, που άσκησαν και ασκούν πιέσεις τόσο προς την Τουρκία όσο και προς την Ελλάδα. Η υπογραφή, μάλιστα, της συμφωνίας Ρωσίας – Τουρκίας στις 10 Οκτωβρίου δεν έχει πτοήσει την αμερικανική πλευρά, που θεωρεί ότι η παρτίδα του σκληρού πόκερ που παίζεται, δεν έχει τελειώσει ακόμα αφού δεν έχουν εμφανιστεί όλα τα χαρτιά στο τραπέζι και οι πανηγυρισμοί θα πρέπει να περιμένουν.

Οι ΗΠΑ, παράλληλα, συνεχίζουν να «συμβουλεύουν» την Ελλάδα να προσανατολιστεί αποκλειστικά και μόνο στον αγωγό TAP, που θα μεταφέρει αζέρικο φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ευρώπη, και να αφήσει τα μεγαλεπήβολα σχέδια για συνεργασία με τους Ρώσους.

 

Έτσι στο επίκεντρο αυτής της ωραίας ατμόσφαιρας βρίσκεται και η ελληνική κυβέρνηση που γνωρίζει ότι σε περίπτωση που κάνει μια κίνηση στην ενεργειακή σκακιέρα θα δεχθεί ισχυρότατες πιέσεις από τους εταίρους και δανειστές, πιέσεις που, ίσως, δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει, προκαλώντας έτσι σκιές και στις σχέσεις της με τη Ρωσία. Και όπως λένε εκείνοι που γνωρίζουν καλά τα της ενέργειας, η κατάσταση μοιάζει να είναι lose-lose ή χαμένοι από χέρι, όπως λέμε στην απλή ελληνική.