Σήμερα ο άντρας και η γυναίκα κυνηγούν την τελειότητα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, έχοντας αυξημένες προσδοκίες σε σχέση με τον σεξουαλικό τους ρόλο.

Σήμερα ο άντρας και η γυναίκα κυνηγούν την τελειότητα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, έχοντας αυξημένες προσδοκίες σε σχέση με τον σεξουαλικό τους ρόλο. Αυτό έχει συχνά ως αποτέλεσμα να αγχώνονται για τις σεξουαλικές τους επιδόσεις. Όταν το σεξ θεωρείται καθήκον και υποχρέωση, όπως συμβαίνει μέσα στις απαιτούμενες προδιαγραφές του γάμου (συζυγικό καθήκον), στο αυταρχικό κάλεσμα του συντρόφου, η σωματική και ψυχική ικανοποίηση και ευχαρίστηση αντικαθίστανται με άγχος, φόβο και ενοχή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τόσο ο άντρας όσο και η γυναίκα να εμπλέκονται στη σεξουαλική διαδικασία όχι ορμώμενοι από πραγματική επιθυμία, αλλά από το «πρέπει», μέσα από μια στερεότυπη και επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά, οδηγούμενοι σε καταναγκαστικό σεξ. Στην περίπτωση αυτή, ο άντρας, περισσότερο παγιδευμένος από τον εαυτό του στον σεξουαλικό του ρόλο, μιλώντας για το αν έκανε σεξ ή όχι, αναφέρεται σ’ αυτό ως «δουλεία». Είναι αστείο η σεξουαλική απόλαυση να θεωρείται σαν υποχρέωση, σαν μια υπηρεσία που πρέπει να γίνει. Τα κοινωνικά πρότυπα και μοντέλα που καθορίζουν την ποιότητα στο σεξ ανάλογα με τη συχνότητα των επαφών και οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες σε σχέση με αυτό ενισχύουν τον καταναγκαστικό χαρακτήρα του σεξ και στα δύο φύλα. Πολλά έντυπα αλλά και μέσα μαζικής ενημέρωσης δίνουν οδηγίες και προσφέρουν συνταγές για καλύτερο σεξ, που μάλιστα θα μπορούσαν να είναι καρφιτσωμένες στο μαξιλάρι, προκειμένου να είναι ευκολοανάγνωστες από το ζευγάρι κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Δεν ξέρουμε πόσο μακριά είμαστε από το δελτίο επίδοσης που μπορεί ο ένας να δίνει στον άλλο μετά το τέλος της σεξουαλικής πράξης.

Ειδικότερα για τον άντρα, η ανασφάλεια του σεξουαλικού ρόλου και το άγχος της σεξουαλικής του επίδοσης του δημιουργούν συνεχή αγωνιώδη ερωτήματα σε σχέση με το «αν θα μπορέσει να αποκτήσει και να διατηρήσει τη στύση του», «αν θα είναι καλός εραστής», «αν θα μπορέσει να ικανοποιήσει τη σύντροφό του», τα οποία αποτελούν για εκείνον απόλυτα κριτήρια για την ανδρική του υπόσταση. Έτσι, νιώθει επιφορτισμένος με την υπερβολικά αυξημένη προσδοκία της επιτυχίας και με το άγχος επίδειξης της αρρενωπότητάς του μπροστά στη σύντροφό του. Το άγχος του σεξουαλικού ρόλου οδηγεί τον άντρα σε φόβο για τυχόν σεξουαλική αποτυχία, που τον εκθέτει στα μάτια της συντρόφου του και που μπορεί να επιφέρει σεξουαλικό πρόβλημα, συνεχή αναζήτηση της «σωστής προσπάθειας» και εγκλωβισμό του στο άγχος της επόμενης φοράς. Κατ’ αυτό τον τρόπο δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, όπου η μια σεξουαλική αποτυχία τροφοδοτεί την επόμενη και ενισχύει τη σεξουαλική δυσλειτουργία στη ζωή του άντρα. Τα σεξουαλικά προβλήματα που μπορεί ένας άντρας να εμφανίσει εξαιτίας του καταναγκαστικού σεξ είναι δυσλειτουργίες στη σεξουαλική του επιθυμία, διαταραχή της στύσης και διαταραχές του οργασμού (πρόωρη εκσπερμάτιση, ανεσταλμένη εκσπερμάτιση).

Αντίστοιχος εγκλωβισμός παρατηρείται και στη γυναίκα, η οποία πολύ συχνά φαίνεται να συμμετέχει στο σεξ καταναγκαστικά. Όταν οι προσδοκίες της είναι απόλυτες και ανελαστικές και κυριαρχούνται από στερεότυπα και μύθους που δεν ανταποκρίνονται στη ρεαλιστική και λειτουργική απεικόνιση της πραγματικότητας, προκαλείται κυρίως έντονο άγχος σε σχέση με τη σεξουαλικότητά της, με αποτέλεσμα πολλές φορές να εμφανίζεται κάποια σεξουαλική δυσλειτουργία. Η γυναίκα που πιστεύει ότι όλη της η σεξουαλική συμπεριφορά ταυτίζεται με την οργασμική της κορύφωση είναι πιθανό να καθηλώνεται στην αναζήτησή της και να παγιδεύεται σε μια κυκλικότητα, όπου η κάθε αποτυχία επίτευξης του οργασμού επιβαρύνει την επόμενη σεξουαλική επαφή. Μ’ αυτό τον τρόπο προετοιμάζεται το έδαφος για σεξουαλικές δυσλειτουργίες, που αφορούν όχι μόνο τον οργασμό, αλλά επίσης τη σεξουαλική επιθυμία (υποτονική σεξουαλική επιθυμία, σεξουαλική αποστροφή), τη σεξουαλική διέγερση και τις διαταραχές πόνου κατά τη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία, κολεοσπασμός). Οι υπερβολικές και μη ρεαλιστικές αυτές προσδοκίες πολλές φορές περιλαμβάνουν την εικόνα του σώματός της, τον βαθμό που αντιλαμβάνεται ότι είναι επιθυμητή από τον σύντροφό της, την ικανοποίηση που θεωρεί ότι είναι ικανή να εισπράξει μέσα από τη σεξουαλική επαφή, αλλά και την ικανοποίηση του άντρα να της προσφέρει ηδονή και συναισθηματική πληρότητα.

Συμπερασματικά, τόσο ο άντρας όσο και η γυναίκα στη σύγχρονη πραγματικότητα φαίνεται να είναι επιφορτισμένοι με πολλές ευθύνες, προσδοκίες, απαιτήσεις και επιθυμίες, με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται σε μια καταναγκαστική εικόνα, χωρίς να απολαμβάνουν τη σεξουαλική επαφή.

*Ο Dr. Θάνος Ε. Ασκητής είναι Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας.