search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 13:42
MENU CLOSE

Η PISA και η… κεκλιμένη ελληνική εκπαίδευση

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 1947
15-12-2016
17.12.2016 04:00
birds.jpg

 

Ούτε ευαγγέλιο ούτε ανάθεμα – το τεστ του ΟΟΣΑ αναδεικνύει βασικά προβλήματα του συστήματος

Όπως κάθε τρία χρόνια, έτσι και φέτος τον Δεκέμβριο ο ΟΟΣΑ δημοσιοποίησε τα αποτελέσματα της PISA του 2015, του τεστ στο οποίο συμμετέχουν 15χρονοι από χώρες – μέλη του Οργανισμού, αλλά και από χώρες – εταίρους (συμμετείχαν συνολικά 72 χώρες), των οποίων αξιολογείται η ικανότητα στα μαθηματικά, τις φυσικές επιστήμες και την κατανόηση κειμένου.
 
Η Ελλάδα, σχεδόν όπως πάντα, κάθε άλλο παρά ικανοποιητικά αποτελέσματα είχε: στις επιστήμες οι Έλληνες μαθητές συγκέντρωσαν βαθμολογία 455 πόντων (σε κλίμακα με άριστα το 1.000), στην κατανόηση κειμένου το σκορ τους ήταν 467 και στα μαθηματικά 454, την ώρα που ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ ήταν 493 στις επιστήμες, 493 στο κείμενο και 490 στα μαθηματικά.
 
Διαχρονικά κάτω από τη βάση
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι σε τρεις βασικούς γνωστικούς τομείς οι Έλληνες μαθητές βαθμολογήθηκαν κάτω από τη βάση, την ίδια ώρα που στα μαθηματικά, τις επιστήμες και την κατανόηση κειμένου «σάρωναν» οι 15χρονοι μαθητές από τη Σινγκαπούρη (με βαθμολογίες 564, 556 και 535, αντίστοιχα) ακολουθούμενοι από μαθητές χωρών όπως η Ιαπωνία, η Εσθονία, η Ταϊπέι και η Φινλανδία.
 
Ωστόσο, το γεγονός των κακών επιδόσεων των Ελλήνων μαθητών στο τεστ PISA (που είναι το αρκτικόλεξο για τις λέξεις Programme for International Student Assessment, δηλαδή Πρόγραμμα για τη Διεθνή Αξιολόγηση Μαθητών, και δεν έχει καμία σχέση με τη γνωστή ιταλική πόλη και τον κεκλιμένο πύργο της…) είναι διαχρονικό: στην PISA του 2012 οι μαθητές της χώρας είχαν καταταγεί 42οι (μεταξύ 65 χωρών εκείνη τη φορά) στα μαθηματικά με σκορ 453 πόντων, ομοίως 42οι στις φυσικές επιστήμες (467 πόντοι) και 39οι στην κατανόηση κειμένου (477 πόντοι). Παρόμοιες επιδόσεις είχαν καταγραφεί και στα προηγούμενα τεστ.
 
Το μεγάλο πρόβλημα
Η διαχρονική αδυναμία των μαθητών που συμμετέχουν στο τεστ PISA να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα προβληματίζει τους υπευθύνους για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα, καθώς φαίνεται ότι ο «χαρακτήρας» του τεστ είναι παντελώς ξένος προς τους Έλληνες μαθητές. Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επίκουρος καθηγήτρια και υπεύθυνη για τη διεξαγωγή της έρευνας στην Ελλάδα Χρύσα Σοφιανοπούλου σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «αυτά που ρωτάει τους μαθητές το PISA είναι πράγματα που αυτοί δεν γνωρίζουν. 
 
Αυτό δεν σχετίζεται με το γνωστικό αντικείμενο, δηλαδή τα μαθηματικά, τη φυσική ή τη χημεία. Τα ερωτήματα του PISA μπορεί να αφορούν τη χρησιμότητα, π.χ., ενός μαθηματικού τύπου. Αυτό είναι κάτι που απλώς τα παιδιά δεν μαθαίνουν στο σχολείο. Έπειτα κατανόηση κειμένου για το PISA δεν είναι ούτε το συντακτικό ούτε η γραμματική ούτε η περίληψη. Είναι η κριτική σκέψη, η σύνθεση, ο εντοπισμός της πληροφορίας μέσα στο κείμενο κ.λπ.».
 
