search
ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 20:25
MENU CLOSE

Περί πανεπιστημιακού ασύλου

05.07.2011 06:35

Τα επεισόδια που επαναφέρουν, ολοένα και εντονότερα, το ζήτημα του πανεπιστημιακού Ασύλου, δεν έχουν τέλος. Καταστρέφονται πανεπιστημιακές περιουσίες – δηλαδή περιουσία του λαού – και δαπανώνται συνεχώς τεράστια ποσά για την αποκατάσταση καθημερινών μικρών ή μεγαλύτερων καταστροφών, προφανώς χωρίς να βοηθιέται έτσι η «ελεύθερη διακίνηση των ιδεών».

Τα επεισόδια που επαναφέρουν, ολοένα και εντονότερα, το ζήτημα του πανεπιστημιακού Ασύλου, δεν έχουν τέλος. Καταστρέφονται πανεπιστημιακές περιουσίες – δηλαδή περιουσία του λαού – και δαπανώνται συνεχώς τεράστια ποσά για την αποκατάσταση καθημερινών μικρών ή μεγαλύτερων καταστροφών, προφανώς χωρίς να βοηθιέται έτσι η «ελεύθερη διακίνηση των ιδεών». Απλώς πρόκειται περί ζημιών που τις πληρώνουμε όλοι μας και όχι η «εξουσία» ή η οικονομική ολιγαρχία – αυτή η τελευταία γράφει τα δημόσια πανεπιστήμια στα παλαιότερα των υποδημάτων της. Οι πανεπιστημιακοί χώροι προστατεύουν κάθε είδους παρανομία, εμποδίζεται αδικαιολόγητα και η εκπαιδευτική διαδικασία. Αποδιοργανώνεται δηλαδή και η διδασκαλία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και πολλοί εκ των πλέον μαχητικών υπερασπιστών της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας, με αγώνες, φυλακές και εξορίες στην πλάτη τους, υποστηρίζουν ευθέως και δημοσίως την κατάργησή του, είναι δε απολύτως βέβαιο ότι με τις συνεχείς προκλήσεις που συντελούνται – προκλήσεις σκόπιμες ή βλακώδεις, ή και τα δύο μαζί – δεν θα αργήσει ο καιρός που η κατάργηση του Ασύλου θα αναχθεί σε λαϊκό αίτημα. Άλλωστε αυτό δείχνουν τελευταίες σχετικές δημοσκοπήσεις. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται – και δικαίως – ότι δεν χρειάζεται να καταργηθεί το Άσυλο εξαιτίας των παρανομιών και των καταστροφών που συντελούνται καλυπτόμενες πίσω από αυτό: τα όργανα της δημόσιας τάξης μπορούν να επέμβουν όταν διαπιστώνονται παράνομες ενέργειες, παράνομες δε ενέργειες είναι η καταστροφή δημόσιας περιουσίας και η άσκηση σωματικής βίας. Ο αντίλογος πάλι σε αυτό είναι ότι κανένας Πρύτανης Πανεπιστημίου, ή Πρόεδρος ΤΕΙ, δεν τολμά να καλέσει την αστυνομία – ενίοτε μήτε καν την Πυροσβεστική (δες Πολυτεχνείο) – γιατί φοβάται τα χειρότερα, τόσο για το Πανεπιστήμιό του όσο και για τον ίδιο, αλλά και για τον θεσμό του Ασύλου, που για διαφόρους για τον καθένα λόγους, όλοι δείχνουν να στηρίζουν.

Είναι έτσι επιτακτική η ανάγκη άμεσης εξεύρεσης λύσεως, εμβαθύνοντας στο νόημά του σε συνάρτηση με τη σημερινή αλλά και κυρίως με την διαφαινόμενη μελλοντική πραγματικότητα. Ας δούμε λοιπόν τα πράγματα:

1.Το Άσυλο παρέστη ανάγκη να θεσμοθετηθεί κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες, για την προστασία της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών εντός των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Λέμε «παρέστη ανάγκη», γιατί και μόνη η εφαρμογή του πνεύματος αλλά και του γράμματος του Συντάγματος της χώρας θα αρκούσε, αν εφαρμοζόταν: σύμφωνα με το άρθρο 16, παρ. 5 του Συντάγματος, τα Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης απολαμβάνουν «πλήρους αυτοδιοίκησης» (πρόκειται περί απλής και κατανοητής διατύπωσης, παρότι δυστυχώς καλούμαστε σήμερα να την ερμηνεύσουμε ξανά, γιατί η Πολιτεία κάπως αλλιώς δείχνει να ερμηνεύει τα αυτονόητα). Εν πάση περιπτώσει «θεσμοθετήθηκε» και καταδήλως λειτούργησε θετικά. Έχει αποκτήσει έτσι και ιστορική αλλά και κυρίως συμβολική αξία, με ιδιαίτερη ως εκ τούτου θέση στη συμβολική διάσταση των Πανεπιστημίων.

2.Τα Πανεπιστήμια δεν ήταν, δεν είναι και πιστεύουμε πως δεν θα πρέπει και στο μέλλον να είναι, εκπαιδευτικά κέντρα με τη στενή έννοια του όρου. Μέσα σε αυτά πάλλεται το παρόν προετοιμάζοντας το μέλλον, η διάστασή τους είναι ευρύτερη της εκπαιδευτικής τους λειτουργίας, είναι βαθιά πνευματική και πολιτική – με την πολιτική στην πραγματική έννοια του όρου, που δεν πρέπει να την ταυτίζουμε με την θεωρία και την πρακτική των πολιτικών κομμάτων.

3.Το Άσυλο , όπως προείπαμε, παρέστη ανάγκη να θεσμοθετηθεί κάτω από ιδιαίτερες πολιτικοκοινωνικές συνθήκες. Επιτρέψτε μου εδώ να αμφιβάλλω εντόνως – και κατά την άποψή μου βασίμως, αν κρίνω από τα τεκταινόμενα, πρωτόγνωρα και μη, τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στη χώρα μας –, αν και στο μέλλον δεν ξαναβρεθούμε σε ιδιαίτερες πολιτικοκοινωνικές συνθήκες.

Είναι έτσι σαφές πως το Άσυλο εντάσσεται στην απαίτηση ή στην ανάγκη αυτόνομης και ανεξάρτητης λειτουργίας των Πανεπιστημίων. Τέτοιου είδους όμως λειτουργία τους, προϋποθέτει την αυτοοργάνωσή τους και την αυτοπροστασία τους, από κάθε είδους προσβολές του πνευματικού, κοινωνικού και πολιτικού τους ρόλου. Ακόμα προϋποθέτει και τον σεβασμό του άρθρου 16, παρ. 1 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο «η ακαδημαϊκή ελευθερία δεν απαλλάσσει του καθήκοντος υπακοής στο Σύνταγμα», γιατί και αυτό συχνά καταστρατηγείται με πρόσχημα το Άσυλο, καταδεικνύοντας την αδυναμία των πανεπιστημιακών κοινοτήτων να το προστατεύσουν.

Με άλλα λόγια: Τα Πανεπιστήμια, αν θέλουμε να αναχθούν σε ρόλο ανεξάρτητης πρωτοπορίας, θα πρέπει και να μπορούν να αυτοδιοικηθούν, να αυτοοργανωθούν, να αποδείξουν ότι μπορούν να σταθούν σε ύψος πρωταγωνιστικού ρόλου και βεβαίως να αυτοπροστατευθούν. Στην περίπτωση αυτή οφείλουν να είναι σε θέση να αυτοδιαχειριστούν και το Άσυλο, που θα πρέπει να διατηρηθεί και να προστατευθεί, σύμφωνα πάντα με τις επιταγές του Συντάγματος. Στην εναντία περίπτωση θα μετατραπούν σε χώρους παροχής υπηρεσιών – όπως τα νοσοκομεία, οι δημόσιες υπηρεσίες κ.λπ. – και θα ενταχθούν βεβαίως στους νόμους τους και στους τρόπους προστασίας τους, με άλλα λόγια το όποιο διακριτό από τις άλλες δημόσιες υπηρεσίες προστατευτικό «άσυλο» προφανώς δεν θα έχει νόημα.

Ήρθε η ώρα να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους, με πρώτους απ’ όλους τα μέλη – όλα τα μέλη – των πανεπιστημιακών κοινοτήτων. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αν επιλέξουμε την αναγωγή της Παιδείας, της Δημόσιας Ανώτατης Παιδείας, σε ρόλο πρωτοπορίας, θα πρέπει το ταχύτερο δυνατόν όλοι οι λειτουργοί των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, δηλ. οι εκπαιδευτικοί, οι φοιτητές και η εν γένει ακαδημαϊκή κοινότητα, να οργανώσουν την κατά το Σύνταγμα προβλεπόμενη αυτοδιοίκησή τους, αναγωγή τους στο ρόλο που ανέκαθεν τα πανεπιστήμια είχαν στην πρωτοπορία των ιστορικών εξελίξεων, βεβαίως και την αυτοπροστασία τους ως διαδραματίζοντες το ρόλο αυτόν. Να αυτοδιαχειριστούν το Άσυλο και την προστασία του, σεβόμενοι τις επιταγές του Συντάγματος και τους νόμους του κράτους, το δημόσιο συμφέρον και τις δημοκρατικές επιταγές περί «ισονομίας, ισηγορίας και ισοπολιτείας». Είναι εύκολο να βρεθούν οι τρόποι, αρκεί να εκλείψουν η προϊούσα σήμερα χαλάρωση, η εγκαθιδρυμένη δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία των καθηγητών, οι κομματικές υστεροβουλίες και οι στρεβλώσεις εννοιών και πρακτικών από πλευράς επίσημης Πολιτείας.

* O Δρ. Νικήτας Χιωτίνης είναι Αρχιτέκτων, Καθηγητής ΤΕΙ, Τμήματος Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού Αντικειμένων.

 

 

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 20:25