Πολλή θεωρία, λίγη πράξη
Με απλά λόγια, αυτό που λέει η Χρύσα Σοφιανοπούλου είναι ένα από τα χαρακτηριστικά προβλήματα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος: οι μαθητές λαμβάνουν στο σχολείο τεράστια ποσότητα θεωρητικής γνώσης, ωστόσο δυσκολεύονται να κατανοήσουν την πρακτική της χρησιμότητα. Όπως πιο… κομψά το λέει η:
«Το τεστ PISA έχει ένα πολύ συγκεκριμένο θεωρητικό πλαίσιο. Κι αυτό λέει ότι η γνώση που παίρνουν οι μαθητές από το σχολείο πρέπει να συμβάλλει στη διαμόρφωσή τους ως σύγχρονων πολιτών. Ότι θα πρέπει επίσης να έχουν αποκτήσει δεξιότητες για να έχουν την ιδιότητα του πολίτη, με την κριτική σκέψη που απαιτείται κ.λπ. Εμείς δίνουμε ένα πλήθος ακαδημαϊκών γνώσεων και τα παιδιά τελειώνοντας την τρίτη λυκείου απλώς έχουν σχηματοποιήσει αυτήν τη θεωρητική γνώση».
 
Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι, παρά τις περί του αντιθέτου δεσμεύσεις όλων των ηγεσιών του υπουργείου Παιδείας κατά τις τελευταίες δεκαετίες, το εξεταστικό σύστημα και ιδίως το σύστημα πρόσβασης από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση όχι μόνο ευνοεί, αλλά σχεδόν προωθεί την απομνημόνευση (κοινώς παπαγαλία…) και όχι τη συνδυαστική λογική και την κριτική σκέψη στους μαθητές.
 
«Προβληματικό το τεστ»
Από την άλλη πλευρά, εκπαιδευτικοί με τους οποίους συνομίλησε το «Π» επισήμαναν ότι το ίδιο το τεστ είναι προβληματικό, υπό την έννοια ότι δεν αναγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες του κάθε εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά προσπαθεί να βγάλει μέσους όρους από εντελώς διαφορετικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις. 
 
Οι εκπαιδευτικοί αυτοί δεν είναι οι μόνοι που αντιδρούν: η Ινδία, για παράδειγμα, αποχώρησε από τα δύο τελευταία τεστ PISA και τα ΜΜΕ της χώρας αναφέρουν πως «το υπουργείο Παιδείας έχει καταλήξει ότι υπάρχει κοινωνική – πολιτισμική αποσύνδεση μεταξύ των ερωτήσεων και των μαθητών», ενώ στο τεστ του 2012 η Σουηδία κατέγραψε χαμηλές επιδόσεις και στους τρεις τομείς παρότι το εκπαιδευτικό της σύστημα θεωρείται από τα πλέον οργανωμένα και αποδοτικά στον κόσμο (ανεκδοτολογικά αξίζει να αναφερθεί ότι τα αποτελέσματα του PISA έγιναν αιτία πολιτικής σύγκρουσης στη χώρα μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, η οποία έκανε λόγο για «εθνική κρίση!»).
Επίσης στη Βρετανία επιστήμονες έχουν εκφράσει σοβαρές αμφιβολίες για τη μεθοδολογία και την επιστημονική αρτιότητα του τεστ.
 
Η ουσία
Όπως και να ’χει, πάντως, η ουσία βρίσκεται στο ότι οι Έλληνες μαθητές αποκτούν σωρεία γνώσεων στο σχολείο, αλλά ελάχιστη γνώση πώς να τις χρησιμοποιήσουν σε πρακτικό επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το ότι, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του τεστ του 2015, ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής Γεράσιμος Κουζέλης επισήμανε τις ενστάσεις σχετικά με τον χαρακτήρα του τεστ (μάλιστα, μιλά για «γενικά σκεπτικιστική στάση φορέων της εκπαίδευσης απέναντι στη σκοπιμότητα, την αξιοπιστία αλλά και τις συνέπειες της αξιολόγησης που συνεπάγεται το PISA», η οποία «είχε επιβαρύνει αρνητικά το κλίμα εντός του οποίου διεξήχθη το τεστ του 2015»).
 
Εν συνεχεία παραδέχθηκε ότι «η αξία κάποιων από τις διαστάσεις της γνώσης και των ικανοτήτων που αξιολογεί το PISA θα πρέπει να επανεξεταστεί από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς είναι όντως κρίσιμες, ιδιαίτερα για τη συμμετοχή των αυριανών πολιτών στη σύγχρονη κοινωνία. Θα πρέπει επομένως αντίστοιχες πρόνοιες να ληφθούν σχετικά με τα προγράμματα σπουδών, τα βιβλία, τις διαδικασίες μάθησης και την αξιολόγησή τους».
google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 13:40